Petrolimex "thống lĩnh thị trường chứ không độc quyền"

Dù thời gian buổi sáng ngày làm việc thứ 2 (24-11) phiên chất vấn thành viên Chính phủ không còn nhiều nhưng 13 đại biểu Quốc hội vẫn đưa ra hàng chục câu hỏi với Bộ trưởng Tài chính Vương Đình Huệ.

 

Theo kế hoạch, Bộ trưởng Vương Đình Huệ sẽ trả lời các vấn đề về công tác điều hành quản lý giá xăng dầu, điện, than, dịch vụ công theo cơ chế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa; những ảnh hưởng của giá đến doanh nghiệp và đời sống nhân dân, việc lỗ lãi của các doanh nghiệp kinh doanh các mặt hàng trên.

 

Ngoài ra, Bộ trưởng Vương Đình Huệ cũng sẽ làm rõ các biện pháp tăng thu, chống thất thu và giảm bội chi ngân sách, nợ công, đảm bảo an ninh tài chính.

Dưới đây là một số câu hỏi “nóng” sẽ được Bộ trưởng Vương Đình Huệ trả lời trong buổi làm việc chiều nay, 24-11:
  

ĐB Đặng Thế Vinh (Long An) đặt vấn đề điều hành giá xăng dầu, biện pháp của các cơ quan Nhà nước với vấn đề này, nhất là việc giá xăng trong nước tăng ngay khi giá xăng thế giới tăng nhưng lại chậm giảm.
 

ĐB Lê Thị Nga (Thái Nguyên) chất vấn việc ngành điện đầu tư ngoài ngành có thể gây nguy cơ lỗ, mất vốn; tình trạng thất thoát điện năng, lương thưởng cao trong ngành điện. Bên cạnh đó, ĐB Nga cũng yêu cầu bộ trưởng đưa ra giải pháp chống thất thoát vốn ở 2.445 dự án được quản lý bởi Ngân hàng Phát triển Việt Nam.
 

ĐB Phùng Văn Hùng (Cao Bằng) chất vấn vì sao ngành điện lỗ: do đầu tư ngoài ngành hay do quản lý yếu kém?
 

ĐB Nguyễn Thị Nguyệt Hường (Hà Nội) hỏi trách nhiệm của Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch - Đầu tư về việc chuyển giá ở một số doanh nghiệp; làm thế nào cân đối giữa việc tăng thu ngân sách và chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp.
 

ĐB Trịnh Ngọc Phương (Tây Ninh) hỏi Chính phủ phải làm gì với nợ công đang rất cao của nước ta.
 

ĐB Trịnh Thế Thiết (Hà Nội) đặt vấn đề giá đất và giá nhà ở tại các thành phố lớn cao hơn thực tế. Bộ trưởng Tài chính làm thế nào để đưa giá đất và nhà ở trở về với thực tế?  

  

Chiều nay, 24-11, Bộ trưởng Vương Đình Huệ đăng đàn trả lời chất vấn của 13 ĐB đã đặt ra từ cuối buổi sáng.

 

Về nhóm vấn đề liên quan đến quản lý điều hành giá, Bộ trưởng Vương Đình Huệ cho rằng nguyên tắc là phải theo cơ chế thị trường có định hướng của nhà nước. Về điện, ông Huệ cho rằng không cho phép bù chéo nhau. Trong giá điện hiện nay, vẫn còn bao cấp cho sản xuất thép và xi măng (khoảng 11% tổng sản lượng điện).

 

Trong năm 2010, hơn 50% điện cung cấp cho sản xuất xi măng và thép, theo đó bao cấp tiền điện 2.500 tỉ đồng cho xi măng và 550 tỉ đồng cho ngành thép. Trong điều hành giá điện thì mức tăng giá điện cho nhóm người sử dụng trung bình phải thấp hơn mức tăng bình quân chung. Đối với EVN, năm 2010 tổng số lỗ hơn 23.000 tỉ đồng. Nguyên do EVN phải mua điện giá cao của các nhà máy điện. Tổng sản lượng của thủy điện chỉ 40% trong khi loại điện này giá rẻ nhất.

 

Đầu tư ngoài ngành của EVN dù lãi hay lỗ cũng không được tính vào mức lỗ trên của EVN. Năm 2011, kế hoạch lỗ của EVN là 11.000 tỉ đồng. EVN đã nỗ lực để giảm lỗ. Trong năm qua khi có sự cố về hai nhà máy điện khí nên phải mua dầu chạy bù vào sản lượng điện bị giảm. Đầu năm nay, tháng 3 tăng giá điện 15,6%.

