Trở về quê, lao động trẻ ở Quảng Trị: Mở lối tương lai, thoát nghèo bền vững

Mang "giấc mơ nho ngọt" trở về từ xứ người

Đến thăm vườn nho của anh Cao Thanh Thái (37 tuổi, thôn Liêm Hóa, xã Kim Phú) - ai nấy đều không khỏi bất ngờ trước khung cảnh nơi đây. Giữa vùng rừng núi quen thuộc với lúa, lạc, rừng keo, một khu nhà màng hiện đại rộng hơn 1.000m² vươn lên như một "nông trại công nghệ" thu nhỏ.

Bên trong, hàng trăm gốc nho xanh mướt, căng tràn sức sống, thẳng tắp theo từng luống. Anh Thái cẩn thận cắt từng chiếc lá, động tác chậm rãi nhưng đầy say mê - như người "nghệ nhân" đang chăm chút cho tác phẩm của mình.

Từ nhỏ, anh Thái đã quen việc đồng áng. Cuộc sống ở quê vài năm gần đây có khá hơn nhờ bà con chuyển sang trồng cây ăn quả, nhưng "đủ ăn" thì dễ, "làm giàu" thì vẫn là câu chuyện xa vời. Sau nhiều năm thử sức từ Bắc vào Nam mà không tìm được hướng đi, 6 năm trước anh xin gia đình vay vốn xuất khẩu lao động sang Đài Loan rồi Nhật Bản.

Thời gian ở nước ngoài, anh Thái làm công nhân theo hợp đồng trong các nhà máy, công trình. Những ngày nghỉ, anh tranh thủ xin làm thêm tại các trang trại công nghệ cao. Trước mắt anh là những mô hình nông nghiệp khắc nghiệt nhưng vô cùng hiệu quả khi trang trại cà chua trĩu quả trong nhà kính, vườn dưa lưới được tự động hóa tưới nhỏ giọt, những ruộng nho năng suất cao dù đất đai ít ỏi.

Từ nỗi trăn trở ấy, một ý tưởng táo bạo bắt đầu hình thành khi đưa kỹ thuật nông nghiệp công nghệ cao từ Đài Loan, Nhật Bản về quê nhà. Gần 6 năm "ăn ngủ" nơi xứ người giúp anh không chỉ tích lũy vốn mà còn học được kỹ thuật chăm nho, làm nhà màng, kiểm soát nhiệt độ - độ ẩm, xử lý dinh dưỡng.

Năm 2022, khi trở về quê, anh Thái bắt đầu hành trình biến ý tưởng thành hiện thực. Anh rong ruổi nhiều tỉnh thành để tham quan mô hình nho công nghệ cao, hỏi kinh nghiệm từ các chuyên gia nông nghiệp. Sau nhiều lần thử nghiệm thành công tại vườn nhà, anh quyết định đầu tư lớn dựng nhà màng, hệ thống tưới tự động, mua giống nho chất lượng.

Anh Thái chọn trồng hai giống nho có giá trị kinh tế cao, như: nho sữa Hàn Quốc (400.000 đồng/cây) và nho Hạ đen Trung Quốc (60.000 đồng/cây). Tổng cộng 360 gốc được trồng trên diện tích nhà màng, còn phần đất ngoài anh trồng thêm cây ăn quả nhập từ Đài Loan.

"Chỉ riêng phần nho đã nuốt gần 600 triệu đồng. Số tiền tôi chắt chiu suốt mấy năm lao động ở nước ngoài" - anh Thái kể.

Cuối năm 2024, vườn nho của anh cho lứa quả đầu tiên. Dù sản lượng chưa nhiều, nhưng những chùm nho mát lành, ngọt thanh đúng chuẩn khiến anh không giấu nổi niềm vui. Nó là minh chứng rõ nhất cho nỗ lực, cho sự dám làm của người nông dân trẻ nơi vùng đất khó.

Theo anh Thái, nho được ví như cây "quý tộc" không chỉ vì giống đắt mà vì kỹ thuật chăm sóc phức tạp. Từ dựng giàn, cắt tỉa, xử lý hoa, phòng bệnh đến dinh dưỡng - tất cả phải theo quy trình nghiêm ngặt. Mỗi giống nho lại đòi hỏi thổ nhưỡng và khí hậu khác nhau. Chỉ sơ suất nhỏ là mất cả vụ.

