Rộng hẻm, rộng lòng người

Việc hiến đất được các hộ dân ở quận 3, TP HCM biến thành "Ngày hội nhân dân hiến đất mở rộng hẻm" chính thức bắt đầu từ sáng 6-9. Theo đó, sẽ có tổng cộng 383 hộ dân đồng lòng hiến 5.862 m2, tương đương 293 tỉ đồng, mở rộng 13 con hẻm thuộc 10/14 phường ở quận 3.

Chung một tấm lòng

Hẻm 144 Lý Chính Thắng, phường 7, quận 3, sáng 6-9, chộn rộn hơn ngày thường bởi đó là buổi sáng bà con trong hẻm gần như đồng loạt tháo dỡ hiên nhà, vật kiến trúc để hiến đất mở rộng hẻm. Quán cà phê cóc đầu hẻm đông hơn hẳn, người dân tụ tập bàn đủ chuyện. Nào là giá cả nhà cửa sẽ lên. Nào là hẻm rộng rồi chắc sẽ dễ mua bán, kinh doanh...

Là một trong những nhà đầu tiên xung phong tháo dỡ tường, mái hiên lùi vào gần 1 m ngay ngày phát động, chị Huỳnh Thị Bích Phượng (144/21 Lý Chính Thắng) sốt ruột ra vào "công trường" bởi ngại gạch đá rơi ra ngoài ảnh hưởng việc đi lại của hàng xóm. "Ban đầu nghe mở hẻm, chúng tôi cũng băn khoăn nhưng nhờ sự vận động chân thành, có lý của địa phương cũng như ngó qua các hẻm lân cận được mở rộng khang trang, sạch đẹp, ai cũng ham nên bà con lập tức đồng thuận" - chị Phượng cười nói.

Sáng 6-9, hàng loạt hộ dân ở hẻm 144 Lý Chính Thắng (quận 3) tháo dỡ hiên nhà, vật kiến trúc để hiến đất mở rộng hẻm Ảnh: TẤN THẠNH

Chú Nguyễn Hải (144/26 Lý Chính Thắng) chia sẻ ban đầu gia đình chú rất lo, bởi "mất đất là mất vàng" nhưng được cán bộ phường giải thích rõ những lợi ích sau khi mở hẻm, gia đình chú lập tức đồng ý và lên kế hoạch nhường đất cho hẻm. "Chừng tháng sau cô quay lại, con hẻm này sẽ đẹp hơn, không chỉ rộng rãi, thoáng mát mà hệ thống thoát nước được nâng cấp, điện và cáp được ngầm hóa. Như vậy đâu thua gì các khu dân cư hiện đại" - chú Hải so sánh.

Ngay cả hộ có hoàn cảnh khó khăn nhất hẻm - cụ Nguyễn Thị Cẩm Hồng (73 tuổi, 144/28 Lý Chính Thắng) cũng nói với chúng tôi rằng khi nghe cán bộ đến nhà vận động, cụ gật đầu "cái rụp". Không đợi chúng tôi hỏi thêm, cụ Cẩm Hồng nói luôn căn nhà cấp 4 cũ kỹ với tủ tạp hóa nhỏ xíu là nguồn sống của 2 chị em cụ nhiều năm nay. Nếu hiến đất sẽ không còn sân để cái tủ bán hàng tạp hóa nhưng người ta làm được thì mình làm được. "Muốn mở hẻm thì mọi người phải đồng lòng, phải hy sinh cái lợi trước mắt, đó mới là cái tình, cái lẽ. Mọi người trong xóm cùng vui thì tình xóm giềng mới ngày càng thắt chặt" - cụ Hồng phân tích.

Xóm nghèo lột xác

Sự chung lòng và hy vọng của cư dân hẻm 144 Lý Chính Thắng hoàn toàn có lý, khi chúng tôi trở lại con hẻm 85/20, vốn được mệnh danh là xóm nghèo nhất nhì đường Rạch Bùng Binh (quận 3). Chúng tôi không tin vào mắt mình bởi sự thay đổi đến chóng mặt của con hẻm này - nơi 3 năm trước chẳng mấy ai ngó ngàng vì gắn chặt với xóm nhập cư chuyên nghề buôn thúng bán bưng. Sợ đi nhầm, tôi hỏi chị Phượng - chủ tiệm tạp hóa cuối hẻm 85/20 Rạch Bùng Binh - chị xua tay cười: "Đúng chứ nhầm gì, đẹp quá nhìn không ra, đúng không!".

