Phải dời trạm BOT Cai Lậy!

Trạm thu phí BOT Cai Lậy (Tiền Giang) hoạt động trở lại sau một thời gian tạm dừng vì vấp phải sự phản đối quyết liệt từ phía người dân, sau khi đã hoàn thiện phần "đối phó" bằng cách giảm giá vé chung cho tất cả các loại phương tiện, miễn phí cho các xã xung quanh trạm, xây làn chờ riêng cho xe trả tiền lẻ...

Bộ GTVT buộc dây thì phải tự tháo

Tuy nhiên, từ ngày thu phí trở lại, tình hình càng trở nên căng thẳng: giao thông ùn tắc nghiêm trọng, người bị tạm giữ, xuất hiện sự can thiệp của xã hội đen và máu của tài xế đã đổ.

Tài xế thì dùng đủ cách để phản đối trạm thu phí từ sử dụng tiền mệnh giá thấp; đưa tiền dư ra 100 đồng để yêu cầu thối lại; không chấp nhận vé đã bị tẩy xóa; quên mang tiền nên xin quay đầu xe; thậm chí họ còn đưa ra lý do tại không thấy thông báo phía trước có trạm thu phí, nên không chuẩn bị tiền…

Trước áp lực của giới tài xế, trạm BOT Cai Lậy đã phải tiếp tục xả trạm vào lúc 10 giờ 30 phút ngày 4-12Ảnh: LÊ PHONG

Phải khẳng định rằng cơ quan chịu trách nhiệm chính và đầu tiên trong vấn đề này không ai khác ngoài Bộ GTVT, với trách nhiệm là cơ quan quản lý nhà nước phê duyệt và cấp phép dự án. Thế nhưng, đến thời điểm hiện tại, Bộ GTVT vẫn chưa trình ra được bất cứ văn bản nào thể hiện sự cho phép của Chính phủ đối với hạng mục bổ sung cải tạo, tăng cường 26,5 km Quốc lộ (QL) 1 - là phần quan trọng nhất của dự án để hợp thức hóa vị trí đặt trạm thu phí như hiện nay.

Có làm có sai, nhưng sai thì phải sửa. Không thể để cái sai này chồng lên cái sai khác hoặc tìm biện pháp để đối phó với cái sai. Sai có thể do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan. Sai do địa phương bức bách cần gấp một tuyến đường tránh để giảm tải giao thông, sai do bộ phận tham mưu chưa tìm hiểu, đánh giá kỹ... Nhưng vấn đề ở đây là Bộ GTVT có dám đứng ra nhìn nhận cái sai về mình và tìm hướng khắc phục, sửa sai hay không?

Muốn cởi dây cần tìm người buộc dây. Hiện nay, chỉ có bộ trưởng Bộ GTVT là người có đủ trách nhiệm, quyền hạn để tham mưu, đề xuất với Chính phủ, Quốc hội đưa ra quyết định dứt khoát đối với số phận của trạm thu phí BOT Cai Lậy.

Di dời là tối ưu

Thật ra không khó để giải quyết vấn đề này, đó là tính toán, nghiệm thu phần chi phí thực tế mà doanh nghiệp đã bỏ ra để cải tạo, tăng cường 26,5 km tuyến QL1 cũng như toàn bộ chi phí cho dự án sau khi đã cộng thêm phần lợi nhuận theo quy định về đầu tư đối với các dự án BOT, sau đó có thể áp dụng các biện pháp sau:

Một là, sử dụng ngân sách nhà nước trả lại cho doanh nghiệp số tiền đã bỏ ra để sửa chữa, tăng cường mặt đường QL1 và yêu cầu doanh nghiệp di dời trạm thu phí về tuyến đường tránh.

Hai là, nhà nước chi tiền ngân sách ra mua lại toàn bộ dự án này. Sau đó di dời trạm thu phí về tuyến đường tránh, nhà nước đứng ra quản lý và thu lại phí với mức giá phù hợp.

Ba là, vẫn theo phương án 1 và 2, sau khi di dời trạm thu phí về tuyến đường tránh thì hạn chế các khung giờ cao điểm đối với xe khách trên 30 chỗ ngồi và xe tải có tải trọng trên 10 tấn. Như hiện đang áp dụng trên một số tuyến QL.

Trong lúc chờ có phương án chính thức, cần dừng ngay hoạt động của trạm thu phí để tránh gây ùn tắc giao thông, cũng như tránh xảy ra các vụ việc gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự xã hội địa phương. Tránh xảy ra các sự cố đáng tiếc.

Bộ GTVT không thể cứ mãi khăng khăng bảo vệ quan điểm của mình, vì cái vị trí đặt trạm tuy thuộc phạm vi dự án nhưng phạm vi dự án lại được mở rộng một cách khuất tất, thiếu minh bạch. Mà cũng vì sự khuất tất, thiếu minh bạch này đã dẫn đến sự phản đối ngày càng lan rộng.

Niềm tin quan trọng hơn tiền bạc

Có thể Bộ GTVT lo ngại trên toàn quốc hiện tồn tại 7 trạm thu phí bất hợp lý kiểu như thế này, nếu buộc phải di dời hoặc xóa bỏ trạm thu phí BOT Cai Lậy, thì đồng nghĩa phải xóa bỏ các trạm thu phí vô lý tương tự. Lúc đó số tiền ngân sách bỏ ra sẽ rất lớn và khả năng cao là không đủ tiền để mua lại, sẽ vấp phải tình huống bị doanh nghiệp khởi kiện. Và, cán bộ có trách nhiệm trong việc đề xuất, cấp phép phải chịu trách nhiệm trực tiếp hoặc liên đới. Có lẽ gốc rễ vấn đề là ở đây?

Nhưng không phải vì thế mà không dám nhận sai và sửa sai. Tiền bạc bỏ ra có thể thu hồi lại được, nhưng một khi niềm tin của nhân dân bị đánh mất thì không có cách nào có thể thu hồi được.

Cái người dân cần lúc này, chính là thái độ dứt khoát từ phía các cơ quan nhà nước. Nếu chấp nhận sai và sửa sai thì người dân sẵn sàng cùng chia sẻ, gánh vác. Vì xét cho cùng, đối với các công trình giao thông, được lợi chính là người dân. Đó là nguồn lực để phát triển kinh tế chứ không phải là các công trình tượng đài ngàn tỉ hay các viện bảo tàng, cung văn hóa, nhà thi đấu... xây xong rồi bỏ không, gây lãng phí đang nhan nhản.

"Dễ vạn lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong". Câu nói này của Bác Hồ cho đến thời đại này vẫn luôn khẳng định tính đúng đắn và đó mới chính là kim chỉ nam cho các định hướng phát triển của xã hội. Chỉ khi nào nhà nước đặt người dân lên trên lợi ích cá nhân, tập thể, thì mọi vấn đề mới được giải quyết một cách thấu đáo và thuận lợi.