 

Trong năm 2012, sẽ có nhiều phương án kìm giá điện dù sẽ có tăng. Về hao phí điện năng của ngành điện còn quá cao so với các nước trong khu vực. Hao hụt điện năng dù EVN đã quan tâm nhưng vẫn còn cao, năm 2010 còn 10,15%. Trong năm qua, EVN đã tiết kiệm được hơn 400 tỉ đồng nhưng năm nay, liệu EVN có giảm chi phí điều hành từ 5-10% như các ngành khác hay không? Về hao phí điện năng của ngành điện còn quá cao so với các nước trong khu vực. Hao hụt điện năng dù đã EVN đã quan tâm nhưng vẫn còn cao, năm 2010 còn 10,15%.

 
Hiện nay thuế nhập khẩu xăng dầu bằng không. Về vấn đề chống chuyển giá tại các công ty liên kết phụ thuộc vào nhiều ngành. Trong thời gian tới sẽ hoàn thiện luật thuế, trong đó có quy định về chuyển giá. Về thu ngân sách, năm 2012 chúng ta quyết tăng thu bằng việc chống thất thu thuế. Về hỗ trợ thuế, hiện Bộ Tài chính đang nghiên cứu trình Chính phủ có phương án hỗ trợ doanh nghiệp (giãn, giảm thuế) để Quốc hội xem xét.

 

Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng tham gia trả lời chất vấn của ĐB về giá điện và xăng dầu.
 

Bộ Công thương đã yêu cầu EVN cùng với các dự án điện độc lập xem xét lại các hợp đồng mua bán điện và có sự điều chỉnh hợp lý. Về việc của Tổng Công ty xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) hoạt động nhiều lĩnh vực, trong đó có xăng dầu, các hoạt động ngoài kinh doanh xăng dầu độc lập nên lãi lỗ của các lĩnh vực này không được đưa vào lãi lỗ của hoạt động kinh doanh xăng dầu. Do đó, nếu công bố mức tổng quát thì Petrolimex lãi nhưng tách riêng ngành xăng dầu thì lỗ.
 

Về tiền lương của người lao động tại EVN thì được Bộ Lao động - Thương binh - Xã hội quy định. Với mức tiền lương hiện nay 7,3 triệu đồng/người/tháng của ngành này cần phải so sánh với mức thu nhập chung của người làm công ăn lương, vào những ngành tương đương thì mới có thể nói mức lương trên là cao hay thấp.

 

Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng yêu cầu Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng trả lời câu hỏi của Bộ trưởng Vương Đình Huệ giảm chi ngân sách thường xuyên có được không ? Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng không đi thẳng vào vấn đề này mà chỉ hứa sẽ tiếp tục giảm chi phí chi ngân sách trong những năm tới.

  

 

Trong đó, 3 đại biểu xoáy vào mức lương bình quân 7,3 triệu đồng/người/tháng của ngành điện. Theo các đại biểu này, mức lương cao thì tốt nhưng than lỗ mà lương vẫn cao không hợp lý. Bộ trưởng Vương Đình Huệ cho biết đã xem rất nhiều phản ứng của người dân. Ông Huệ khẳng định mức lương phải phù hợp năng suất lao động. Vì vậy, sẽ rà soát lại đúng quy định, chính sách của Nhà nước.
 

Trả lời về việc EVN thiếu vốn nhưng chưa thoái vốn từ đầu tư ngoài ngành, Bộ trưởng Vương Đình Huệ thông báo mức đầu tư không lớn, khoảng 4.552 tỉ đồng, trong đó nhiều nhất vào viễn thông (khoảng 2.442 tỉ đồng), còn lại là chứng khoán, bảo hiểm… Quá trình thoái vốn sẽ diễn ra nhanh.
 

Bộ trưởng Vương Đình Huệ cũng khẳng định Petrolimex chiếm 30% thị phần thì theo luật cạnh tranh gọi là doanh nghiệp thống lĩnh thị trường chứ không phải độc quyền. Các đầu mối xăng dầu khác cần phải mạnh lên để lấy thêm thị phần. Riêng Petrolimex cần tái cấu trúc để tăng thêm tính cạnh tranh.

 

Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải nói: Vấn đề theo giá thị trường cần quan tâm đến kinh tế vĩ mô và sức chịu đựng của người tiêu dùng. Trong Nghị định 84 và Quyết định 24 ghi rõ: Phải tạo được thị trường cạnh tranh về giá điện và giá xăng dầu. Nếu thị trường còn bao cấp thì sẽ thiếu hàng hóa hoặc hàng hóa kém chất lượng. Hiện nay các nước đều có giá bán điện cao hơn chúng ta, chỉ có Lào thấp hơn nhưng cũng chưa biết nước bạn làm cách nào để bù lỗ được.

