KHÁC BIỆT VÕ NGUYÊN GIÁP: Khát khao hòa bình

Ấn tượng lớn nhất của ông Stanley Karnow trong tòa nhà mang dấu ấn kiến trúc Pháp tại Hà Nội là một người đàn ông tầm thước, tóc bạc, đuôi mắt hẹp và mặc quân phục màu xanh ô liu. Đại tướng Võ Nguyên Giáp bước ra chào, nở nụ cười rộng mở và đưa bàn tay mềm mại nắm tay Karnow. “Rồi như không để ý đến vẻ kinh ngạc của tôi, ông hôn nhẹ lên má tôi theo kiểu Pháp” - Stanley Karnow viết.

Stanley Karnow là tác giả của cuốn sách Vietnam: Một lịch sử. Ông từng làm phóng viên tại Việt Nam đưa tin về thời gian ký Hiệp định Paris. Nhà báo này được tặng giải Pulitzer danh giá về lịch sử cho cuốn Trong hình ảnh của chúng ta: Đế chế Mỹ tại Philippines. Ấp ủ dự định viết sách về Việt Nam, ông đã sang thăm và gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

“Vậy mà ông lại là Đại tướng Võ Nguyên Giáp - nhà chỉ huy quân sự Việt Nam, người mà tên tuổi sánh ngang với các tướng Grant, Lee, Rommel và MacArthur trong ngôi đền nghệ thuật quân sự thế giới; là một nhà chiến lược táo bạo, nhà tổ chức khéo léo và không mệt mỏi. Tướng Giáp đã đấu tranh suốt hơn 30 năm, xây dựng được đội ngũ dân quân du kích tài ba, trở thành một trong những đội quân thành công nhất trên thế giới. Ông đã vượt qua nhiều trở ngại to lớn để đánh bại quân Pháp nhưng chiến công vĩ đại của ông là đánh bại được lực lượng quân đội Mỹ vốn luôn áp đảo tại Việt Nam. Đó là thất bại duy nhất mà Mỹ phải gánh chịu trong toàn bộ lịch sử của mình” - Stanley Karnow nhận xét.

Người Pháp có lần đã mệnh danh Đại tướng Võ Nguyên Giáp là “núi lửa phủ tuyết”. Gần 80 tuổi, ông dường như bước vào tuổi xế chiều nhưng trí tuệ vẫn thông tiệp và lòng quyết tâm không khoan nhượng đã giúp ông đạt tới thành công; cũng chính điều đó đã khiến ông trở thành huyền thoại.

“Ông cười, bảo tôi: “Tôi là ông tướng tự học thôi”. Trong buổi nói chuyện, đôi khi ông nhấn mạnh về những khó khăn của quân đội Việt Nam qua nhiều giai đoạn nhưng khẳng định “không bao giờ chúng tôi bi quan, chán nản, không bao giờ, không bao giờ”. Giọng ông sang sảng” - Stanley Karnow kể tiếp.

Đại tướng tiếp tục chia sẻ với ký giả người Mỹ trong buổi trò chuyện: “Nhìn lại lịch sử của chúng tôi, tư tưởng sâu sắc nhất lan tỏa trong người dân đất nước tôi là chủ nghĩa yêu nước”.

Để đào tạo đội quân vũ trang do ông thành lập vào năm 1944 với 34 đội viên, trong đó có 3 phụ nữ, Võ Nguyên Giáp đã phải tự viết sách để dạy cho lính của mình. Nhớ lại niềm vui vỡ òa khi miền Nam được giải phóng, Đại tướng kể với Stanley Karnow: “Tôi bay ngay vào Sài Gòn để giám sát Bộ Chỉ huy quân sự của chính phủ miền Nam cùng với những thiết bị hiện đại của Mỹ. Giờ đây, chúng đã trở nên vô dụng. Yếu tố con người, lòng dân mang ý nghĩa quyết định”.

Khi đã nghỉ hưu, Đại tướng Võ Nguyên Giáp vẫn dành thời gian xem lại những trận đánh đã qua và rút kinh nghiệm. Ông cũng thường xuyên gặp gỡ các cựu chiến binh và nói chuyện thân tình với họ. “Nếu tôi không là một người lính, có lẽ tôi vẫn là một nhà giáo, dạy môn triết học hoặc môn lịch sử” - Đại tướng thổ lộ.

Kỳ tới: Vẫn anh hùng giữa đời thường