TP HCM bứt phá, phát triển, thịnh vượng

Trước thềm xuân mới - Giáp Thìn 2024, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi đã dành cho Báo Người Lao Động cuộc trao đổi, chia sẻ về một năm 2023 đầy thách thức và quyết tâm vượt khó với những kế hoạch lớn để tăng tốc trong năm 2024.

Trước Khó khăn không nản chí

Phóng viên: Thưa ông, nhìn lại một năm 2023 đầy khó khăn và thách thức, điều ông tâm đắc nhất là gì?

Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi: TP HCM vừa trải qua một năm với nhiều thách thức vô cùng lớn, bởi những khó khăn chồng chất từ bên ngoài và hạn chế, vướng mắc từ bên trong. Thời điểm kinh tế quý I tăng trưởng 0,7% đã vượt khỏi tưởng tượng của nhiều người. Lo lắng là điều không tránh khỏi nhưng thành phố đã bình tĩnh, nhận diện và tập trung xử lý vấn đề.

Cùng với sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương và ý chí vượt khó của hệ thống chính trị, các tầng lớp nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp, thành phố đã dần khắc phục khó khăn, thực hiện đạt mục tiêu ngăn chặn và phục hồi tăng trưởng. Nếu quý I tăng thấp 0,7% thì quý II vượt lên 5,87%, quý III tiếp tục tăng cao 6,71% và quý IV bứt phá với mức tăng 9,62%, để cả năm đạt 5,81%. Điều này cho thấy sự lãnh đạo, chỉ đạo và điều hành của thành phố đã mang lại hiệu quả.

Bên cạnh đó, nhiều vụ việc, dự án tồn đọng lâu năm cũng được thành phố tháo gỡ, khơi thông được nguồn lực. Nhất là thành phố đã kiến tạo được những nền tảng, những động lực mới cho sự phát triển thông qua triển khai Nghị quyết 98/2023/QH15 của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM.

Những kết quả trên tuy chưa đạt mục tiêu, kỳ vọng mà thành phố đặt ra trong năm 2023 nhưng tôi đánh giá rất đáng trân trọng. Thay mặt lãnh đạo thành phố, tôi trân trọng cảm ơn tinh thần cộng đồng, trách nhiệm, đóng góp tích cực, hiệu quả của các tầng lớp nhân dân, các doanh nghiệp; nỗ lực của các ngành, các cấp đã góp phần tạo nên những kết quả trong năm 2023.

Tuy nhiên, vẫn còn đó nhiều điều ông chưa hài lòng trong năm 2023?

- Lãnh đạo thành phố và cá nhân tôi đã nhìn thẳng và thấy rõ nhiều điều chưa đạt trong năm 2023, khi có đến 8/21 chỉ tiêu thành phần về kinh tế - xã hội không đạt. Điển hình là giải ngân vốn đầu tư công. Tính đến hết kỳ giải ngân là cuối tháng 1-2024, dự kiến chỉ đạt 72%.

Công tác này được thành phố triển khai thực hiện ngay từ đầu năm 2023 với kế hoạch và lộ trình cụ thể. Những tồn tại và giải pháp cũng được phân tích, mổ xẻ rất kỹ nhưng kết quả vẫn không đạt mục tiêu đề ra là 95%. Thêm nữa, sự phối hợp giữa các ngành, các cấp chưa đồng bộ và hiệu quả chưa cao. Đây là vấn đề mà lãnh đạo thành phố phải nhìn trực diện, không né tránh để có sự chỉ đạo, điều hành hiệu quả trong năm 2024.

Khát vọng vươn lên 

Từ kết quả năm 2023, liệu mục tiêu tăng trưởng 7,5%-8% trong năm 2024 có quá sức với thành phố?

- Theo dự báo, kinh tế toàn cầu chưa có nhiều lạc quan, kinh tế trong nước tiếp tục bị tác động bất lợi từ bên ngoài và những bất cập, vướng mắc, tồn tại bên trong. Thành phố chúng ta cũng vậy, khả năng suy giảm tăng trưởng vẫn còn tiềm ẩn.

