Thu phí, thu giá, thu tiền: Chỉ cần thu đúng!

Cách đây mấy hôm, tại phiên chất vấn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, một đại biểu Quốc hội hỏi Bộ trưởng Giao thông Vận tải (GTVT) có nên thực hiện mô hình "chủ tịch tỉnh đi xe máy, bộ trưởng đi xe buýt, giám đốc sở - ngành đi xe đạp" không? Nếu áp dụng mô hình này thì có giảm được ùn tắc giao thông hay không?

Người đứng đầu ngành GTVT hoan nghênh gợi ý này và cho biết sẽ nghiên cứu.

Thực ra, đề xuất đó có tính khả thi thấp, thậm chí nếu áp dụng thì sẽ rất khiên cưỡng. Bởi thực tế là chế độ xe công đối với chủ tịch cấp tỉnh và bộ trưởng đều đã được Bộ Tài chính quy định rất rõ rồi. Cấp xe công cho chủ tịch tỉnh, bộ trưởng, trưởng ngành là để phục vụ công tác, bảo đảm thực hiện hiệu quả công việc được giao; ai lạm dụng, tư lợi thì bị chế tài. Nếu muốn đi xe máy cho tiện lợi hay đi xe đạp để rèn luyện thân thể, đó là quyền riêng của từng người. Người dân nói chung không thích quan chức xênh xang nhưng cũng không hẳn cổ vũ cho quan chức nhất nhất phải như dân thường. Họ chỉ cần "công bộc" ngày đêm tận tụy vì công việc, tận hiến cho nước, tận tâm với dân thì dẫu có muốn ngồi lọng son kiệu tía cũng được.

Nói tóm lại, cái xe chỉ là phương tiện, không phải là giải pháp. Chủ tịch tỉnh, bộ trưởng, trưởng ngành... đi làm bằng xe gì thì cũng không giải quyết được cơ bản tình trạng ùn tắc giao thông. Mà nên nhớ, kẹt xe nghiêm trọng chỉ xảy ra ở vài thành phố lớn thôi, trong khi gợi ý nói trên có hướng muốn áp dụng cho đại trà.

Có một trường hợp gần giống như vậy, đang diễn ra. Cụ thể, trong dự thảo thông tư thay thế Thông tư 49/2016 của Bộ GTVT quy định về xây dựng, tổ chức và hoạt động của trạm thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ (BOT) vừa được bộ này công bố để lấy ý kiến có nội dung "định nghĩa lại" tên gọi trạm thu phí.

Cái tên "trạm thu phí" được dùng trong các văn bản pháp lý, hợp đồng kinh kế, biển hiệu, truyền thông và trong dân chúng đã rất lâu; tới đầu năm 2018, Bộ GTVT đổi thành "trạm thu giá" để phù hợp với Luật Giá. Tên gọi mới bị phản đối gay gắt vì vô nghĩa, buồn cười; Bộ GTVT chỉ đạo tất cả trạm BOT đổi biển tên "thu giá" thành "thu phí" và sau đó soạn dự thảo quy định mới đặt tên là "trạm thu tiền", song vẫn tiếp tục bị chỉ trích. Đến lần này, dự thảo thông tư thay thế Thông tư 49/2016, Bộ GTVT "trả lại tên cho em", gọi là "trạm thu phí"!

Chuyện này khiến ta nhớ tới một truyện cười Việt Nam có tên "Treo biển". Từ cái biển hiệu "Ở đây có bán cá tươi", sau vài lần nghe lời ra tiếng vào, ông chủ quầy cá lần lượt sửa thành "Ở đây có bán cá", "Có bán cá", "Bán cá" rồi "Cá" và cuối cùng dẹp luôn tấm biển. Tuy vậy, khách vẫn biết, tìm đến mua và quầy cá vẫn làm ăn được. Cũng như các trạm BOT, dù có đặt tên là gì thì bản chất vẫn là thu tiền, xe sử dụng dịch vụ đường bộ thì qua trạm phải đóng phí, thế thôi.

Cho nên, đừng loay hoay với hình thức, như cái tên gọi kia, đổi tới đổi lui làm gì cho phiền phức. Nội dung mới là quan trọng, đó là đặt đúng chỗ, thu đúng mức, ắt sẽ tạo được sự đồng thuận cao trong xã hội.

Ảnh: NLĐO