Oan sai thường do bức cung

Khi xem xét trách nhiệm trong việc để xảy ra oan sai đối với ông Chấn, trước hết thuộc trách nhiệm của các cơ quan pháp luật ở cấp sơ thẩm như cơ quan điều tra, VKSND và TAND tỉnh Bắc Giang. Đối với cấp phúc thẩm thì Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao là cơ quan tuyên án phúc thẩm đối với ông Chấn nên phải chịu trách nhiệm chính. Còn đối với trách nhiệm của VKSND xét xử phúc thẩm thì cần xem xét trong quá trình xét xử phúc thẩm, quan điểm của VKSND xét xử phúc thẩm đối với vụ án này như thế nào. Ví dụ như vụ án được xét xử phúc thẩm do có kháng cáo và quan điểm của VKSND ở phiên phúc thẩm xác định ông Chấn không phạm tội nhưng Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao vẫn kết luận ông Chấn có tội thì trong trường hợp này, Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao phải chịu trách nhiệm.

Khi đã xác định cơ quan có trách nhiệm thì cần làm rõ trách nhiệm cá nhân trong việc giải quyết vụ án này là ai. Để làm rõ trách nhiệm của những người làm sai dẫn đến oan cho ông Chấn, Cơ quan Điều tra VKSND Tối cao cần vào cuộc điều tra, làm rõ. Tôi cho rằng quá trình điều tra, phát hiện những người có hành vi làm sai dẫn đến kết tội oan cho ông Chấn cũng phải tìm hiểu nguyên nhân, điều kiện của việc làm sai đó. Nghĩa là khi xem xét, xử lý phải hết sức khách quan, toàn diện.

* Cơ quan nào sẽ phải đứng ra bồi thường cho ông Chấn?

Ông Nguyễn Thanh Chấn trong ngày đầu tiên trở về với gia đình Ảnh: NGUYỄN QUYẾT

- Từ trước tới nay, ở nước ta cũng đã có nhiều trường hợp tương tự ông Nguyễn Thanh Chấn. Trong thập niên 90 của thế kỷ trước có vụ án Huỳnh Văn Nam ở Đồng Nai. Trong những năm 2000 có vụ án vườn điều ở Bình Thuận… Điểm chung của các vụ án này là do bức cung, mớm cung dẫn đến bị bắt giam oan. Tình trạng bức cung, mớm cung, thậm chí có cả nhục hình, không chỉ xảy ra ở nước ta mà tại các nước trên thế giới cũng vậy. Các nước tiên tiến đã có cách khắc phục tình trạng này: Bất cứ bản cung nào đều phải có 2 điều kiện mới được coi là hợp pháp. Một là, các bản cung phải có luật sư tham gia; hai là, phải có băng ghi âm buổi hỏi cung đó. Tôi cho rằng trong quá trình xây dựng Bộ Luật Tố tụng Hình sự hiện nay, cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện quy định về vấn đề này như thế nào để bảo đảm việc điều tra phải được khách quan, toàn diện.