LỜI GIẢI CHO BÀI TOÁN CÔNG CHỨC Ở TP HCM (*): Làm nhanh đề án để TP HCM sớm "cất cánh"

. Phóng viên: Là người đứng đầu Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng, ông có thể khái quát rõ vai trò và vị trí của TP HCM, cũng như đánh giá việc TP HCM vừa có công văn khẩn gửi Bộ Nội vụ liên quan đến biên chế công chức, viên chức?

Ông NGUYỄN ĐỨC KIÊN

- Ông NGUYỄN ĐỨC KIÊN: Trong Nghị quyết số 16-NQ/TW, ngày 10-8-2012 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TP HCM đến năm 2020 đã khẳng định rõ vai trò, vị trí "đầu tàu" của TP HCM. Cùng với đó là cơ chế, chính sách tạo điều kiện bên cạnh nhiệm vụ được giao. Nghị quyết nêu rõ việc tiếp tục cho phép TP HCM được thực hiện thí điểm đối với những vấn đề mới phát sinh mà thực tiễn thành phố đặt ra trong quá trình phát triển. Khi thực hiện thí điểm, TP HCM phải có đề án xin Chính phủ cho thí điểm về từng vấn đề cụ thể và chịu sự theo dõi, giám sát của Chính phủ, đặc biệt với những vấn đề lớn, nhạy cảm.

Nói vậy để thấy việc UBND TP HCM gửi công văn khẩn cho Bộ Nội vụ liên quan đến vấn đề áp biên chế sát với thực tế hoạt động của TP là việc hợp lý. Tuy nhiên, để được đồng thuận thì TP phải có đề án cụ thể và rõ ràng để thuyết phục.

. Những khó khăn của TP HCM, trong đó có khó khăn về biên chế viên chức, công chức đã được Chính phủ ghi nhận, xem xét và chỉ đạo thế nào, thưa ông?

- Chính phủ đã và đang chỉ đạo các bộ, ngành tiếp tục tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, tạo thuận lợi để TP HCM thực hiện thắng lợi nhiệm vụ "đầu tàu". Cụ thể là xem xét để tăng tỉ lệ điều tiết cho ngân sách cho TP. Tiếp tục phân cấp nhiều hơn cho TP trong một số lĩnh vực như quản lý tài chính công, tăng hơn tính tự chủ cho TP HCM về ngân sách, quyết định một số khoản thu, chi; về quy hoạch, kế hoạch và đầu tư; đặc biệt là tổ chức, nhân sự; thẩm quyền xử phạt hành chính..., phù hợp với điều kiện của TP.

Theo tôi, TP HCM cần bắt tay thực hiện một cách quyết liệt, làm thật nhanh, tận dụng tối đa, triệt để các cơ chế chính sách tạo điều kiện cho TP HCM cất cánh.

. Theo như cách nói của ông thì rõ ràng "sức khỏe" và sự ổn định, phát triển của TP HCM là cực kỳ quan trọng nên những vướng mắc hiện tại cần giải quyết sớm. Vậy theo ông, TP nên bắt đầu từ đâu?

- Nghị quyết 54 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM đã nêu rất rõ về các vấn đề như quản lý đất đai, đầu tư, tài chính - ngân sách nhà nước; quy định cơ chế ủy quyền giữa các cấp chính quyền và thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức thuộc TP quản lý...

HĐND TP được quyền quyết định bố trí ngân sách chi thu nhập bình quân tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức khu vực quản lý nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội và đơn vị sự nghiệp công lập do thành phố quản lý theo hiệu quả công việc ngoài việc thực hiện chi trả thu nhập tăng thêm theo quy định của pháp luật hiện hành về cơ chế tự chủ tài chính đối với cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập, với mức tối đa không quá 1,8 lần mức lương ngạch bậc, chức vụ. Mức thu nhập cho các chuyên gia, nhà khoa học, tài năng đặc biệt của TP do HĐND TP quy định...

Vì vậy, ở đây tôi xin nhấn mạnh trước mắt TP HCM hãy tận dụng tối đa các cơ chế, chính sách của Nghị quyết 54 mà Quốc hội đã "mở cửa" từ vấn đề tài chính, ngân sách, thẩm quyền… Sau 3-5 năm thực hiện nếu có gì vướng mắc, cần "cởi trói" hơn nữa thì đề xuất điều chỉnh.

Nhiều phường, xã ở TP HCM đang rơi vào tình cảnh quá tải công việc vì thiếu cán bộ. Ảnh: LÊ PHONG

. TP HCM thiếu nhân lực, cộng với áp lực về gia tăng dân số dẫn đến những tồn tại, hạn chế trong quản lý đô thị. Ngoài các đề xuất của TP HCM thì có cách nào khác để việc quản lý được hiệu quả hơn?

- Vấn đề quan trọng của TP HCM là quản lý nhà nước phải bám sát, theo kịp sự phát triển của nền kinh tế, đời sống xã hội. Đây chính là vấn đề của nhà nước, không chỉ riêng TP HCM. Chính sự lãng phí về quy hoạch sử dụng đất mới là lãng phí lớn. Cùng với đó là sự chênh lệch địa tô lại không chảy vào ngân sách nhà nước, phần đông người dân mà chỉ rơi vào một số đầu nậu, thậm chí những đối tượng này còn làm hư hỏng, tha hóa cán bộ. Hay chính sự bắt tay của chính quyền cơ sở với một số hộ dân "nhảy dù" vào đất nông nghiệp xây nhà ở rồi tìm mọi cách hợp thức hóa, cấp sổ đỏ, đến khi giải tỏa thì lãng phí nguồn lực ngân sách.

Tôi cho rằng TP HCM cần làm tốt hơn nữa quy hoạch phát triển, quy hoạch không gian đô thị và phải minh bạch ở mức cao nhất. Trong thời gian tới, TP HCM khi quy hoạch phát triển, mở rộng đô thị về phía Cần Giờ hay Bình Dương, Long An… thì cần tính toán chính xác, để tạo thành các chuỗi đô thị nhằm giãn dân. Việc này cần công khai minh bạch để an dân và tạo động lực phát triển.

. Theo ông, cần đặt ra mục tiêu nào để giải bài toán nguồn nhân lực đủ và chất lượng cao cho TP HCM?

- Đúng là mặt bằng sống tại TP HCM cao thì thu nhập của cán bộ công chức cũng cần tương xứng. Tuy nhiên, sự hấp dẫn trong thu hút nguồn nhân lực của thành phố còn ở chính điều kiện làm việc, môi trường sống, cơ sở hạ tầng, giao thông vận tải, y tế, giáo dục, văn hóa, thể thao, giải trí… Chính các giải pháp nâng cao đời sống của người dân cũng là thế mạnh vượt trội trong thu hút nhân tài mà như dân gian thường nói "hữu xạ tự nhiên hương". Phải đưa TP HCM trở thành thành phố đáng sống để từ đó thu hút nhà đầu tư, du khách và nguồn nhân lực. 

^(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 13-8