Công ty Rạng Đông che đậy sự thật

Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) vừa có thông tin về kết quả quan trắc chất lượng môi trường sau vụ cháy tại Công ty CP Bóng đèn, Phích nước Rạng Đông (gọi tắt là Công ty Rạng Đông).

Phải đấu tranh mới thừa nhận

Tổng cục Môi trường cho biết hỏa hoạn tại Công ty Rạng Đông xảy ra vào tối 28-8, làm cháy khoảng 6.000 m2 kho chứa sản phẩm. Trong đó, có 480.000 bóng đèn huỳnh quang các loại (chủ yếu là loại đèn dài 1,2 m, sử dụng thủy ngân (Hg) lỏng với hàm lượng là 20 mg/bóng); 1.600.000 bóng đèn compact (sử dụng 1 viên amalgam/bóng đèn, hàm lượng Hg khoảng 22%-30%); 2.000.000 bóng đèn tròn. Ngoài ra còn có nguyên liệu và một số loại hóa chất độc hại.

Trung tâm Y tế thuộc quận Thanh Xuân tiếp tục tư vấn, khám sức khỏe miễn phí cho người dân gần Công ty Rạng Đông đến hết ngày 12-9 Ảnh: TRẦN CƯƠNG

Theo báo cáo ban đầu của Công ty Rạng Đông ngay sau khi vụ cháy xảy ra, từ năm 2016, công ty chỉ sử dụng viên amalgam (hỗn hống của Hg - Zn và Bismut) để sản xuất bóng đèn và khối lượng viên amalgam trong kho chứa hóa chất tầng 1 bị cháy chỉ còn vài kg.

Tuy nhiên, Tổng cục Môi trường cho biết qua kiểm tra thực tế ngày 31-8 và qua "đấu tranh" quyết liệt, lãnh đạo Công ty Rạng Đông mới thừa nhận toàn bộ 480.000 bóng đèn huỳnh quang bị cháy sử dụng thủy ngân lỏng (độc tính cao hơn so với viên amalgam), có khối lượng thủy ngân theo tính toán của các nhà khoa học là 30 mg/bóng. Khối lượng hóa chất còn lại tại nhà máy sau vụ cháy gồm: 4.510.712 viên amalgam với trọng lượng là 41,75 kg; 108,9 kg Hg lỏng, trong đó 34,3 kg được bảo quản an toàn cùng với viên amalgam trong tủ cấp đông tại khu vực bị cháy. Lượng thủy ngân đã phát tán ra ngoài môi trường do sự cố cháy nổ có thể từ 15,1 kg đến 27,2 kg.

Về mức độ gây ô nhiễm, kết quả quan trắc mới của Tổng cục Môi trường công bố cho thấy có 1/12 mẫu nước mặt (tại điểm quan trắc trên sông Tô Lịch) có hàm lượng Hg vượt Quy chuẩn Việt Nam QCVN 08-MT:2015 về chất lượng nước mặt 1,3 lần; 1/8 mẫu nước thải (tại điểm quan trắc hố ga cạnh xưởng LED trong Công ty Rạng Đông) có giá trị Hg vượt QCVN 40:2011/BTNMT về nước thải công nghiệp 2,76 lần; 12/13 mẫu trầm tích, bùn đáy có giá trị Hg vượt QCVN 43:2017/BTNMT về chất lượng trầm tích.

Đáng chú ý, mẫu quan trắc tại sông Tô Lịch, cách cống xả gom nước thải của công ty 1 km, có giá trị Hg cao nhất, vượt QCVN 43:2017/BTNMT về nước thải 6,1 lần.

Nguy cơ mắc bệnh trong bán kính 500 m

Cũng theo Tổng cục Môi trường, các kết quả quan trắc nêu trên chỉ phản ánh hiện trạng môi trường sau 2 - 5 ngày xảy ra sự cố cháy nổ. Trong khi đó, quá trình cháy đã làm hầu hết lượng thủy ngân lỏng trong các bóng đèn phát tán ra môi trường, cùng với khói và khí thải của đám cháy.

"Tại thời điểm cháy, lượng Hg và các chất khí độc hại đã gây ô nhiễm môi trường xung quanh. Theo dữ liệu khí tượng thủy văn và mô hình lan truyền ô nhiễm, ước tính phạm vi phát tán tối đa của khói thải khoảng 1,5 km, phạm vi ô nhiễm khoảng 200 m tính từ tường rào của công ty và theo hướng gió có thể ảnh hưởng đến khoảng cách 500 m" - báo cáo của Tổng cục Môi trường nêu rõ.

Từ dữ liệu trên, Tổng cục Môi trường khuyến cáo người dân trong bán kính 500 m tính từ hàng rào của Công ty Rạng Đông cần thực hiện các biện pháp như: phun rửa mái nhà, tẩy rửa tường, sàn nhà và các đồ gia dụng, thường xuyên vệ sinh cá nhân... "Người dân sống trong bán kính 200 m, cần đi khám sức khỏe định kỳ; từ 200 m đến 500 m cần đi khám khi có dấu hiệu ngộ độc Hg" - Tổng cục Môi trường lưu ý.

Để xử lý và kiểm soát tốt vấn đề môi trường sau sự cố cháy nổ, bảo đảm an toàn cho sức khỏe người dân, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị Công ty Rạng Đông khẩn trương thực hiện các biện pháp cô lập khu vực bị cháy, che chắn bằng mái tôn, phủ bạt tại khu vực bị cháy để tránh nước mưa và không để hơi thủy ngân tiếp tục phát tán ra môi trường. Đối với chất tàn dư sau vụ cháy, tiến hành thu gom, lưu giữ tạm thời trong các container để tiến hành xử lý theo quy định; phối hợp với Bộ Tư lệnh Hóa học (Bộ Quốc phòng) để tiến hành tẩy độc khu vực bị cháy bằng bột lưu huỳnh, sau đó bê-tông hóa đối với chất thải nguy hại.

Liên quan đến vụ việc, trao đổi với báo chí vào chiều 8-9, đại diện lãnh đạo Viện Hóa học Môi trường Quân sự thuộc Binh chủng Hóa học (Bộ Tư lệnh Hóa học) cho biết đơn vị đã có kết quả phân tích các mẫu vật lấy từ đám cháy ở nhà xưởng của Công ty Rạng Đông. Tuy nhiên, Viện Hóa học Môi trường Quân sự từ chối công bố kết quả do không thuộc thẩm quyền.