Phải nói mục tiêu tăng trưởng từ 7,5%-8% là rất cao và thách thức nhưng không có nghĩa là không làm được. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP HCM lần thứ XI đề ra tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm nội địa (GRDP) trong nhiệm kỳ 2021-2025 là 8%. Nếu không tính năm 2021 bị ảnh hưởng bởi đại dịch - yếu tố bất khả kháng thì trong hai năm 2024 và 2025, thành phố phải đạt tăng trưởng trên 8%. Cơ sở chính trị cao hơn là Nghị quyết 24/2022 và Nghị quyết 31/2022 của Bộ Chính trị đều xác định tăng trưởng của thành phố hằng năm phải từ 8% trở lên. Do đó, thành phố đặt ra mục tiêu cao vừa là để phấn đấu, thử thách mình vừa thể hiện khát vọng vươn lên.

Để làm được điều đó, TP HCM không chủ quan mà sẽ chủ động nắm sát tình hình và triển khai nhiệm vụ ngay từ đầu năm; linh hoạt ứng phó với diễn biến tình hình thế giới và trong nước; kịp thời cập nhật và bổ sung giải pháp trong quá trình thực hiện nhằm bảo đảm đạt mục tiêu, nhiệm vụ năm tăng tốc về đích - năm 2024. Những giải pháp đột phá sẽ được thực hiện, cùng với tận dụng tối đa "vũ khí" từ cơ chế, chính sách đặc thù của Nghị quyết 98.

Chắc chắn một động lực tăng trưởng quan trọng là vốn đầu tư công - vốn mồi, dẫn dắt sẽ được TP HCM thực hiện quyết liệt, thưa ông?

- Để đạt được mục tiêu tăng trưởng năm 2024 từ 7,5%-8%, tăng 1,2-1,3 lần so với năm 2023, công tác thúc đẩy đầu tư công, tăng cường thu hút, hỗ trợ đầu tư tư nhân là những nhiệm vụ trọng tâm mà cả hệ thống của thành phố phải quyết liệt thực hiện tốt hơn nữa.

Năm 2024, số vốn đầu tư công mà thành phố cần giải ngân là hơn 79.000 tỉ đồng, cao hơn 10.000 tỉ đồng so với năm ngoái. Đây là con số không nhỏ, đặt ra bài toán khó mà thành phố cần phải giải quyết.

Để có những bước đi hiệu quả trong công tác giải ngân vốn đầu tư công, UBND TP HCM đã tổ chức hội nghị đánh giá kỹ kết quả năm 2023, từ đó giao nhiệm vụ cụ thể trong năm 2024 cho từng cá nhân, đơn vị, chủ đầu tư. UBND TP HCM cũng cho rà soát lại quy trình phối hợp giữa sở, ngành, địa phương, xác định rõ trách nhiệm và giám sát tiến độ; xử lý trách nhiệm của cá nhân, tổ chức, nhất là người đứng đầu. Kỷ cương sẽ tiếp tục được siết chặt trong vấn đề này. Song song đó là phân cấp, ủy quyền mạnh hơn cho TP Thủ Đức và quận, huyện với tinh thần tạo sự chủ động cao nhất cho địa phương, qua đó phát huy trách nhiệm của người đứng đầu.

TP HCM sẽ tiếp tục tập trung tháo gỡ các vụ việc, dự án tồn đọng để thúc đẩy đầu tư xã hội. Đây là đầu việc mà thành phố đã làm quyết liệt trong năm 2023 và có những hiệu quả nhất định.

Ngoài việc thúc đẩy động lực tăng trưởng đầu tư, hai động lực còn lại là tiêu dùng và xuất khẩu cũng sẽ được TP HCM quyết liệt thực hiện. Thành phố sẽ thực hiện chính sách thúc đẩy tiêu dùng nội địa thông qua kích cầu, khuyến mãi, du lịch và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu.

Cùng với đó, thành phố sẽ tập trung đẩy mạnh cực tăng trưởng mới là TP Thủ Đức, nhất là khi thành phố có Nghị quyết 98, thưa Chủ tịch?

- Ngày 1-1-2021, TP Thủ Đức được thành lập với kỳ vọng đóng góp 1/3 tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) của TP HCM, tương đương 7% tổng sản phẩm nội địa (GDP) cả nước.

