ĐỀ ÁN CHÍNH QUYỀN ĐÔ THỊ TẠI TP HCM: Vì lợi ích chung!

. Phóng viên: TP HCM đã từng trình Đề án chính quyền đô thị tại TP HCM (gọi tắt là Đề án) lên Trung ương 2 lần vào năm 2007 và 2013 nhưng chưa được thông qua. Vậy động lực nào thôi thúc TP HCM vẫn quyết tâm, kiên trì với Đề án đến hôm nay?

Ông TRƯƠNG VĂN LẮM

- Ông TRƯƠNG VĂN LẮM: Lý do thì rất dễ thấy, đó là xuất phát từ thực tế diện tích không rộng nhưng dân số đông, có vai trò, vị trí rất đặc biệt đối với khu vực và cả nước, đóng góp hơn 1/4 GDP và 1/3 ngân sách của trung ương nên đòi hỏi TP phải nghiên cứu một mô hình phù hợp để tiếp tục phát triển một cách ổn định và bền vững trong tương lai. Chính vì vậy, TP mới đeo bám mô hình này trong 13 năm với mục tiêu tinh gọn tổ chức bộ máy để quản lý đô thị một cách nhanh nhất, đồng bộ, thống nhất và hiệu quả.

. Hình hài của mô hình chính quyền đô thị được thể hiện cụ thể qua những nội dung nào, thưa ông?

- Nội dung trọng tâm của Đề án trình lên Trung ương lần này là đề xuất không tổ chức HĐND quận, phường tại TP nhằm tinh gọn, đổi mới mạnh mẽ và linh hoạt hoạt động của bộ máy chính quyền đô thị, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của đô thị đặc biệt.

Song song đó là Đề án thành lập TP Thủ Đức - mô hình TP trong TP. Đây là mô hình được xây dựng với mong muốn biến nơi đây là hạt nhân, một động lực phát triển để thúc đẩy kinh tế TP và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Với vai trò, vị trí như vậy, TP Thủ Đức được tổ chức là một cấp chính quyền có HĐND và UBND nhưng ở các phường chỉ có UBND không có HĐND. Điều này là phù hợp với quy định hiện hành là chỉ cho phép quận, phường có thể không tổ chức HĐND, còn TP, thị xã, huyện phải có HĐND.

. TP HCM đặt mục tiêu tinh gọn bộ máy khi tổ chức mô hình chính quyền đô thị, vậy khi bộ máy được tinh gọn liệu có bảo đảm được khối lượng công việc?

- Một tiêu chí quan trọng nhất khi TP xây dựng Đề án là tinh gọn bộ máy nhưng không làm ảnh hưởng đến sự phát triển, không ảnh hưởng đến sự phục vụ cho nhân dân. Muốn một chính quyền tinh gọn, hiệu quả thì bắt buộc phải tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế. Điều này là chắc chắn. "Vạn sự khởi đầu nan", tôi biết rằng giai đoạn ban đầu sẽ khó khăn khi giảm biên chế. Nhưng với kinh nghiệm thực tiễn mà TP HCM đã có được khi thí điểm không tổ chức HĐND quận, huyện, phường trong thời gian 7 năm (2009-2016) thì TP có một hành trang rất quý báu trong việc thực hiện việc này.

Khi TP thực hiện tinh gọn bộ máy thì công việc sẽ phải được tổ chức phù hợp, khoa học và hiệu quả hơn. Hiện vị trí việc làm của các đại biểu HĐND chuyên trách của HĐND quận, phường là 316 người. TP đã có kế hoạch sắp xếp, bố trí lại công việc cho những người này. Tất nhiên là không thể nào bố trí lại hết, có một số người phải rời khỏi bộ máy. Tôi hiểu sẽ có cán bộ, công chức tâm tư, băn khoăn nhưng vẫn phải làm vì sự nghiệp chung của TP.

TP HCM có vị trí rất đặc biệt đối với khu vực và cả nước, nên đòi hỏi TP phải nghiên cứu một mô hình phù hợp để tiếp tục phát triển một cách ổn định và bền vững. Ảnh: HOÀNG TRIỀU

. Nhiều lợi ích khi TP HCM tổ chức mô hình chính quyền đô thị nhưng có lo lắng cho rằng khi không tổ chức HĐND quận, phường, quyền đại diện giám sát của người dân sẽ bị ảnh hưởng?

- Phải khẳng định đây là một vấn đề mà TP khi nghiên cứu Đề án này rất quan tâm. Bởi đại biểu HĐND là người đại diện cho dân, khi không tổ chức HĐND ở quận, phường thì vai trò đại diện cho dân và dân giám sát sẽ như thế nào. Thực tiễn TP đã thực hiện có hiệu quả 7 năm về trước. Thứ nhất là người đại diện cho dân vẫn còn đại biểu HĐND TP, đại biểu Quốc hội trên địa bàn TP. Đại biểu HĐND TP sẽ được tăng cường về tổ chức, hoạt động để gắn bó với chính quyền địa phương, tăng cường việc giám sát và tiếp xúc cử tri. Thứ hai là sẽ có quy chế phối hợp giữa chính quyền địa phương với MTTQ và các tổ chức đoàn thể để phát huy vai trò phản ánh, giám sát của MTTQ, các đoàn thể đến chính quyền địa phương. Thứ ba là sẽ tổ chức các hội nghị nhân dân ở cơ sở để người dân trực tiếp phản ánh những vấn đề liên quan.

Hơn nữa, vấn đề cơ bản hiện nay là ứng dụng khoa học công nghệ trong một đô thị thông minh và chính quyền điện tử. Nếu TP làm tốt việc này thì mọi vấn đề phản ánh của nhân dân sẽ được giải quyết kịp thời và được nhân dân kiểm tra, giám sát. Trong thời gian qua, khi thực hiện cải cách hành chính, mỗi địa phương có một phần mềm trực tuyến để người dân có thể kiểm soát được sự phục vụ của chính quyền, có thể phản ánh ngay những bất cập trên địa bàn. Người dân cũng có thể giám sát kết quả giải quyết. Cuối cùng, tổ chức Đảng ở các cơ quan phải chịu trách nhiệm kiểm tra, giám sát chính quyền.

. Cũng có người thắc mắc, dân bầu ra HĐND, HĐND bầu ra UBND, giờ không còn HĐND thì ai bầu UBND, UBND làm không đạt thì sao?

- Tôi xin nhấn mạnh rằng người chịu trách nhiệm trước nhân dân ở trên địa bàn đô thị là chủ tịch UBND TP. Chủ tịch UBND quận, huyện là cánh tay nối dài. Chủ tịch UBND TP bổ nhiệm và đồng thời có thể cách chức chủ tịch UBND quận, huyện nếu làm không tốt và để cho dân phản ánh. Tương tự như vậy là cấp phường, xã, thị trấn, không cần phải chờ bãi miễn hay bầu ở HĐND.