Từ 2025, tài xế xe ôm, lao động tự do có cơ hội được hưởng bảo hiểm tai nạn lao động

Ông Đỗ Văn Lộc (63 tuổi), đoàn viên Nghiệp đoàn đóng hàng chợ Tân Bình (thuộc LĐLĐ quận Tân Bình, TP HCM), có hơn 30 năm làm công việc tự do, từ chạy xe xích lô rồi chuyển sang nghề đóng gói, vận chuyển hàng hóa. Làm công việc nặng nhọc và nguy hiểm nhưng không thuộc đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN, bảo hiểm tai nạn lao động- bệnh nghề nghiệp bắt buộc nên điều ông Lộc lo lắng nhất là khi gặp sự cố về sức khỏe, tai nạn. Là lao động tự do, làm ngày nào hưởng lương ngày đó, khi ốm đau, tai nạn, ngoài mất thu nhập trong những ngày nghỉ việc còn phải lo khoản chi phí thuốc thang, điều trị.

Để phòng ngừa khi ốm đau, nhiều năm qua, ông Lộc đã mua BHYT hộ gia đình. "Tuy nhiên, việc mua BHYT chỉ giải quyết được một phần gánh nặng về chi phí điều trị khi nằm viện. Nếu có thêm khoản bảo hiểm bù đắp phần nào đó thu nhập cho lao động tự do trong những ngày ốm đau, tai nạn thì chúng tôi sẽ bớt khó khăn hơn"- ông Lộc nói

Ông Phạm Thanh Triệu, đoàn viên Nghiệp đoàn xe ôm công nghệ quận Bình Tân (TP HCM), cho biết hiện nay có nhiều người chọn việc chạy xe công nghệ là nghề chính, gắn bó nhiều năm. Tài xế xe công nghệ phải làm việc trong môi trường nắng nóng, nặng nhọc và đối mặt với nhiều nguy cơ, rủi ro (tai nạn giao thông, cướp...). Song vì chưa được định danh là "người lao động" nên cũng như các lao động tự do khác không được tham gia các loại hình bảo hiểm bắt buộc nên rất thiệt thòi, nhất là khi ốm đau, tai nạn. Ông Triệu mong tài xế xe công nghệ cũng được tham gia và hưởng các quyền lợi về bảo hiểm nhất là BHYT, bảo hiểm tai nạn lao động…

Cơ hội được hưởng chế độ khi không may xảy ra tai nạn lao động đối với người lao động làm việc không theo hợp đồng lao động như ông Lộc, ông Sên, đã mở ra khi mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 143/2024/NĐ-CP về bảo hiểm tai nạn lao động theo hình thức tự nguyện, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2025.

Đối tượng áp dụng của Nghị định này là người lao động làm việc không theo hợp đồng lao động từ đủ 15 tuổi trở lên, không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc về tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, có tham gia bảo hiểm tai nạn lao động theo hình thức tự nguyện.

Khi người lao động bị tai nạn gây tổn thương cho bất kỳ bộ phận, chức năng nào của cơ thể hoặc gây tử vong, xảy ra trong quá trình lao động, gắn liền với việc làm các nghề, công việc theo thời gian và nơi làm việc đã đăng ký tham gia bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện thì  được hưởng các chế độ gồm: Giám định mức suy giảm khả năng lao động và trợ cấp tai nạn lao động.

Người lao động đang tham gia bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện được hưởng chế độ bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện khi bị suy giảm khả năng lao động từ 5% trở lên do tai nạn lao động xảy ra trong thời gian tham gia bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện, trừ các trường hợp: Mâu thuẫn của chính nạn nhân với người gây ra tai nạn mà không liên quan đến công việc, nhiệm vụ lao động; Người lao động cố ý tự hủy hoại sức khỏe của bản thân; Sử dụng chất ma tuý, chất gây nghiện trái quy định của pháp luật.

Người lao động bị suy giảm khả năng lao động từ 5% đến 100% do tai nạn lao động thì được hưởng trợ cấp một lần. Theo đó, người lao động bị suy giảm 5% khả năng lao động thì được hưởng 3 lần mức lương tối thiểu tháng tính theo vùng IV do Chính phủ quy định, sau đó cứ suy giảm thêm 1% thì được hưởng thêm 0,3 lần tháng lương tối thiểu vùng IV.

Ngoài mức trợ cấp nêu trên, người lao động còn được hưởng thêm khoản trợ cấp tính theo số năm đã đóng vào Quỹ bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện, từ 1 năm trở xuống thì được tính bằng 0,5 lần tháng lương tối thiểu vùng IV, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng vào quỹ được tính thêm 0,3 lần tháng lương tối thiểu vùng IV.

Thời gian làm căn cứ tính hưởng chế độ tai nạn lao động là tổng thời gian người lao động đóng vào Quỹ bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện, tính đến tháng trước liền kề tháng bị tai nạn lao động. Nếu đóng không liên tục thì được cộng dồn; một năm được tính khi có đủ 12 tháng đóng bảo hiểm vào Quỹ bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện.

Trường hợp người lao động bị chết do tai nạn lao động; chết trong thời gian điều trị lần đầu do tai nạn lao động; chết trong thời gian điều trị thương tật do tai nạn lao động mà chưa được giám định mức suy giảm khả năng lao động thì thân nhân của họ được hưởng trợ cấp một lần bằng 31,5 lần tháng lương tối thiếu vùng IV.

Trợ cấp tai nạn lao động thực hiện theo nguyên tắc tai nạn lao động xảy ra lần nào thực hiện trợ cấp lần đó, không cộng dồn các vụ tai nạn đã xảy ra từ các lần trước đó.