Phó thủ tướng Trần Lưu Quang báo cáo chủ yếu về chương trình phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi và mở rộng ra 3 chương trình mục tiêu Quốc gia.
Phó thủ tướng Trần Lưu Quang phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng
"Với trách nhiệm được phân công, là người chỉ huy việc tổ chức thực hiện 3 chương trình mục tiêu Quốc gia, chúng tôi xin nhận khuyết điểm trước Quốc hội và đặc biệt xin nhận khuyết điểm trước bà con đang sống ở vùng dân tộc thiểu số, miền núi vì chương trình này và kể cả 2 chương trình còn lại đã thực hiện không đúng theo yêu cầu đặt ra. Hay nói giản dị là rất chậm" - Phó thủ tướng Trần Lưu Quang bày tỏ.
Theo Phó thủ tướng Trần Lưu Quang, đến 31-5-2023, thì phần vốn của năm 2022 cho chương trình này chỉ đạt 58,49% vốn đầu tư phát triển và riêng vốn của năm 2023 chỉ đạt 17,01% trong vốn đầu tư phát triển. Mặt khác chúng ta chỉ còn hai năm rưỡi nữa để thực hiện giai đoạn 1 của dự án này.
Hơn nữa, như nhiều đại biểu nói rất nhiều khu vực, nhiều đồng bào dân tộc thiểu số thụ hưởng chương trình này đang sống ở vùng biên cương, vùng phên dậu của đất nước, đang cố gắng chịu nhiều khó khăn để giữ từng tấc đất của Tổ quốc. "Chúng tôi cũng nhận thấy trách nhiệm của mình rất nặng nề trong việc này" - Phó thủ tướng Trần Lưu Quang nói.
Vậy thì vướng cái gì? Phó Thủ tướng cho rằng đang vướng 3 việc. Thứ nhất văn bản rất là rất nhiều, cả 3 chương trình mục tiêu quốc gia tổng cộng lại có đến 73 văn bản. Đơn cử riêng chương trình này được tích hợp từ 118 chính sách, 10 dự án, 22 tiểu dự án và 55 nội dung thành phần và chịu sự quản lý của 23 bộ ngành. Việc còn chồng chéo và thậm chí xung đột với nhau.
"Qua khảo sát ở 4 khu vực, hội nghị trực tuyến và yêu cầu các địa phương báo cáo về 3 chương trình, chúng tôi đã nhận được 339 thắc mắc của anh em ở cơ sở. Họ không biết làm thế nào cho đúng. Thủ tướng đã có công điện 71, và qua hơn 2 tháng, 18/18 bộ ngành đã có 59 văn bản trả lời, giải quyết 261/339 thắc mắc này (chiếm khoảng 70%). Phần còn lại 78 nội dung, chúng tôi đang sửa đổi Nghị định 27, ban hành một số thông tư và điều chỉnh một số thông tư. Báo cáo Quốc hội việc khó nhất là việc sửa đổi Nghị định 27 thì đến sáng nay 7-6-2023 đã có 23/27 ý kiến thành viên Chính phủ đồng ý và có một số ý kiến góp ý. Ngay ngày hôm nay chúng tôi sẽ giao Bộ KHĐT tổng hợp, giải trình báo cáo Chính phủ. Chắc là sẽ ban hành được trước ngày 15-6.
Phải nói thật lòng với các đồng chí là tôi có hứa với Thủ tướng và Chủ tịch Quốc hội rằng trong quý I-2023 là xong việc này nhưng cũng phải mất thêm 2,5 tháng nữa mới có thể báo cáo Quốc hội về thời hạn 15-6" - Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nêu.
Vướng mắc thứ hai, theo Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang, phải nói rằng không phải địa phương nào cũng quan tâm chương trình này như nhau. Thực tiễn cho thấy nơi nào quan tâm, nơi đó "việc chạy". Đến thời điểm này còn 6 địa phương là Bình Thuận, Long An, Trà VInh, Vĩnh Long, Bạc Liêu và Bến Tre còn nợ hướng dẫn thẩm quyền địa phương theo phân cấp về chương trình này.
Vướng mắc thứ 3 là trình độ của cán bộ trực tiếp triển khai chương trình này ở địa phương, đặc biệt vùng sâu vùng xa còn rất hạn chế. Trình độ hạn chế, thủ tục lằng nhằng và có chậm và còn có một nguy cơ là rất dễ dẫn đến sai sót.