Chị Phượng hồi tưởng ngày trước, con hẻm chỉ 1,5 m, chật hẹp, nhếch nhác, quanh co, mấy lần hỏa hoạn khiến ai cũng sống trong lo sợ. Sinh hoạt hằng ngày của bà con rất bất tiện, dựng cái xe cũng khó, loay hoay không quay đầu được, nhà nào hữu sự, hiếu hỷ cũng không dám làm lớn vì không có chỗ để xe cho khách. Cám cảnh nhất là chuyện người bệnh đi cấp cứu phải bế chạy hàng trăm mét đến xe cấp cứu đậu ngoài đường, còn sửa sang nhà cửa phải chịu khó móc tiền túi nhiều hơn vì nhân công phải bưng bê từng thùng xi-măng, gạch đá ngoài đường vào hẻm... Ai nhìn cũng ngán!

Giá nhà, giá cho thuê mặt bằng ở hẻm 541 Huỳnh Văn Bánh tăng cao hơn nhiều so với trước khi mở rộng Ảnh: THU HỒNG

Rồi mọi sự đổi thay khi giữa năm 2018, hàng trăm mét vuông đất được người dân đồng lòng hiến để cùng nhà nước chỉnh trang, nâng cấp con hẻm từ 1,5 m lên 4 m, rồi tráng bê-tông, làm hệ thống thoát nước... "Giá nhà theo đó tăng lên vùn vụt. Chuyện sửa sang, xây cất nhà cửa dễ dàng hơn nên xóm nghèo này giờ đầy nhà cao tầng, cửa hàng tạp hóa, cà phê, thời trang tha hồ bung mở. Xóm nghèo lột xác từ đó" - chị Phượng tuôn một mạch và không giấu khi nói rằng tiệm tạp hóa của chị hiện dư nuôi sống gia đình, không còn chật vật như trước.

Cũng như chị Phượng, khi được hỏi, hầu hết các hộ dân trong con hẻm 85/20 Rạch Bùng Binh đều khẳng định: Rộng hẻm, đổi đời!

Khắp nơi hiến đất

Phải nói rằng phong trào vận động người dân hiến đất mở rộng hẻm đã và đang diễn ra rầm rộ từ nội thành cho đến ngoại thành.

Đi dọc quận Phú Nhuận, hỏi những người già trong các con hẻm giờ đã khang trang, ai cũng tự hào khoe quận mình là quận đi đầu trong phong trào nhà nước và nhân dân cùng mở rộng hẻm. Điều này là hoàn toàn chính xác, bởi thống kê cho thấy với gần 600 con hẻm có trước ngày giải phóng, phần lớn nhỏ hẹp, gồ ghề, quanh co trong các khu dân cư chật chội, đi lại khó khăn, từ năm 2000, quận Phú Nhuận thực hiện chủ trương chỉnh trang đô thị, phát triển cơ sở hạ tầng, mở rộng hẻm theo hình thức "Nhà nước và nhân dân cùng làm". Đến nay, hơn 18 công trình mở rộng hẻm hoàn tất với diện tích đất hiến 3.900 m2, trị giá hàng trăm tỉ đồng.

Con hẻm được mở rộng gần đây nhất của quận Phú Nhuận là hẻm 541 Huỳnh Văn Bánh, phường 14. "Hẻm này chưa mở chỉ rộng 2,5-3 m nhưng do giá nhà nơi đây khá cao nên lúc phường vận động mở thành 6 m không ít bà con không đồng tình. Nhờ sự linh hoạt trong vận động mà ai cũng đồng lòng. Giờ đây, giá trị nhà tăng cao, hàng quán buôn bán sầm uất, giá cho thuê mặt bằng cũng cao hơn trước, người dân vui mừng lắm" - chú Trường, một trong những người đầu tiên ký tên đồng ý hiến đất, kể lại.

Tuy không rầm rộ nhưng ở quận Bình Tân, phong trào hiến đất mở rộng hẻm cũng được các phường kiên trì thực hiện. Từ đó, hàng loạt con hẻm vốn lầy lội đã dần khang trang, sự đồng thuận của người dân ngày càng cao.

Ông Nguyễn Văn Hoàng, chủ nhà 257/20/8 (phường Bình Hưng Hòa B), nói ông cũng không ngờ có ngày con hẻm nơi ông sinh sống lại khang trang đến vậy. Từ con hẻm 2 m bùn đất lầy lội, nay đã rộng gấp đôi, bên dưới nền bê-tông là hệ thống hố ga thoát nước được đấu nối ra hệ thống chung của đường Bình Thành. Những căn nhà cấp 4 cũ kỹ cũng được khoác áo mới, tươi đẹp hơn để ra dáng phố thị. "Không phải lội nước bì bõm khi mưa lớn như trước là sướng rồi. Tôi mua nhà ở đây đã chục năm, nhờ chủ trương vận động dân hiến đất mở rộng hẻm của địa phương mà đời sống của người dân được nâng lên thấy rõ" - ông Nguyễn Văn Hoàng nhận xét.