Sau hơn 3 năm thành lập, TP Thủ Đức chưa phát triển như mong muốn do không có cơ chế đi kèm, thẩm quyền của Chủ tịch UBND TP Thủ Đức không khác gì một chủ tịch quận, huyện. Cơ cấu tổ chức bộ máy cũng không khác mấy so với một đơn vị hành chính cấp huyện. Là mô hình "thành phố trong thành phố" trực thuộc Trung ương đầu tiên của cả nước nên TP Thủ Đức gặp khó khăn khi phải vừa đi vừa dò đường, vừa đi vừa tính toán, định hướng phát triển lâu dài.

Qua rà soát các quy định, những gì có thể phân cấp, ủy quyền cho TP Thủ Đức, Chủ tịch UBND TP HCM, UBND TP HCM cũng đã làm. Nhưng chừng ấy là chưa đủ để TP Thủ Đức bật lên.

Vì thế, khi Nghị quyết 98 được Quốc hội thông qua, có hiệu lực từ ngày 1-8-2023, được kỳ vọng sẽ mở ra một chương mới cho sự phát triển TP HCM nói chung và TP Thủ Đức nói riêng. Nghị quyết đã tạo một khung pháp lý có giá trị như một "đạo luật" để TP Thủ Đức nâng cao tính năng động, sáng tạo trong quản lý, phát triển và đặc biệt trong vấn đề huy động nguồn lực. TP Thủ Đức đã được phân quyền để tổ chức bộ máy, có cơ chế trong lĩnh vực xây dựng, điều chỉnh quy hoạch, bố trí ngân sách đầu tư…

Tôi tin rằng nếu triển khai tốt các cơ chế từ Nghị quyết 98, TP Thủ Đức sẽ thực sự phát triển, tạo đà bứt phá, đóng góp cho TP HCM như kỳ vọng.

"Vũ khí" Nghị quyết 98 

Nghị quyết 98 là cơ hội để bứt tốc, TP HCM sẽ tận dụng cơ hội này như thế nào trong năm 2024 - năm tăng tốc về đích của cả nhiệm kỳ 2020-2025?

- Việc TP HCM có Nghị quyết 98 mới chỉ là thành công bước đầu. Thành công thật sự của thành phố là tổ chức thực hiện nghị quyết mới đạt hiệu quả cao nhất. Khối lượng công việc triển khai Nghị quyết 98 rất lớn; nhiều đầu việc khó, mới, đòi hỏi nỗ lực, quyết tâm cao độ của toàn hệ thống chính trị, chính quyền thành phố để chuyển hóa những cơ chế, chính sách đặc thù thành "vũ khí" phát triển.

Hiểu được điều đó, thời điểm Nghị quyết 98 được các đại biểu Quốc hội bấm nút thông qua, từng phần việc được cả hệ thống chính trị thành phố "kích hoạt" theo lộ trình đã định. Sự chuẩn bị của thành phố không chỉ dừng lại ở lên kế hoạch hành động, xây dựng các tờ trình, dự thảo nghị quyết, mà còn chú trọng chuẩn bị đội ngũ, xây dựng tâm thế cho từng cán bộ chịu trách nhiệm thực thi Nghị quyết 98.

Qua gần 6 tháng tổ chức thực hiện, với tinh thần và ý chí làm việc bất kể ngày đêm của HĐND - UBND TP HCM, 25 nghị quyết hiện thực hóa các cơ chế, chính sách đặc thù đã được ban hành và đi vào cuộc sống như: giảm nghèo, các dự án đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức BOT, BT cũng được khởi động, thu hút đầu tư bằng hình thức PPP trong lĩnh vực văn hóa - thể thao - y tế - giáo dục, tổ chức bộ máy TP Thủ Đức, thành lập Sở An toàn thực phẩm…

Việc trọng tâm của thành phố trong năm 2024 là tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, bộ, ngành Trung ương để nhanh chóng xây dựng xong hệ thống các quy định hướng dẫn thi hành Nghị quyết 98, bảo đảm hoàn thiện nhanh nhất khung pháp lý của Chính phủ để các cơ chế, chính sách đặc thù trong Nghị quyết được áp dụng một cách đầy đủ trên thực tế.

