Ứng xử với hồ Gươm

Mới đây nhất, một công dân trình UBND TP Hà Nội đề án “Đúc biểu tượng rùa vàng hồ Gươm” đặt tại phố đi bộ hồ Gươm. Theo đó, tượng rùa hồ Gươm sẽ được thực hiện bằng chất liệu đồng nguyên chất và vàng, dài 2,5 m, cao 3,5 m, nặng khoảng 6-10 tấn. Tác giả đề án đề xuất 2 phương án: đặt tượng rùa tại ngã tư Hàng Khay - Đinh Tiên Hoàng hoặc vườn hoa nhìn sang tượng đài Lý Công Uẩn. Kinh phí đúc tượng được huy động xã hội hóa.

Cho dù đề xuất đặt tượng rùa ở khu vực hồ Gươm không mới bởi từng được đưa ra vào dịp kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội và chưa được chính quyền TP hồi đáp song khi tác giả trên một lần nữa trình đề án đã lập tức làm dấy lên những luồng ý kiến khác nhau. Ngoài việc tranh cãi có nên dựng tượng rùa hay không, nếu dựng thì đặt ở đâu…, không ít ý kiến cho rằng đây là việc không cần thiết, tốn kém, lãng phí. Không gian văn hóa hồ Gươm đã có những công trình tiêu biểu lâu đời như tháp Rùa, tháp Bút, đài Nghiên, cầu Thê Húc, đền Ngọc Sơn, đền Bà Kiệu… hay tượng Lý Thái Tổ, tượng đài Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh. Vì thế, nên để không gian hồ Gươm thoáng đãng, xanh, sạch.

Đề xuất dựng tượng rùa ở hồ Gươm một lần nữa được “xới” lên ngay sau khi dư luận vừa phản ứng khá quyết liệt với đề xuất dựng mô hình khỉ Kong tại khu vực hồ Gươm. Đề xuất nhằm “ăn theo” bộ phim bom tấn “Kong: Skull Island” vừa ra mắt đã bị nhiều phê phán và chỉ trích.

Nhiều năm trước đó cũng có những đề xuất và việc làm liên quan tới không gian hồ Gươm đã gây ra những tranh cãi gay gắt, thậm chí bị dư luận phản ứng mạnh mẽ. Trong đó, việc “tân trang” tháp Rùa nằm giữa hồ Gươm là việc làm bị phản ứng mạnh mẽ nhất.

Có thể nói mỗi việc làm, dù nhỏ, liên quan tới hồ Gươm đều rất được chú ý, quan tâm của không chỉ người dân Hà Nội mà còn của cả nước. Là di tích quốc gia đặc biệt, hồ Gươm (còn gọi là hồ Hoàn Kiếm) gắn với lịch sử chống ngoại xâm hào hùng cũng như khát khao hòa bình của dân tộc. Không gian hồ Gươm với những công trình tiêu biểu từ hàng trăm năm nay đã trở thành biểu tượng của Hà Nội, ăn sâu vào tâm khảm của người dân cả nước khi hướng về thủ đô.

Với vị trí và ý nghĩa đặc biệt như vậy thì mỗi việc làm, thậm chí mới chỉ là đề xuất hay ý tưởng, tác động tới không gian văn hóa hồ Gươm đều rất được quan tâm. Bất kỳ tác động nào tới hồ Gươm, dù xuất phát từ động cơ và mục đích tốt đẹp nhưng ảnh hưởng đến không gian văn hóa nhạy cảm này đều phải cân nhắc thấu đáo nhiều chiều, nên đưa ra lấy ý kiến công khai, rộng rãi, tránh áp đặt chủ quan.