Nợ công: Cha chung không ai khóc!

Ngày 30-5, Quốc hội (QH) thảo luận tại tổ về một số dự án luật, trong đó có dự án Luật Quản lý nợ công (sửa đổi).

Chồng chéo

Tham gia buổi thảo luận tổ về dự án Luật Quản lý nợ công (sửa đổi), Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân đánh giá bất hợp lý lớn nhất về quản lý nợ công hiện nay đó là 3 cơ quan cùng quản lý, gồm: Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) và Ngân hàng Nhà nước (NHNN). "Từ đó dẫn đến tình cảnh một người đi đàm phán vay nợ, một người về phân bổ nợ vay, một người thì trả nợ" - Chủ tịch QH bình luận.

Theo Chủ tịch QH, ở các nước, NHNN không phải là một thành viên của Chính phủ mà là một mô hình độc lập, kiểu NH trung ương. Theo đó, bên đi vay, đàm phán là Bộ Tài chính và đây là cơ quan thuộc các tổ chức tài chính tiền tệ quốc tế. Còn ở Việt Nam, NHNN lại được coi là cơ quan ngang bộ, là một thành viên Chính phủ nên được cử tham gia các tổ chức quốc tế. Tại các cuộc họp thường niên, trong khi đại diện các nước là bộ trưởng tài chính thì đại diện Việt Nam lại là thống đốc NHNN. Còn về vay ODA lại thuộc trách nhiệm Bộ KH-ĐT. Theo bà Ngân, phải sửa cho được bất hợp lý này và nếu làm được thì đây sẽ là "một cuộc cách mạng" trong quản lý nợ công.

"Bắt bệnh" nợ công, đại biểu (ĐB) QH Phạm Phú Quốc (TP HCM) chỉ ra bội chi ngân sách kéo dài, cộng với không ai chịu trách nhiệm một thời gian dài dẫn tới tăng nợ công. Còn ĐBQH Trần Hoàng Ngân (TP HCM) nêu thực trạng đáng báo động hiện nay, đó là nợ công tăng rất nhanh, áp lực trả nợ rất cao nhưng lấy cái gì để bảo đảm nợ công thì trong luật chưa làm rõ. "Đi vay về rồi thì phải giám sát cho vay, làm sao bảo đảm thu hồi nợ được thì chưa đề cập đến nên cần bổ sung quy định" - ông Ngân góp ý.

ĐBQH Trương Trọng Nghĩa (TP HCM) đề xuất thêm trong quản lý nợ công cần đưa vào trách nhiệm của nợ doanh nghiệp nhà nước (DNNN). Ông chỉ rõ: "Phải đưa vào báo cáo nợ công để theo dõi và giám sát, vì chúng ta không thể nào phủi tay đối với hơn 400 tỉ USD mà DNNN đang nợ hiện nay".

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP HCM) đề xuất cần quy định rõ trách nhiệm của doanh nghiệp nhà nước trong quản lý nợ côngẢnh: NGUYỄN NAM

Băn khoăn tố cáo nặc danh

Cùng ngày, QH thảo luận về dự án Luật Tố cáo (sửa đổi), trong đó vấn đề xem xét tố cáo nặc danh tiếp tục có nhiều tranh luận.

Một số ĐBQH, trong đó có ĐB Đào Tú Hoa (Hà Nội) đồng tình với dự luật là không quy định hình thức tố cáo nặc danh. Tuy nhiên, ĐB Nguyễn Hữu Chính, Chánh án TAND TP Hà Nội, cho rằng hình thức tố cáo có thể bằng nhiều hình thức như trực tiếp, bằng đơn, qua fax, email, qua điện thoại đều hợp pháp. Điều này phù hợp với một số luật như Luật Phòng chống tham nhũng. Do đó, theo ông Chính, nếu tố cáo nặc danh có những nội dung, chứng cứ xác đáng (hình ảnh, ghi âm…) thì nên được xem xét bởi nhiều khi họ sợ bị trả thù hoặc không bảo đảm về tính mạng, sức khỏe nên họ phải nặc danh.

Đồng quan điểm, ĐB Lê Thanh Vân (Cà Mau) đề nghị không nên phân biệt giữa các hình thức tố cáo như nói trên, bởi xét về bản chất thì thông tin tố cáo mới là quan trọng nhất. "Cần thừa nhận hình thức tố cáo nặc danh. Tuy nhiên, tố cáo nặc danh chỉ có giá trị khi có đủ 1 trong 3 yếu tố: thông tin tố cáo có những chi tiết chặt chẽ, có cơ sở về logic; phản ánh đúng sự thật, có liên quan trực tiếp đến người bị tố cáo; có chứng cứ tin cậy để khẳng định tố cáo đúng sự thật" - ĐB Vân nêu quan điểm.

Một vấn đề khác cũng được nhiều ĐB quan tâm là việc bảo vệ người tố cáo. ĐB Ngô Tuấn Nghĩa (TP HCM) cho rằng để đơn tố cáo chính danh hơn thì cần có quy định bảo vệ khẩn cấp bởi trong thực tế, có những vụ việc tố cáo bị đe dọa, thậm chí mất mạng. Điều này cần làm rõ để làm sao người tố cáo được an tâm, thực hiện tố cáo đúng.