Mưa lũ khiến 1.200 nhà dân ngập từ 1-5 m: Thủy điện bị động, không cảnh báo

Ngày 1-11, Sở Công Thương tỉnh Nghệ An cho biết đã có báo cáo kết quả kiểm tra việc vận hành xả lũ của các đập, hồ chứa thủy điện Châu Thắng, Nhạn Hạc trong đợt mưa lớn từ ngày 26 đến 27-9-2023.

Mưa lớn cuối tháng 9-2023 khiến hơn 1.200 nhà dân huyện Quỳ Châu ngập sâu từ 1-5 m. Ảnh: Đức Ngọc

Thủy điện Nhạn Hạc được xây dựng trên sông Quang, thuộc địa bàn xã Mường Nọc và xã Quang Phong, huyện Quế Phong­­. Tại thời điểm 0 giờ ngày 27-9, lưu lượng về hồ là 103,403 m3/giây, tương ứng với mực nước hồ là 307,9 m. Đến 2 giờ ngày 27-9, lưu lượng về hồ 683,914 m3/giây, tương ứng mực nước hồ là 312,114 m. Với lưu lượng này, tương ứng với dung tích nước về hồ chứa là 4,179 triệu m3, đồng thời mực nước hồ chứa vượt cao trình 312,114 m.

Đoàn kiểm tra kết luận hồ chứa thủy điện Nhạn Hạc đã có quy trình vận hành được UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt theo thẩm quyền. Việc vận hành điều tiết lũ (từ thời điểm lũ lên đến khi đạt đỉnh) không được làm gia tăng lưu lượng xả xuống hạ du so với lưu lượng tự nhiên đến hồ. Hồ thủy điện Nhạn Hạc có dung tích hữu ích nhỏ (4,82 triệu m3), không có dung tích phòng lũ và không có chức năng cắt lũ, vì vậy nhà máy đã vận hành đảm bảo tuân thủ vận hành thiết bị xả lũ theo quy trình được phê duyệt.

Tuy nhiên, đoàn liên ngành xác định công tác dự báo của nhà máy chưa chính xác, còn bị động trong công tác dự báo lưu lượng nước về hồ nên chưa thực hiện được thông báo cảnh báo sớm cho vùng hạ du. Ngoài ra, công tác phối hợp trong phòng, chống thiên tai của nhà máy và UBND huyện Quỳ Châu thực hiện chưa tốt. Việc phát hành thông báo chưa có kết nối chặt chẽ (hộp thư đi nhà máy đã ghi nhận việc gửi các thông báo vận hành điều tiết hồ chứa qua hộp thư điện tử Gmail, tuy nhiên UBND huyện Quỳ Châu phản ánh không nhận được).

Thủy điện Châu Thắng được xây dựng trên sông Quang, thuộc địa phận xã Châu Thắng, huyện Quỳ Châu và xã Mường Nọc, huyện Quế Phong. Thời điểm 2 giờ ngày 27-9, mực nước hồ ở cao trình 112,67/114 m và lưu lượng đến hồ 118,68 m3/giây, lúc 3 giờ cùng ngày, mực nước thượng lưu hồ là 113,5 m, lưu lượng nước về hồ là 768,69 m3/giây.

Mưa lớn kết hợp với thủy điện đồng loạt xả lũ gây thiệt hại cho huyện Quỳ Châu khoảng 180 tỉ đồng.

Đoàn liên ngành kết luận hồ thủy điện Châu Thắng có dung tích hữu ích nhỏ (4,217 triệu m3), không có dung tích phòng lũ và không có chức năng cắt lũ, vì vậy căn cứ mực nước của các hồ trong suốt quá trình vận hành xả lũ do chủ hồ cung cấp, nhà máy đã vận hành bảo đảm tuân thủ vận hành thiết bị xả lũ theo đúng quy trình phê duyệt.

Tuy nhiên, công tác dự báo của nhà máy chưa chính xác, còn bị động trong dự báo lưu lượng nước về hồ nên chưa thực hiện được thông báo cảnh báo sớm cho vùng hạ du. Ngoài ra, nhà máy thực hiện chưa tốt công tác kiểm tra, bảo trì, bảo dưỡng các thiết bị phục vụ cho công tác vận hành dẫn đến xảy ra tình trạng hư hỏng thiết bị quan trắc, giám sát tự động.

Trước đó, như Báo Người Lao Động đã đưa tin vào ngày 26 và 27-9, mưa lũ kết hợp với việc các thủy điện đồng loạt xả lũ đã khiến huyện Quỳ Châu, Nghệ An thiệt hại nặng. Cụ thể, mưa lũ đã khiến hơn 1.200 ngôi nhà bị ngập sâu từ 1-5 m, trên 5.000 người dân phải di dời; có 3 xã, 6 bản bị cô lập hoàn toàn, 7 điểm trường, nhiều diện tích lúa, hoa màu bị ngập sâu, hơn 1.000 con gia súc, gia cầm bị cuốn trôi... Uớc tính thiệt hại do đợt mưa lũ gây ra là gần 180 tỉ đồng.