Nhiều ẩn họa từ hồ chứa

Công ty CP Kim loại màu Nghệ Tĩnh đã có một số biện pháp khắc phục sau sự cố vỡ đập của hồ chứa bùn và nước thải của công ty này tại khu vực suối Bắc (xã Châu Thành, huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An) vào ngày 9-3. Tuy nhiên, hàng ngàn tấn bùn thải vẫn còn nằm lại ở lưng chừng núi trong khi thân đập chỉ được gia cố bằng đất, tiềm ẩn nguy cơ vỡ cao khi có mưa bão.

Xây hồ bằng... đất

Vụ vỡ đập trên gây hậu quả khá nghiêm trọng. Nước thải, bùn thải đã tràn ra đổ xuống dòng suối Nậm Huống. Hàng loạt bè cá nuôi của người dân xã Châu Cường, Châu Quang, Châu Thành... của huyện Quỳ Hợp bị chết. Nước bẩn và bùn thải còn làm ảnh hưởng đến hàng trăm ha lúa nơi đây.

Khắc phục vụ vỡ hồ chứa bùn thải tại Nghệ An vào ngày 9-3 Ảnh: đức ngọc

Hồ chứa này không phải được xây dựng bằng đá có trát vữa như thiết kế mà chỉ đắp đất sơ sài. Hiện tại, còn một khối lượng lớn bùn thải trong đập chứa nhưng sau sự cố xảy ra thì thân của đập chứa này cũng chỉ được gia cố rất tạm bợ. Ngoài ra, qua kiểm tra tại khu vực khai thác của Xí nghiệp Thiếc Suối Bắc - Công ty CP Kim loại màu Nghệ Tĩnh, cơ quan chức năng phát hiện thêm một hồ chứa chất thải khác cũng chỉ xây tạm bằng bùn đất.

Ông Nguyễn Đình Duệ, Giám đốc Công ty CP Kim loại màu Nghệ Tĩnh, thừa nhận sự thiếu an toàn của đập chứa chất thải. “Sắp tới, công ty sẽ dừng hoạt động của hồ chứa này và chuyển toàn bộ chất thải còn lại đi nơi khác để xử lý” - ông Duệ nói.

Theo ông Nguyễn Thượng Hiền, Cục trưởng Cục Quản lý chất thải và Cải thiện môi trường - Bộ Tài nguyên và Môi trường, qua đối chiếu thực địa với hồ sơ thiết kế, cho thấy công trình bể chứa bùn thải quặng này đã hoạt động 4 năm nhưng chưa được cấp giấy xác nhận hoàn thành các công trình bảo vệ môi trường. Qua kiểm tra, nhận thấy hồ này cũng vi phạm hàng loạt quy định về môi trường.

Ông Đinh Viết Hồng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An, khẳng định đã có văn bản chỉ đạo làm rõ trách nhiệm của các cơ quan chức năng liên quan trong việc để xảy ra sự cố vỡ hồ chứa nước thải trên.

Hư hỏng tràn lan

Tại tỉnh Ninh Thuận hiện có 20 hồ chứa nước với tổng dung tích trên 192 triệu m3. Tuy nhiên, hiện 5 hồ đang hư hỏng một số hạng mục quan trọng, nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa lũ rất cao.

Hư hỏng nặng nhất là hồ Lanh Ra (xã Phước Sơn, huyện Ninh Phước) với dung tích gần 14 triệu m3. Bê-tông ở mặt đập chính xuất hiện nhiều vết nứt theo chiều dọc khoảng 25 m, mái hạ lưu bị sạt lở, rãnh thoát nước bị hư hỏng, đập phụ bị thấm, mái hạ lưu của đập phụ này cũng bị xói lở nhiều chỗ, tạo thành hố xói xuyên sâu vào thân đập.

Các hồ Sông Biêu (xã Phước Hà, huyện Thuận Nam), CK7 (xã Nhị Hà, huyện Thuận Nam), Ông Kinh (xã Nhơn Hải, huyện Ninh Hải) cũng bị hư hỏng một số hạng mục như: Vai tràn xả lũ bị sạt lở, mái thượng lưu, hạ lưu chưa có lớp bảo vệ, mái đập phụ bị thấm nước nặng nề...

Theo Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Ninh Thuận, trong quá trình vận hành hệ thống hồ đập, đơn vị đã kịp thời phát hiện các hạng mục hư hỏng của các hồ thủy lợi nói trên và đã có văn bản đề nghị tỉnh cấp kinh phí sửa chữa. Hiện UBND tỉnh Ninh Thuận đã có quyết định phê duyệt thiết kế duy tu các hồ chứa trên bằng nguồn vốn vay trước mùa mưa bão năm 2017.