 

Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng nhận định các câu hỏi của ĐB rất cụ thể, phần trả lời của các bộ trưởng thấu đáo.
 

* Cuối buổi chiều, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam Nguyễn Văn Bình trả lời chất vấn của các đại biểu về hoạt động của hệ thống ngân hàng.

 
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhận định vấn đề ngân hàng, tiền tệ ảnh hưởng rất lớn đến đời sống người dân. Hệ thống ngân hàng vừa tái cơ cấu vừa phải bảo đảm vốn sản xuất kinh doanh, vừa chống lạm phát để nền kinh tế không rơi vào trì trệ.

 

ĐB Nguyễn Văn Thuyết (Bà Rịa – Vũng Tàu) hỏi hiện nay có bao nhiêu ngân hàng yếu kém, tái cơ cấu như thế nào? Căn cứ quy định trần lãi suất và bảo đảm nguồn vốn sản xuất. ĐB Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng) chất vấn: Có dư luận cho rằng 4 tháng qua thống đốc điều hành hệ thống ngân hàng có nhiều thuận lợi cho nhóm lợi ích. Hiện nay DN phải vay cao hơn 17% mà cũng không vay được, lãi ngân hàng cao, phải làm sao ngăn chặn...
 

Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình trả lời: Về tái cấu trúc hệ thống ngân hàng phải đảm bảo ngân hàng hoạt động để phục vụ nền kinh tế. Hệ thống ngân hàng phát triển mạnh mẽ để phục vụ cho việc phát triển kinh tế. Kinh tế phát triển theo chiều sâu thì ngành ngân hàng cũng phát triển theo chiều sâu, cơ cấu lại hệ thống để đáp ứng tình hình mới. Mặt dù còn nhiều yếu kém nhưng nhiều ngân hàng của chúng ta đã phát hành trái phiếu ra thế giới và rất được quan tâm.

 

Hiện nay có tới 37 ngân hàng cổ phần, nhiều ngân hàng trong số này hoạt động tốt, nhưng cũng nhiều ngân hàng hoạt động yếu kém. Tỉ lệ ngân hàng yếu kém so với toàn hệ thống không tới 5%.
 

Đề án tái cấu trúc ngân hàng có trọng tâm là bảo đảm hệ thống lành mạnh đủ sức cạnh tranh quốc tế, tạo ra hệ thống ngân hàng đáp ứng nhu cầu về vốn cũng như dịch vụ, đa dạng quy mô, loại hình, dịch vụ. Thời gian tới VN có 2 ngân hàng cạnh tranh được với các ngân hàng trong khu vực.

 

Khó khăn hiện nay là tái cấu trúc các tổ chức tín dụng có tình hình tài chính yếu kém, các ngân hàng nhưng phải tạo được sự ổn định toàn hệ thống, đảm bảo quyền lợi cho người gửu tiền

 
Trả lời câu hỏi: lãi suất 14% có phù hợp hay không trong khi doanh nghiệp vay lại với lãi suất cao từ ngân hàng, Thống đốc Nguyễn Văn Bình cho rằng trần lãi suất này áp dụng vào cuối năm 2010, trần lãi suất này có ý nghĩa tích cực cho tình hình phát triển kinh tế cho năm 2011. Cái không tích cực là trần lãi suất này quá lâu, năm 2011 lạm phát tămg cao làm người gửi thiệt thòi. Hiện nay, lạm phát đã giảm trần lãi suất này là thích hợp.

 
Ngân hàng phấn đấu giữ trần lãi suất và giảm lãi suất cho vay xuống 16%, thậm chí thấp hơn trong năm 2012. Nguyên nhân khiến doanh nghiệp khó vay là do phải có tình hình tài chính lành mạnh để vay được với lãi suất thích hợp.

 

Kết thúc ngày chất vấn, hàng loạt câu hỏi của các đại biểu tiếp tục được nêu ra để Thống đốc Nguyễn Văn Bình trả lời vào phiên chất vấn sáng mai (25-11).
 

Một số vấn đề nổi bật như:
- Khả năng xảy ra tình trạng giao dịch vàng chợ đen, độc quyền khi doanh nghiệp kinh doanh vàng chiếm hơn 25% thị phần, vốn lớn… mới được kinh doanh vàng miếng.
- Chất lượng tín dụng hiện nay đang xấu, có khả năng đổ vỡ.
- Vì sao không có không chế lãi suất trần cho vay như lãi suất trần huy động.
- Nợ xấu, quá hạn vốn Nhà nước hiện nay là bao nhiêu, trách nhiệm của những người liên quan.
- Vì sao chỉ cấp quota nhập vàng một cách bị động khi thị trường có biến động. Sắp tới có thay đổi gì không?