Hiện vườn nho phát triển ổn định, kỳ vọng mỗi năm 2 vụ nếu chăm đúng kỹ thuật. Anh Thái tin tiềm năng kinh tế của nho là rất lớn. "Nếu tới đây năng suất đạt 3-4kg quả/gốc và chất lượng tốt, tôi sẽ mở rộng diện tích. Tôi cũng dự định biến vườn nho thành điểm check-in, du lịch sinh thái, thu hút giới trẻ và du khách địa phương" - anh Thái chia sẻ.

"Đổi đời" nhờ xuất khẩu lao động

Không riêng anh Thái, nhiều lao động Quảng Trị đi xuất khẩu lao động đã mang theo kỹ thuật, vốn liếng và cả tư duy mới để trở về lập nghiệp. Câu chuyện của anh Phan Hồng Chỉnh (43 tuổi, ở thôn Hướng Phương, xã Quảng Trạch) cũng là một ví dụ điển hình.

Sinh ra trong gia đình nghèo, năm 2007, anh Chỉnh quyết định sang Hàn Quốc làm việc nghề cơ khí hàn xì. Mỗi tháng, anh kiếm được 35-40 triệu đồng, mức thu nhập rất lớn thời điểm đó. "Làm ruộng cả năm không bằng một tháng bên đó" - anh Chỉnh nói.

Có tiền, anh Chỉnh gửi về xây nhà, mua sắm phương tiện. Đến năm 2015, khi tích lũy đủ vốn, anh trở về quê đầu tư mua đất và mở cơ sở sản xuất đá ốp như cầu thang, lát mộ… Cơ sở của anh hiện hoạt động ổn định, mỗi tháng thuê 5 lao động với thu nhập 7-10 triệu đồng/người.

"Đi nước ngoài cho mình kỹ thuật, tác phong làm việc, cách quản lý. Khi có vốn, về quê mở cơ sở sản xuất sẽ dễ thành công hơn" - anh Chỉnh nói và cho biết hiện mỗi tháng anh thu nhập trên dưới 30-35 triệu đồng từ cơ sở kinh doanh của mình, đây là số tiền lớn và là giấc mơ của nhiều người khi được làm việc trên chính quê hương của mình.

Làm giàu cho quê hương

Dọc các vùng quê ven sông Gianh, sông Loan, sông Lý Hòa… dễ dàng bắt gặp những ngôi nhà khang trang xây từ nguồn tiền ở nước ngoài gửi về. Không ít hộ nhờ lao động xuất khẩu mà thoát nghèo bền vững, thậm chí trở thành chủ trang trại, chủ xưởng nhỏ. Từ đó, lực lượng lao động địa phương có thêm cơ hội ổn định việc làm.

Theo Sở Nội vụ tỉnh Quảng Trị, chỉ trong 8 tháng đầu năm nay, toàn tỉnh đã giải quyết việc làm cho gần 29.000 lao động, trong đó 8.600 người đi làm việc nước ngoài theo hợp đồng - chủ yếu ở Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc - với mức thu nhập ổn định từ 20-50 triệu đồng/tháng.

Thị trường lao động ở Quảng Trị đang có bước khởi sắc mạnh, cả về số lượng việc làm lẫn chất lượng nguồn nhân lực. Từ một tỉnh còn nhiều khó khăn, Quảng Trị đang chọn hướng đi mới, coi phát triển nguồn nhân lực là then chốt.

Trao đổi với Báo Người Lao Động, bà Trương Thị Thanh Hoa - Phó Giám đốc Sở Nội vụ Quảng Trị, cho biết: "Bức tranh lao động năm nay có nhiều tín hiệu tích cực. Thu nhập của người lao động được cải thiện rõ rệt. Việc đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài đã trở thành nguồn lực quan trọng giúp nhiều hộ thoát nghèo, tích lũy vốn phát triển sản xuất".

Theo bà Hoa, tỉnh Quảng Trị đặt mục tiêu không chỉ tạo việc làm mà phải tạo việc làm bền vững, thu nhập ổn định để giữ chân người lao động. Tỉnh cũng sẽ mở rộng thêm các thị trường lao động quốc tế có điều kiện tốt và thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao.

Dù vậy, bà Hoa thẳng thắn nhìn nhận thị trường lao động vẫn còn nhiều "nút thắt" - đặc biệt là thiếu lao động tay nghề cao. Ngành du lịch dù có tiềm năng lớn nhưng đang hụt nhân lực chất lượng, ảnh hưởng đến sức cạnh tranh. Tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ còn thấp, trong khi doanh nghiệp ngày càng đòi hỏi trình độ cao hơn.