Tổng Bí thư: Thanh tra cần chuyển trọng tâm từ "xử lý vi phạm" sang "phòng ngừa từ sớm, từ xa"

Ngày 17-11, Thanh tra Chính phủ (TTCP) tổ chức Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Thanh tra Việt Nam (23-11-1945 - 23-11-2025). Tổng Bí thư Tô Lâm tới dự và phát biểu chỉ đạo.

Cùng dự lễ kỷ niệm có các Uỷ viên Bộ Chính trị: Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn; Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình; Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng; Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an; cùng các lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước; lãnh đạo các địa phương. 

Phát biểu tại lễ kỷ niệm, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh đây là một dấu mốc đặc biệt, không chỉ ôn lại truyền thống vẻ vang của ngành Thanh tra, mà còn khẳng định tầm vóc, vị trí và sứ mệnh của công tác thanh tra trong sự nghiệp xây dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước và với tình cảm cá nhân, Tổng Bí thư Tô Lâm gửi tới toàn thể các lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành Thanh tra qua các thời kỳ, cùng các vị đại biểu khách quý, lời thăm hỏi thân tình và những lời chúc mừng tốt đẹp nhất.

Khi đất nước ta đang bước vào giai đoạn phát triển mới, Tổng Bí thư cho rằng thanh tra ngày nay không chỉ là công cụ phát hiện sai phạm, mà còn là thiết chế kiến tạo sự minh bạch, thúc đẩy đổi mới, bảo vệ sự ổn định và niềm tin xã hội. Một nền quản trị tốt phải có cơ chế giám sát mạnh; và ngành Thanh tra chính là trụ cột trong cơ chế này.

Với tầm nhìn đó, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu ngành Thanh tra cần tiếp tục đổi mới toàn diện, hiện đại hóa mạnh mẽ, gắn công tác thanh tra với mục tiêu phát triển, đặt nhân dân vào trung tâm của mọi hoạt động, hướng đến xây dựng một nền hành chính liêm chính, hiệu quả, vì dân, phục vụ dân.

Về một số nhiệm vụ và định hướng cụ thể, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu ngành Thanh tra quán triệt sâu sắc các chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIV của Đảng, cụ thể hóa tinh thần đổi mới sáng tạo, phát triển nhanh và bền vững.

Đảng ủy Thanh tra Chính phủ cần tập trung xây dựng Đề án "Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh tra, đáp ứng yêu cầu phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực" – trong đó làm rõ cơ chế, nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng trong lĩnh vực thanh tra, bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, đồng thời tôn trọng nguyên tắc độc lập, khách quan, công khai, minh bạch, tuân thủ pháp luật.

Theo Tổng Bí thư, cần coi công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, gắn chặt với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa liêm chính, kiến tạo, phục vụ nhân dân.

Cùng với đó, toàn ngành cần đổi mới mạnh mẽ tư duy và phương thức hoạt động thanh tra. Thanh tra không chỉ để phát hiện, xử lý vi phạm, mà còn để phòng ngừa, kiến tạo và thúc đẩy phát triển. Mỗi cuộc thanh tra phải hướng tới mục tiêu kép: Phát hiện sớm sai phạm để bảo vệ tài sản công, đồng thời tạo điều kiện tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho tổ chức, doanh nghiệp, người dân.

"Phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực không chỉ để xử lý vi phạm, mà để làm trong sạch môi trường đầu tư, củng cố niềm tin, thúc đẩy phát triển kinh tế, bảo đảm cạnh tranh lành mạnh, minh bạch"- Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Trong thời gian tới, theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, công tác thanh tra cần chuyển trọng tâm từ "xử lý vi phạm" sang "phòng ngừa từ sớm, từ xa", kết hợp giữa thanh tra hành chính với thanh tra chuyên đề, giữa kiểm tra hiện trường với phân tích dữ liệu số.

Thanh tra phải đi trước một bước, dự báo, cảnh báo sớm những nguy cơ, không để vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn. Mọi hoạt động thanh tra phải khách quan, công tâm, minh bạch, tuân thủ phương châm: "Không có vùng cấm, không có ngoại lệ, nhưng cũng không cực đoan, hình thức".

Thông qua kết quả thanh tra, Tổng Bí thư yêu cầu đẩy mạnh tổng kết thực tiễn, phát hiện vấn đề, kiến nghị hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật, phát hiện và khắc phục những "khoảng trống", "kẽ hở" trong quản lý nhà nước và thực thi pháp luật, tạo môi trường thuận lợi cho đổi mới, sáng tạo và phát triển. Theo Tổng Bí thư, đây là giá trị cao nhất của hoạt động thanh tra trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh nhiều bài học từ thực tiễn đã chứng minh, một kết luận thanh tra đúng, khách quan, kịp thời có thể giúp tiết kiệm hàng ngàn tỉ đồng, tháo gỡ hàng loạt vướng mắc thể chế, góp phần cải thiện môi trường đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Ngành Thanh tra cần hướng đến hiện đại hóa, ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số. Tập trung xây dựng, vận hành cơ sở dữ liệu quốc gia về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn; kết nối liên thông với các cơ sở dữ liệu quốc gia khác như dân cư, đất đai, tài chính, ngân hàng…

Theo Tổng Bí thư, toàn ngành cần chăm lo công tác xây dựng Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ ngành Thanh tra, thật sự liêm chính, bản lĩnh, trí tuệ, tinh thông. Theo đó, cán bộ thanh tra phải là người có "tâm sáng, trí vững, nghiệp tinh, hành đúng"; có dũng khí bảo vệ cái đúng, đấu tranh với cái sai, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung, đúng như lời Bác Hồ dạy: "Cán bộ thanh tra như cái gương để người ta soi, gương mờ thì không soi được".

Nhiệm vụ hoàn thiện cơ chế khuyến khích, bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm cũng được Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu ngành Thanh tra chú trọng. Cùng với đó, kịp thời khen thưởng người liêm chính, kỷ luật nghiêm người vi phạm, để tạo môi trường công tác trong sạch, dân chủ, đoàn kết. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các bộ ngành, địa phương trong công tác thanh tra.

Tổng Bí thư Tô Lâm tin tưởng với sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, sự đồng hành của cả hệ thống chính trị và Nhân dân, cùng tinh thần đoàn kết, trách nhiệm, tận tụy của toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, ngành Thanh tra Việt Nam sẽ tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang, lập nhiều thành tích to lớn, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Tổng Bí thư nhấn mạnh Thanh tra phải luôn là tai mắt của trên, là niềm tin của dưới, là tấm gương phản chiếu sự liêm chính và công bằng của Nhà nước, là chỗ dựa vững chắc của nhân dân đối với Đảng và chế độ. Giữ cho tấm gương thanh tra luôn trong sáng, đó chính là giữ cho niềm tin của nhân dân luôn bền vững, giữ cho nền hành chính công của chúng ta luôn trong sạch, hiệu lực, hiệu quả.