Kêu cứu trong tuyệt vọng

 

 

Chị Lê Thị Hồng Gấm, ngụ xã Hòa Thắng, đưa cho chúng tôi xem lá đơn với hàng trăm chữ ký của người dân thôn Hồng Chính. Nội dung đơn bày tỏ mong mỏi của ngư dân, đề nghị chính quyền địa phương giúp họ lấy lại sự bình yên của không gian sống.

 

Chị cho biết lá đơn này đã nộp cho xã cách đây mấy ngày, khi đó sự phẫn uất của người dân lên đến tột độ vì thông tin về công trình khai khoáng 67 ha mới mở thêm, cộng với việc một số ngư dân bực tức bởi bị rách lưới đánh cá do mắc vào đường ống xả thải lén. Cuộc mưu sinh khốn khó tiếp tục bị đe dọa kéo dài khiến họ không thể ngồi yên được nữa. Nhiều người còn nghĩ đến chuyện kéo lên tỉnh để kêu cứu.

 

 

Người dân Hồng Chính trình bày sự việc với phóng viên. Ảnh: Anh Thư

 

 

Tuy nhiên, lá đơn kêu cứu của họ bị xã trả lại với lý do soạn không đúng quy chuẩn. Ông Mai Thành Lập, Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Thắng, giải thích: “Chúng tôi đã yêu cầu họ về làm lại đơn, mỗi người một đơn chứ ký đơn tập thể như thế này thì không đúng quy định”.

 

Về phía người dân, họ cho biết chưa làm lại đơn là vì nhiều năm qua, họ đã gửi lên xã cả xấp đơn; đơn riêng có, đơn tập thể cũng có nhưng mọi việc vẫn bình chân như vại, thậm chí ngày càng trầm trọng thêm.

 

 

Theo ông Mai Thành Lập, trên địa bàn xã hiện nay có 4 công ty khai thác titan đang hoạt động, gồm: Đường Lâm, Sao Mai, Đô Thành, Hưng Thịnh Phát. Trong đó, Công ty Đường Lâm bị dân phản ứng nhiều nhất do công trình khai thác nằm sát bên làng chài ven biển Hồng Chính.

 

Việc khai thác titan ở xã Hòa Thắng bắt đầu từ năm 2002. Đến năm 2007, khi các công trình khai khoáng được mở rộng thêm, tiến sát những khu vực dân cư, các vấn đề về môi trường đã rầm rộ phát sinh, trong đó nan giải nhất là tình trạng nguồn nước sinh hoạt bị nhiễm mặn.

 

Ông Mai Thành Lập xác nhận việc giếng nước của một số hộ dân ven biển bị nhiễm mặn, ngả màu là có thật. Hiện Công ty Đường Lâm đang tiến hành khắc phục từng bước. Ban đầu, công ty này đào giếng ngầm khác dẫn đến từng nhà nhưng nước giếng mới cũng bị nhiễm mặn. Tiếp đó, công ty cung cấp nước tinh khiết cho một số hộ dân đứng tên trong đơn khiếu nại công ty, cũng như phối hợp với nhà máy nước địa phương lắp đặt đường ống, đưa nước máy đến một số hộ khác.

 

Tuy nhiên, theo người dân tại làng chài ven biển, số hộ được khắc phục hậu quả rất ít, đa phần người dân ở đây vẫn phải sống chung và sử dụng nguồn nước độc hại cho mọi sinh hoạt.

 

Về vấn đề nguồn thủy sản bị đe dọa, ông Mai Thành Lập lại đưa ra ý kiến trái ngược với người dân: “Tôi thấy nhiều thuyền bè nơi khác vẫn đến đánh bắt ở đây, chưa có thông tin nào xác thực chứng minh người dân bị mất nguồn sống do tôm cá chết vì ô nhiễm từ công trình khai thác titan”. Thừa nhận có nhiều công trình ở địa phương lắp đặt đường ống ngầm xả thải thẳng ra biển nhưng ông Lập cho rằng “chính quyền địa phương đã nhiều lần kiểm tra, xử phạt và việc đó đã chấm dứt từ lâu” (?).

 

Cũng theo ông Mai Thành Lập, đầu tháng 9 này sẽ có đoàn kiểm tra liên ngành gồm UBND, HĐND xã, thanh tra nhân dân, y tế, đại diện các công ty khai thác titan... đến bãi biển Hồng Chính để kiểm tra tình hình.

 

 

Chính quyền xã nói như vậy nhưng theo ghi nhận thực tế của chúng tôi, bờ biển Hồng Chính cát trắng phau ngày nào nay xuất hiện lỗ chỗ hố sâu ngập nước biển do khai thác titan - “thủ phạm” gây ô nhiễm nguồn nước ở Hồng Chính. Dọc tuyến đường 716 là những đống cát đen chất cao ngất, những đường ống chằng chịt, những đống máy móc, thiết bị lăn lóc...

 

Sự cam chịu và tuyệt vọng của các hộ dân chài bao trùm khắp làng ngư phủ Hồng Chính. Đi dọc bờ biển, thỉnh thoảng chúng tôi bắt gặp một chiếc thúng chai đang chênh vênh chở một ngư dân nhẫn nại đi tìm nguồn sống từ biển. Nhưng vùng biển dạt dào cá, tôm, cua, ghẹ... của ngày trước nay không còn nữa, thay vào đó là những chuyến ra khơi nhọc nhằn, sau đó trở về tay trắng, đôi vai nặng trĩu nỗi lo cơm áo gạo tiền thường nhật.

 

Trước sự bức bách của người dân, ông Mai Thành Lập cũng thở dài, lo ngại rằng việc tái lập cảnh quan hiện nay chỉ dựa trên lời hứa của các công ty khai thác. Hợp đồng khai thác chỉ một năm nhưng các công ty đến hẹn lại... gia hạn nên chưa biết bao giờ mới chấm dứt. Hoạt động này do tỉnh quản lý nên chính quyền cấp xã không thể can thiệp sâu.