Cách mạng Tháng Mười sống mãi

* Phóng viên: 100 năm nhìn lại, theo ông, những giá trị to lớn nhất của Cách mạng Tháng Mười Nga là gì?

- GS-TS Vũ Văn Hiền: Giá trị lớn nhất, đặc biệt nhất của Cách mạng Tháng Mười là giải phóng con người, giải phóng xã hội để con người tiến tới một xã hội mới bình đẳng, tự do và hạnh phúc, không còn bóc lột. Cuộc cách mạng đã mở ra thời đại mới, thời đại có khả năng quá độ lên CNXH trên phạm vi toàn thế giới.

Thứ hai, Cách mạng Tháng Mười Nga làm thế giới khác đi. Trước đó, chủ nghĩa tư bản thống trị thế giới. Sau Cách mạng Tháng Mười Nga có một Liên Xô, có cả hệ thống XHCN, có cả phong trào giải phóng dân tộc. Đặc biệt, Liên Xô không quá giàu có nhưng đời sống xã hội rất bình đẳng: học hành, chữa bệnh không mất tiền; học xong được phân công công tác; không có trộm cắp, mại dâm, tệ nạn xã hội… Đó là một xã hội có nhiều điểm ưu việt mà hiện nhiều nước phát triển cũng chưa làm được.

Bản thân CNXH khi ra đời làm cho chủ nghĩa tư bản phải khác đi. Nếu không có Liên Xô, chủ nghĩa tư bản chiếm lĩnh cả thế giới, CNXH xuất hiện trở thành đối trọng khiến chủ nghĩa tư bản phải tự điều chỉnh, điều đó làm nhân dân các nước tư bản chủ nghĩa cũng được hưởng lợi. Sự đe dọa với các dân tộc khác cũng không thể dễ dàng như trước, thế giới an toàn hơn.

GS-TS Vũ Văn Hiền (đứng) nhận định Cách mạng Tháng Mười có ý nghĩa quan trọng với Việt Nam

* Khi hệ thống CNXH sụp đổ ở Liên Xô và Đông Âu, CNXH lâm vào thoái trào, ông nghĩ sao về Cách mạng Tháng Mười Nga, cuộc cách mạng đã khiến CNXH lần đầu trở thành hiện thực trên thế giới?

- Tuy có nhiều sai lầm và những nguyên nhân khác mà CNXH sụp đổ ở Liên Xô và Đông Âu nhưng ý tưởng, thành công và con đường đi của CNXH vẫn có ý nghĩa quan trọng và trở thành đường đi cho nhân loại. Lý tưởng CNXH hiện vẫn tồn tại ở Việt Nam, Trung Quốc, Lào và một số nước khác. Tất nhiên hiện nay, xây dựng CNXH ở mỗi nước phải theo một cách khác nhau.

Cách mạng Tháng Mười Nga vạch ra lý tưởng, cũng như khi thầy giáo dạy những điều hay lẽ phải song có những con người vẫn bị tha hóa là do cá nhân con người đó. Việc CNXH thoái trào cũng thế. Cách mạng Tháng Mười Nga vạch con đường đi tốt cho nhân loại nhưng ở từng nước, có nước làm được, có nước không, ngay cả ở Liên Xô đã làm được nhưng thế hệ sau lại không giữ, do một số cá nhân đã phản bội lại lý tưởng, kiêu ngạo, tham nhũng, xử lý các vấn đề xã hội kém cỏi dẫn đến sụp đổ CNXH. Sụp đổ CNXH không phải do Cách mạng Tháng Mười Nga mà do sai lầm trong lãnh đạo, chỉ đạo, trong phát triển và do cả sự phản bội lại chủ nghĩa Mác - Lênin, phản bội lại lý tưởng Cách mạng Tháng Mười.

Do đó, bản thân Cách mạng Tháng Mười Nga vẫn nguyên giá trị đến tận ngày nay. Cách mạng Tháng Mười vẫn có sức lay động, sống mãi trong cuộc sống hiện tại ở Việt Nam, các nước XHCN và những nước khác.

* Ông nhìn nhận thế nào về ý nghĩa và vai trò của Cách mạng Tháng Mười Nga với Việt Nam?

- Với Việt Nam, Cách mạng Tháng Mười càng có ý nghĩa. Có Cách mạng Tháng Mười mới có Cách mạng Tháng Tám, và có Cách mạng Tháng Tám, có Bác Hồ thì đất nước mới được như ngày hôm nay, nếu không vẫn phải chịu sự thống trị, lệ thuộc các nước khác.

Thành công của Việt Nam là không đi vào những vết xe đổ của Liên Xô và các nước Đông Âu. Việt Nam đổi mới một cách cơ bản, hoàn thiện và cẩn trọng. Lý tưởng Cách mạng Tháng Mười được đưa vào Việt Nam, trở thành đường lối để Cách mạng Tháng Tám thành công. Xây dựng CNXH còn nhiều khó khăn nhưng đường lối đó giúp Việt Nam có những định hướng đúng, công cuộc đổi mới của Việt Nam chất lượng và có kết quả tốt đẹp. Định hướng đó sẽ tiếp tục đưa đất nước chúng ta phát triển.

* Chúng ta đang xây dựng nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN, ông có cho đây là một đóng góp của Việt Nam trong việc vận dụng lý luận CNXH vào thực tiễn? Những đóng góp như vậy sẽ có vai trò, ý nghĩa thế nào của tương lai CNXH?

- Đóng góp của Việt Nam không chỉ là kinh tế thị trường định hướng XHCN. Đóng góp lớn nhất của ta là CNXH hiện thực vẫn tồn tại, vẫn tiếp tục phát triển và phát triển trong điều kiện rất khó khăn. Có lúc Việt Nam bị bao vây cấm vận tứ phía nhưng có lý tưởng XHCN nên chúng ta đứng vững, thống nhất đất nước và đưa đất nước phát triển.

Đóng góp của Việt Nam còn là cả sức mạnh chế độ xã hội mới, xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân, vì dân; trong đó có phát triển văn hóa, cải thiện đời sống xã hội, tiếp cận văn minh nhân loại…

Đơn cử như Hội nghị Cấp cao APEC do Việt Nam đăng cai tổ chức đang diễn ra có sự tham dự của lãnh đạo các nền kinh tế hàng đầu thế giới, qua đó có thể thấy giá trị Việt Nam ngày càng có sức mạnh.

Nhiều quốc gia, dân tộc đã coi Việt Nam như một tấm gương, một điểm sáng để học tập. Việt Nam có thể xem là một thực tế sinh động về CNXH để các nước có thể tham khảo, học tập, đi theo lý tưởng Cách mạng Tháng Mười.