Ra văn bản tùy tiện, khổ dân !

* Phóng viên: Từ những bức xúc của người dân về CMND mẫu mới có ghi tên cha mẹ, phạt xe không chính chủ..., ông nhìn nhận ra sao về việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật hiện nay?

- Ông Đỗ Văn Đương:  Một trong những việc quản lý quyền lực của Nhà nước phải thông qua việc kiểm soát văn bản quy phạm pháp luật. Ví dụ, giờ có cho phép độc quyền về vàng bạc không, rồi việc thành lập các công ty, việc ra các quyết định hành chính về đất đai như thế nào?...

* Đó là hệ quả của việc thiếu một cơ chế giám sát?

- Nhiều nơi ban hành các văn bản quy phạm pháp luật tùy tiện mà không có ai “tuýt còi” thì rất nguy hiểm. Có quá nhiều vi phạm và xã hội cần thiết giám sát việc này. Thông qua giám sát văn bản mà thấy có vấn đề thì kiến nghị, yêu cầu các cơ quan liên quan xử lý thì mới giải quyết triệt để các tiêu cực xã hội.Việc kiểm soát văn bản là rất quan trọng trong Nhà nước pháp quyền, tác động rất nhiều đối tượng, thông qua các văn bản sẽ xuất hiện những quy phạm điều chỉnh xâm phạm tới lợi ích và ảnh hưởng tới nhiều người.

Trước năm 2003, ngành kiểm sát đã làm việc này rất tốt trong lĩnh vực quản lý Nhà nước, đất đai, xuất nhập khẩu, phát hiện rất nhiều vi phạm rồi sai phạm của các cấp chính quyền. Hiện nay, Cục Kiểm tra văn bản của Bộ Tư pháp chỉ làm ở góc độ hành chính tại một số cơ quan chứ không có chiều sâu, không có bộ máy để làm toàn diện.

* Ý ông là cùng với Bộ Tư pháp, cần có thêm VKSND tham gia “gác cửa” việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật?

- Việc giám sát này nên giao thêm cho VKSND Tối cao vì VKS là bộ máy độc lập do QH tổ chức ra, độc lập với bên hành pháp. Bộ máy VKS độc lập theo hệ thống từ Trung ương đến địa phương. Chính vì có sự độc lập nên sẽ khách quan hơn. Ngành kiểm sát có hệ thống, có nguồn nhân lực và có 50 năm kinh nghiệm về tổ chức hoạt động này rồi. Vậy tại sao không sử dụng mà lại nghĩ ra một cơ chế khác làm gì.

Theo tôi, phải đưa lại về cho ngành kiểm sát chức năng kiểm soát văn bản quy phạm pháp luật. Ngành kiểm sát sẽ kiến nghị, yêu cầu bãi bỏ hoặc đình chỉ văn bản đó. Như vậy, vừa đồng thời chấn chỉnh sai sót vừa ngăn ngừa nguy cơ lợi ích nhóm, ngăn ngừa những sai phạm tiêu cực khác. Hai là, phải giao cho kiểm sát xử lý các vi phạm hành chính, kiểm soát những vi phạm hành chính. Chính lĩnh vực này rất có nguy cơ bỏ lọt tội phạm song lại hầu như bỏ trống. 

* Ông có thể nêu trường hợp điển hình?

Việc sở hữu xe chính chủ còn là quyền dân sự. Một nhà, chồng đi xe của vợ, con đi xe của bố là rất tốt, hơn là việc trong gia đình mỗi người một cái xe cùng lúc ra đường. Việc này làm phức tạp thêm cuộc sống.