Song song đó, tiếp tục trình HĐND TP HCM dự thảo nghị quyết về các cơ chế, chính sách đặc thù khác của Nghị quyết 98. Nhất là tập trung triển khai có hiệu quả các nghị quyết đã được HĐND TP HCM thông qua. Những đầu việc này không những cơ cấu lại việc phát triển đô thị thành phố mà còn tạo ra nguồn lực, nguồn vốn rất lớn để đầu tư phát triển.

Ngoài ra, trong quá trình thực hiện, Nghị quyết 98 cũng cho phép TP HCM nghiên cứu, đề xuất các cơ chế mới trình cơ quan có thẩm quyền nhằm khai thác, phát huy hết tiềm năng, lợi thế của mình. Do đó, TP HCM phải tận dụng, nắm bắt cơ hội từ Nghị quyết 98 để đưa thành phố trở lại quỹ đạo phát triển với tư cách là đầu tàu của cả nước, tạo nền tảng để sau năm 2025, thành phố có mức tăng trưởng GRDP ở 2 con số, đây là mục tiêu chính và lớn nhất.

Để làm được điều này, chắc chắn đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức TP HCM là yếu tố then chốt, quyết định?

- Như tôi chia sẻ ở trên, thành phố đã chuẩn bị đội ngũ, xây dựng tâm thế cho từng cán bộ chịu trách nhiệm thực thi Nghị quyết 98 ngay từ khi xây dựng, đề xuất các cơ chế, chính sách đặc thù. Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Văn Nên cũng nhấn mạnh: "TP HCM thực hiện Nghị quyết 98 với tinh thần tiến công, không có chỗ cho những người sợ sệt, không muốn làm". Không riêng gì Nghị quyết 98 mà tinh thần ấy là tinh thần chung của TP HCM trong thực hiện các nhiệm vụ được giao.

Vừa qua, một loạt các chính sách về thu nhập, nhà ở đã được TP HCM ban hành để tạo nền tảng tiếp tục "chiêu hiền, đãi sĩ", thu hút, giữ chân và trọng dụng nhân tài. Điển hình như nâng mức thu nhập chuyên gia, nhà khoa học lên đến 100 triệu đồng/tháng và có chính sách đãi ngộ để tuyển dụng công chức, viên chức từ nguồn sinh viên tốt nghiệp xuất sắc (hỗ trợ 2-4 lần mức lương cơ sở vùng).

Mấu chốt nhất là TP HCM đang hoàn hiện Đề án "Xây dựng nền công vụ TP HCM hoạt động hiệu lực, hiệu quả giai đoạn 2024-2030", trong đó đề xuất những chính sách mới để xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có đạo đức, tài năng, tâm huyết cống hiến cho thành phố; chú trọng tạo điều kiện phát triển sự nghiệp, tạo động lực làm việc và khuyến khích, phát huy năng lực đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm của đội ngũ. Đồng thời, có cơ chế bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung theo tinh thần Kết luận 14/2021 của Bộ Chính trị.

Một mùa xuân mới đang về mang theo những vận hội mới, ông có thông điệp gì gửi đến cán bộ, người dân TP HCM?

- Khối lượng công việc trong năm 2024 rất lớn, nhưng tôi có niềm tin với sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng của các tầng lớp nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp, thành phố sẽ mạnh mẽ vượt qua khó khăn, thử thách để hoàn thành các mục tiêu đề ra.

Người dân, cán bộ TP HCM có truyền thống năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dũng cảm đương đầu với khó khăn. Điều này đã được minh chứng qua lịch sử hình thành và phát triển thành phố hơn 320 năm, nhất là trong thời kỳ đổi mới, trong đại dịch COVID-19. Những truyền thống tốt đẹp ấy sẽ tiếp tục được phát huy mạnh mẽ trong thời gian tới để hiện thực hóa khát vọng vươn lên, xứng đáng thành phố "vì cả nước, cùng cả nước".

Trước thềm năm mới - Xuân Giáp Thìn 2024, thay mặt lãnh đạo thành phố, tôi kính chúc đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, kiều bào ta ở nước ngoài thật nhiều sức khỏe, thành công và hạnh phúc.

Xin trân trọng cảm ơn

Chủ tịch UBND TP HCM.