Lo sân bay Long Thành đội vốn

Tại phiên thảo luận sáng 13-11 về Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án (DA) thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng Hàng không quốc tế Long Thành (sân bay Long Thành), nhiều đại biểu Quốc hội (ĐBQH) có quan điểm phải giám sát chặt chẽ quá trình thực hiện dự án, không để xảy ra tiêu cực.

Chống trục lợi từ dự án

ĐB Dương Trung Quốc đề nghị nghị quyết của QH cần nhấn mạnh yếu tố giám sát thực hiện vì thực tế quá nhiều DA lớn không phải "đầu voi đuôi chuột" mà "đầu chuột đuôi voi". Nghĩa là khi đưa ra thì rất nhẹ nhàng nhưng cuối cùng lại phình ra ghê gớm, tạo nợ công lớn, gây bức xúc trong nhân dân.

Nhắc lại vấn đề tái lấn chiếm đất đai ở khu vực Long Thành, ĐB Lưu Bình Nhưỡng (Bến Tre) cho rằng thực tế có nhiều hộ "nhảy dù" lấn chiếm vẫn được bồi thường tái định cư và khi nhà nước thu hồi rồi lại tái lấn chiếm. Do đó, cần bổ sung quy định xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, lợi dụng chính sách trục lợi, lấn chiếm đất đai.

Đoàn công tác Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cùng các ban ngành đi thực tế tại khu vực dự án sân bayLong Thành giữa năm 2017Ảnh: Xuân Hoàng

ĐB Hoàng Văn Cường (Hà Nội) nói với những vùng đang quy hoạch và đầu tư phát triển mới, giá đất thay đổi hằng ngày. Cho nên, giá bồi thường cho những người nhận đợt sau được tính theo giá thị trường hay giá của người đã nhận đợt trước là cần tính toán rất kỹ để tránh nảy sinh khiếu kiện gây khó khăn trong giải phóng mặt bằng. Sân bay Long Thành quy hoạch đến 100 triệu hành khách/năm, nằm ở trung tâm vùng kinh tế trọng điểm Đông Nam Bộ nên Chính phủ cần xúc tiến quy hoạch ngay một TP Long Thành song song với quy hoạch xây dựng sân bay Long Thành.

Băn khoăn giữa 2 phương án

Dự kiến tổng mức đầu tư của DA là 22.938 tỉ đồng nhưng hiện mới được QH phân bổ 5.000 tỉ đồng. Để bảo đảm nguồn lực, Chính phủ đề xuất 2 phương án (PA) thêm vốn. Một là, bố trí bổ sung 15.000 tỉ đồng trong số 80.000 tỉ đồng cho các DA quan trọng quốc gia theo Nghị quyết số 26/2016/QH14 của QH và 2.938 tỉ đồng từ nguồn thu tiền sử dụng đất, giao đất tái định cư giai đoạn đầu. Trường hợp không đủ thì bố trí từ nguồn dự phòng kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách giai đoạn 2016-2020. Hai là, ngân sách trung ương bố trí bổ sung kinh phí 17.938 tỉ đồng từ nguồn dự phòng kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách giai đoạn 2016-2020. Trong đó, Chính phủ ưu tiên PA2.

Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển cho rằng nếu chọn PA2 thì phải điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn và cũng không nhất quán trong sử dụng nguồn lực. Còn theo PA1 thì hợp lý. ĐB Vũ thị Lưu Mai, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách của QH, lại cho rằng cả 2 PA đều chưa ổn bởi 15.000 tỉ đồng ở PA1 đã dự kiến bố trí cho các công trình cấp thiết gồm 4 DA đường sắt và 10 DA đường bộ. Còn PA2 lại chưa đúng với tinh thần tại nghị quyết của QH và chính Chính phủ cũng không nhất quán về sử dụng nguồn này.

Giải trình trước QH, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể mong QH ủng hộ PA2 như đề xuất của Chính phủ. Còn việc đề xuất chuyển số vốn 15.000 tỉ đồng bố trí cho các DA của ngành đường sắt, của đường bộ bị đình, giãn, hoãn cho dự án sân bay Long Thành là khó khả thi.