Tranh luận về xử lý hình sự tội vi phạm kinh doanh đa cấp

ĐBQH Bạch Thị Hương Thuỷ (Hoà Bình) đề nghị cần thiết kế xử lý nghiêm người đứng đầu tổ chức kinh doanh đa cấp vi phạm

Sáng nay 24-5, Quốc hội (QH) thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ Luật Hình sự số 100/2015/QH13. Điểm đáng chú ý là luật bổ sung "Tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp".

Trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của QH Lê Thị Nga cho biết đa số ý kiến đại biểu (ĐB) QH đề nghị bổ sung 1 điều luật mới về Tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp để xử lý hình sự hành vi kinh doanh đa cấp trái phép, tránh để xảy ra hậu quả rồi mới xử lý về Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản như một số vụ án liên quan đến kinh doanh đa cấp vừa qua. Tuy vậy, một số ý kiến đề nghị không bổ sung quy định này.

Uỷ ban Thường vụ QH cho rằng kinh doanh đa cấp là phương thức kinh doanh hiện đại, nếu tuân thủ đúng pháp luật thì sẽ phát huy hiệu quả. Tuy nhiên, nếu kinh doanh theo phương thức đa cấp mà vi phạm quy định của pháp luật thì sẽ tiềm ẩn nguy cơ gây ra hậu quả rất lớn.

Thực tế vừa qua, nhiều vụ kinh doanh đa cấp vi phạm quy định của pháp luật đã gây thiệt hại cho hàng chục ngàn người, chủ yếu là người dân nghèo ở các vùng nông thôn. "Vì vậy, tiếp thu ý kiến của đa số ĐBQH và theo đề nghị của Chính phủ, dự thảo Luật đã bổ sung Điều 217a - Tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp"- bà Lê Thị Nga cho biết.

ĐB Bạch Thị Hương Thủy (Hòa Bình) nhất trí về việc bổ sung loại tội này. ĐB Thủy cho rằng trong thời gian qua, hoạt động kinh doanh đa cấp trá hình đang diễn biến phức tạp khó lường, diễn ra ở hầu hết các tỉnh trong cả nước, với những thủ đoạn tinh vi, đánh vào tâm lý hám lợi của người dân. Lợi dụng kẽ hở của pháp luật, một số đối tượng đã biến tướng phương thức kinh doanh đa cấp để trục lợi, mà hành vi phổ biến mà tội phạm lợi dụng hoạt động kinh doanh đa cấp trá hình để lừa đảo chiếm đoạt tài sản như: kinh doanh tiền ảo, thực phẩm chức năng, khóa học làm giàu, chăm sóc sức khỏe, bất động sản, đầu tư tài chính...

ĐB Thủy dẫn chứng, vừa qua vụ Công ty cổ phần thương mại Cộng Đồng Việt lừa đảo chiếm đoạt hàng trăm tỉ đồng của gần 3.000 người dân; Công ty Liên Kết Việt lừa đảo chiếm đoạt hơn 2.000 tỉ đồng của 45.000 người dân.

Cũng theo đại biểu Thuỷ, cần thiết kế xử lý nghiêm người đứng đầu tổ chức kinh doanh đa cấp vi phạm vì kinh doanh đa cấp có nhiều tầng nấc, thực tế những người khác tham gia đều phải ký hợp đồng và doanh thu được chuyển về cho người đứng đầu.

Còn ĐB Bùi Văn Xuyền (Thái Bình), Uỷ viên Thường trực Uỷ ban Pháp luật của QH, cho rằng chưa rõ cơ sở để bổ sung quy định trên và giải trình cũng chưa rõ ràng về nguyên nhân và cách xử lý.

"Bộ Luật hình sự đã bỏ tội Kinh doanh trái phép vì nó không phù hợp tình hình thực tế khi người dân có quyền tự do kinh doanh ở lĩnh vực mà pháp luật không cấm, nay có thêm có Tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp là không phù hợp"- ông Xuyền nêu ý kiến.

Cũng theo vị đại biểu này, với thiết kế như dự thảo thì chưa chắc xử lý được vì họ được cấp phép đăng ký kinh doanh đầy đủ. Hơn nữa, khung hình phạt cao nhất chỉ 5 năm tù là nhẹ hơn rất nhiều so với với Tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản; Tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, mạng Internet hoặc thiết bị số thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản với khung hình phạt lên đến 20 năm và Chung thân.

"Bổ sung tội mới có thể tạo khe hở là nơi "trốn" để đối tượng không bị xử lý về Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản; Tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông để chiếm đoạt tài sản"- đại biểu Bùi Văn Xuyền lưu ý.