Khó xử lý người gây oan sai

Ngày 20-9, tại cuộc họp báo về tình hình hoạt động của ngành tòa án trong 10 tháng qua (từ 1-10-2015 đến 31-7-2016), Phó Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Sơn cho biết TAND Tối cao đã chỉ đạo các đơn vị liên quan vào cuộc với tinh thần khẩn trương nhất để bồi thường cho người bị oan, đặc biệt với 2 trường hợp được dư luận quan tâm là ông Huỳnh Văn Nén (ngụ huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận) và ông Trần Văn Thêm (ngụ huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh).

Bảo đảm đúng quy định

Tổng số tiền mà ông Huỳnh Văn Nén yêu cầu bồi thường tổn thất tinh thần, vật chất vì phải chịu tù oan hơn 17 năm là 18 tỉ đồng, còn ông Trần Văn Thêm yêu cầu hơn 12 tỉ đồng.

Về trường hợp của ông Thêm, ông Nguyễn Sơn nói thuộc trách nhiệm của TAND Cấp cao tại Hà Nội và hiện đang trong giai đoạn thương lượng. TAND Cấp cao đã hướng dẫn người bị oan thu thập chứng cứ liên quan để việc bồi thường bảo đảm đúng quy định. Nếu thương lượng thành công, hồ sơ sẽ chuyển về TAND Tối cao để thẩm định. Sau đó, TAND Tối cao sẽ đề nghị Bộ Tài chính thẩm định lần nữa, nếu bảo đảm đúng quy trình thì sẽ quyết định chuyển tiền bồi thường. Trường hợp thương lượng không thành, ông Nén và ông Thêm có thể khởi kiện và tòa án sẽ thụ lý vụ “Kiện bồi thường không thành”.

Ông Huỳnh Văn Nén (thứ 3 từ trái sang) trong một cuộc giao lưu với báo chí tại TP HCM sau ngày được minh oan Ảnh: Lương Duy

Liên quan đến việc xử lý trách nhiệm các cá nhân gây oan sai, ông Nguyễn Sơn cho biết TAND Tối cao là cơ quan có trách nhiệm yêu cầu các cá nhân liên quan kiểm điểm và xem xét hình thức kỷ luật. Riêng những người tham gia xét xử vụ án ông Trần Văn Thêm hiện đã nghỉ hưu hết. Còn ở vụ ông Nén, TAND Tối cao đã yêu cầu chủ tọa xét xử vụ này làm kiểm điểm. Tỉnh ủy tỉnh Bình Thuận cũng yêu cầu làm rõ trách nhiệm của HĐXX.

“Chủ tọa phiên tòa xét xử ông Nén sau này được điều động sang làm Viện trưởng VKSND tỉnh Bình Thuận, hiện đang xuất huyết não phải điều trị nên chưa thể kiểm điểm được” - ông Sơn thông tin.

Chưa phát hiện thêm án oan

Báo cáo của TAND Tối cao cũng cho thấy các tòa án cấp dưới đã thụ lý 7 yêu cầu bồi thường thuộc trách nhiệm của tòa án, giải quyết dứt điểm một vụ. Lãnh đạo TAND Tối cao đang chỉ đạo khẩn trương giải quyết các vụ còn lại.

Theo ông Phạm Quốc Hưng, Chánh Văn phòng TAND Tối cao, số lượng các loại vụ việc mà các tòa án phải thụ lý, giải quyết tăng hơn cùng kỳ năm trước do tình hình tội phạm và các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính vẫn diễn biến phức tạp và thẩm quyền của tòa án được mở rộng.

Các tòa án đã giải quyết hơn 320.000 vụ các loại trong tổng số gần 419.000 vụ đã thụ lý (đạt tỉ lệ 76% và tăng hơn cùng kỳ năm trước hơn 25.000 vụ). Số vụ còn lại hầu hết còn trong thời hạn luật định và đang được tiếp tục xem xét. Việc tranh tụng tại phiên tòa được đẩy mạnh; tỉ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do lỗi chủ quan giảm so cùng kỳ năm 2015. Đến nay, chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan người vô tội; các vụ án tham nhũng đều được xét xử kịp thời, nghiêm minh; tỉ lệ các bị cáo phạm tội tham nhũng được hưởng án treo cũng giảm so với cùng kỳ năm 2015.