Người nặng lòng với quê hương

Ông Lê Xuân Đính quê ở huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa. Trong đời quân ngũ thời kháng chiến chống Mỹ, ông trải qua các chiến trường Quảng Trị, Tây Ninh, Campuchia, Lào, từng được tặng danh hiệu Dũng sĩ Quyết thắng. Năm 1989, ông sang Đức học nghề cơ khí và định cư tại Đức đến nay hơn 30 năm. Tại Đức, ông có nhiều hoạt động xã hội, đóng góp thiết thực cho cộng đồng và luôn nặng lòng với quê hương Việt Nam.

Nỗ lực vượt khó

Cũng như bao thanh niên miền Bắc những năm 1960, ông ao ước được cầm súng vào Nam chiến đấu. Ước mơ thành hiện thực khi ông trở thành anh bộ đội Đoàn 22, Quân khu III, Thanh Hóa. Sau thời gian huấn luyện ngắn, ông theo đơn vị vô Nam, được chọn vào Đội bảo vệ Bộ Tư lệnh Mặt trận B5 kiêm giao văn bản, mệnh lệnh đặc biệt. Thay vì ra lại miền Bắc học tại Học viện Kỹ thuật quân sự, ông tình nguyện ở lại chiến trường, trực tiếp công tác bảo vệ lãnh đạo đơn vị.

Đại sứ Vũ Quang Minh (thứ ba từ trái qua) trao lẵng hoa cho ông Lê Xuân Đính nhân dịp kỷ niệm 10 năm chương trình Không gian văn hóa Việt .Ảnh: QUỲNH NGA VÀ NHÂN VẬT CUNG CẤP

Sau khi giải phóng Quảng Trị, các hoạt động nghệ thuật biểu diễn phục vụ người dân vùng giải phóng được tổ chức thường xuyên. Do có năng khiếu hát chèo (ông say mê môn này từ nhỏ và được học bài bản) nên nhiều lần giao lưu văn nghệ với địa phương, tiểu đội phó Lê Xuân Đính biểu diễn hát chèo rất đúng nhịp, đúng phách. Phong cách, kỹ thuật biểu diễn của ông được khán giả thích thú. Họ luôn vỗ tay khen ngợi, động viên, nhất là các vở chèo có vai phản diện do ông thể hiện. Cũng vì thế mà sau này, ở Berlin, các hội đoàn, bà con đồng hương Thanh Hóa quen gọi ông là "ông Đính hát chèo"!

Ông rời quân ngũ với cấp bậc đại úy, sau đó sang Cộng hòa Dân chủ Đức theo học ngành cơ khí một thời gian thì nước Đức thống nhất. "Tôi và nhiều bạn bè ở lại. Năm 1991, lập gia đình. Bắt đầu chuỗi ngày vất vả, quyết tâm vượt khó, nỗ lực hòa nhập với nước sở tại" - ông tâm sự trong lần chúng tôi gặp nhau tại Berlin, năm 2019. 

Ông kể mình làm nhiều việc từ bán áo quần, mở nhà hàng bán đồ ăn châu Á đến mở quầy bán hoa. Lúc bấy giờ, nhiều người Việt kinh doanh, mua đi bán lại hàng hóa từ biên giới Ba Lan, Czech nhưng không biết sợ vì không hiểu, không rành pháp luật Đức. Cũng nhờ nhắm mắt làm liều mà nhiều người phất lên, trở nên giàu có. Anh em chiến hữu của ông, trong chiến đấu dũng cảm xông pha nhưng trong kinh doanh nơi xứ người thì nhát gan, sợ sệt. Sợ hết vốn, sợ bị lừa, sợ đủ thứ... Ông nghĩ đã chọn Đức làm quê hương thứ hai thì điều kiện cần và đủ là phải biết tiếng Đức! "Thế là tôi đăng ký theo học tiếng Đức. Phải nói là nỗ lực hết sức. Có học mới thấy, mới hiểu về phong tục, tập quán, luật pháp của nước bạn để mình sống, sinh hoạt sao cho phải, cho đúng. Tất nhiên cái gì hay của mình thì mình phải giữ" - ông bộc bạch. 

Năm 2008, cả gia đình ông chuyển lên Berlin, mở quầy bán hoa tại nhà. Thủ đô nước Đức đông đúc người Việt. Nhiều hội đoàn được thành lập nhằm giúp Việt kiều giao lưu vui vẻ, chia sẻ vui buồn, giúp đỡ lẫn nhau…

Nhân tố tích cực trong nhiều hoạt động

Trước đó, ông từng là thành viên Hội Người Việt Nam tại Cộng hòa Liên bang (CHLB) Đức; Chủ tịch Hội Đồng hương Thanh Hóa ở Berlin; Chủ tịch Hội Văn hóa khuyến học; Phó Chủ tịch Hội Cựu chiến binh Việt Nam ở Berlin. Một số hội đoàn mới thành lập sau này, ông tham gia công tác tổ chức, xây dựng kế hoạch, nội dung hoạt động cũng như công tác đối ngoại. 