Tổng hợp 3 lý do trên có thể bước đầu giải trình cho việc vì sao chậm.
Ngoài ra, theo Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang, qua khảo sát thực tế các địa phương thấy kể cả 3 chương trình mục tiêu Quốc gia, các dự án triển khai ở nhiều nơi rất manh mún, dàn trải. Nguồn lực cơ bản không nhiều, không thể đáp ứng được tất cả các nhu cầu, mong muốn của mọi người nên chia ra mỗi nơi một ít.
"Các anh em ở địa phương thấy nơi nào cũng khó nên có tâm lý "hoa thơm mỗi người hưởng một tí", để đâu đó ổn định và cũng đều vui vẻ. Mặt khác, một số quy định cũng bắt buộc gây ra sự dàn trải này" - Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nói.
Nêu ví dụ, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cho biết khi đi khảo sát ở một tỉnh khu vực Tây Nguyên thì cả nhiệm kỳ địa phương này được 200 tỉ của chương trình này nhưng có tới 400 dự án, tức là mỗi dự án tầm 500 triệu đồng. Đối với một dự án hạ tầng ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, 500 triệu đồng làm một đoạn đường thì khó mà kết nối được, việc phát huy giá trị rất kém.
Từ việc này còn kéo theo hai hệ lụy nữa, thay vì 30 bộ hồ sơ thì giờ phải cần đến 400 bộ hồ sơ. Khối lượng hồ sơ rất nhiều nên riêng việc làm hồ sơ cũng phải tốn vài tháng, thậm chí cả năm. Vì vậy chậm.
"Cũng phải nói thật lòng là với trình độ anh em như vậy nên khả năng rủi ro là rất lớn, có khi chúng ta sẽ mất cán bộ bởi chính sự dàn trải này. Mong đại biểu Quốc hội giúp cho việc này khi đi khảo sát và mong các đồng chí ở địa phương hết sức lưu ý" - Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nêu rõ.
Về Nghị định 27, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cho biết sẽ giải quyết được 5 việc lớn. Thứ nhất, ở địa phương có lồng ghép rất nhiều nguồn vốn. Nghị định 27 sẽ giúp các địa phương lồng ghép các nguồn vốn này vào đây, để gia tăng nguồn lực, tránh dàn trải, manh mún.
Thứ hai, hiện có câu chuyện vốn sự nghiệp theo Luật Ngân sách không phân bổ kiểu vốn trung hạn chi cho đầu tư phát triển. Tuy nhiên, địa phương lại yêu cầu phải đối ứng 10%. Đối với dự án kéo dài nhiều năm thì năm kế tiếp không biết Trung ương phân bổ vốn sự nghiệp bao nhiêu nên 10% của mình không biết ghi bao nhiêu. "Chúng tôi sẽ vận dụng quy định để có thông báo dự kiến phần vốn này, không chính xác tuyệt đối nhưng cũng đâu đó trong khoảng vậy để địa phương dễ bố trí. Việc này nhiều địa phương đang có ý kiến" - Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nói.
Thứ ba là quy trình thủ tục hỗ trợ kinh phí trực tiếp cho hộ gia đình để có đất ở, nhà ở theo quy định. Theo quy định, nguồn vốn này từ ngân sách tập trung, nguồn đầu tư phát triển nên theo Luật Đầu tư công phải làm một bộ hồ sơ. Ví dụ như hỗ trợ 40 triệu cho một căn nhà thì phải làm một bộ hồ sơ theo quy định về xây dựng cơ bản, như vậy chúng ta phải có chừng vài chục ngàn bộ hồ sơ và có hệ lụy. Nghị định 27 lần này vận dụng Luật Đầu tư công 2019 và Nghị quyết 120, sẽ cấp phát được cái này cho bà con.
Thứ tư, nhiều địa phương đang vướng là thủ tục hỗ trợ phát triển. Trong Nghị định sửa đổi lần này quy định quy trình chi tiết để thực hiện để triển khai một số dự án, tiểu dự án.
Thứ năm, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cho rằng rất quan trọng là sẽ đẩy mạnh phân cấp cho địa phương để địa phương chủ động thực hiện những điều mà chỉ các địa phương mới biết làm thế nào là đúng nhất.
và quét mã QR
Bình luận (0)