Năm 2016, ông cùng 6 thành viên ở Berlin xây dựng Câu lạc bộ (CLB) Người cao tuổi Berlin- Brandenburg. Sau 3 năm hoạt động, hội viên đông thêm, CLB đổi tên thành Hội Người cao tuổi CHLB Đức. Ông được tập thể tín nhiệm bầu giữ chức vụ Chủ tịch. Năm 2019, tôi sang Đức thăm gia đình con gái, được biết có tổ chức Hội Người cao tuổi ở Berlin bèn liên hệ gặp. Tôi được ông mời về nhà tham dự buổi tổ chức sinh nhật cho hội viên Hội Người cao tuổi, một buổi sinh nhật thật vui, thật ấm áp nghĩa tình.

Ông Lê Xuân Đính (bìa trái) trong dịp Hội Người cao tuổi Việt Nam tại Cộng hòa Liên bang Đức kỷ niệm ngày Phụ nữ Việt Nam 20-10

Nhiều người tôi gặp đều quý mến ông, khen ngợi ông. Với lợi thế biết làm thơ, ông còn sáng tác chèo biểu diễn và giọng hát trong, vang, khỏe, dễ lay động lòng người nên hầu như các hoạt động văn nghệ do các hội đoàn tổ chức rất ít khi thiếu vắng ông. Với nhiều đóng góp tích cực của mình, ông từng được Bộ Ngoại giao, Đại sứ quán Việt Nam tại CHLB Đức, UBND tỉnh Thanh Hóa tặng nhiều bằng khen, giấy khen...

Tạo dựng không gian văn hóa Việt nơi xứ người

Mười năm trước, được sự kết nối của ông Nguyễn Xuân Hùng, đại diện cộng đồng người Việt tại CHLB Đức và đoàn cán bộ Đài Truyền hình Việt Nam, ngày 7-8-2012, hai bên trao đổi, thống nhất thành lập chương trình Không gian văn hóa Việt với mục đích phát huy, bảo tồn bản sắc văn hóa Việt tại CHLB Đức. Chương trình được Đại sứ quán Việt Nam tại CHLB Đức bảo trợ. Ông Đính được mời nhận nhiệm vụ Trưởng Ban Tổ chức chương trình. 

Ông chia sẻ rằng chương trình này mình tâm đắc nhất bởi việc góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa Việt. Chương trình duy trì được hơn 10 năm. Ông hoạt động gần như không mệt mỏi, kết hợp với Đại sứ quán Việt Nam tại CHLB Đức, các hội đoàn, doanh nghiệp trong hoạt động văn hóa - nghệ thuật như sáng tác thơ nhạc, hát múa; tổ chức con em Việt Nam học thêm tiếng Đức, tiếng Việt; đối với quê nhà, giúp đỡ trẻ em khuyết tật, trẻ em vùng cao; ủng hộ người dân bị lũ lụt, dịch COVID-19…

Tại Đức, nhà ông như một bảo tàng văn hóa dân gian thu nhỏ. Nhiều loại trang phục truyền thống đồng bào dân tộc thiểu số; nhạc cụ như đàn bầu, đàn tranh, trống cơm; nón bài thơ, chổi đót, quạt nan, rổ rá, mâm, giỏ… được ông xếp, treo trên giá ngay ngắn. "Mong muốn giữ gìn, bảo tồn văn hóa Việt từ ngôn ngữ cho đến những đồ dùng quê nhà nên vợ chồng tôi sưu tầm lưu giữ, đồng thời dạy tiếng Việt cho các cháu nhỏ người Việt. Tôi cũng sáng tác một số bài hát chèo, cùng vợ tham gia biểu diễn trong các sự kiện, các hoạt động văn hóa - nghệ thuật" - ông Đính cho biết.

Đầu tháng 8-2022, qua lại Đức, tôi có dịp dự lễ kỷ niệm 10 năm ngày thành lập chương trình Không gian văn hóa Việt. Hôm ấy đến dự có Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại CHLB Đức Vũ Quang Minh và phu nhân, Thường trực Ban Công tác cộng đồng Đại sứ quán, đại diện các hội đoàn, CLB của người Việt và gia đình tại Berlin, vùng lân cận… Lễ kỷ niệm diễn ra sôi nổi, hào hứng với phần giao lưu văn nghệ gồm nhiều tiết mục. Các diễn viên chuyên và không chuyên, cao tuổi và nhỏ tuổi cùng hát, cùng múa những bài dân ca, điệu chèo… mang hơi ấm, dạt dào tình cảm quê hương. 

Ông Lê Xuân Đính bày tỏ sự xúc động khi chương trình được nhiều tập thể và cá nhân tham gia, gắn bó và tích cực đóng góp tinh thần lẫn vật chất để duy trì hoạt động. Đại sứ Vũ Quang Minh ghi nhận và đánh giá cao về chương trình, đã hội tụ đông đảo thành viên, chung tay bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. 

Đại sứ cũng bày tỏ sự tin tưởng và mong muốn chương trình sẽ được duy trì và phát triển vững mạnh khi những người con xa Tổ quốc luôn đoàn kết hướng về quê mẹ thông qua những hoạt động văn hóa, nghệ thuật đậm đà bản sắc dân tộc Việt. Hôm 24-9-2022, tôi cùng ông đến chào Đại sứ Vũ Quang Minh, trong dịp này ông đã trình dự án Quảng bá văn hóa Việt tại CHLB Đức do ông chấp bút, nhờ Đại sứ tư vấn, bổ sung… 

ĐƠN VỊ ĐỒNG HÀNH