Tàu đánh bắt tôm, cua và hàu nằm ụ. Các nhà máy chế biến hải sản đóng cửa. Không ai biết đến bao giờ tàu mới được ra khơi và nhà máy chế biến hải sản hoạt động trở lại sau sự cố tràn dầu do giàn khoan Deepwater Horizon của Tập đoàn Dầu khí Anh BP cháy nổ ngày 20-4 vừa qua. Điều này có nghĩa là hàng chục ngàn người Mỹ gốc Việt ở các bang vùng vịnh Mexico lâm vào cảnh thất nghiệp, cuộc sống đầy những thách thức mới, ít nhất từ đây đến cuối năm.
Hãng tin AFP cho biết một phần ba trong số 40.000 người Mỹ gốc Việt ở các bang Louisiana, Mississippi và Alabama sinh sống bằng nghề đánh bắt tôm, cua, hàu và chế biến hải sản.
Một ngư dân (mặc áo sọc) Mỹ gốc Việt đến MQVN trong tình trạng không kiềm chế nổi cảm xúc. Ảnh: NYT
Tàn giấc mơ Mỹ
Leo Esclamado, một trong những người tham gia cuộc biểu tình phản đối thảm họa dầu tràn cùng với ngư dân Việt Nam ở thị trấn Biloxi, bang Louisiana, ngày 15-6, nhận định: “Ngành đánh bắt hải sản hấp dẫn di dân Việt Nam từ giữa thập niên 1970 vì nó không đòi hỏi phải biết tiếng Mỹ. Đối với nhiều người Việt, đó cũng là một cách thực hiện giấc mơ Mỹ khi trở thành những ông chủ doanh nghiệp. Giờ đây, toàn bộ ngành chế biến hải sản và giấc mơ Mỹ của họ phá sản hoàn toàn”.
Ông Kinh Van Nguyen, 69 tuổi, ngồi trên ghế thuyền trưởng tàu Angela, hai bàn tay to bè da nhăn nhúm để trên bụng. Tàu của ông và nhiều chiếc khác đã nằm tại bến nhiều tháng nay, kể từ ngày giàn khoan của BP cháy nổ rồi chìm, giếng dầu dưới biển tiếp tục phun trào ngày càng dữ dội. Mấy tháng nay, BP đã cố gắng bịt miệng giếng nhưng chưa thành công. Điều này có nghĩa là ngư dân vùng vịnh Mexico sẽ còn đói dài dài.
Tất nhiên, ông Kinh cũng không thể kiếm được đô nào. Ông lại có đến 10 người con. Hai con vẫn còn ở với vợ chồng ông. Từ mấy tháng nay, cả nhà ăn uống, tiêu xài hết sức dè sẻn.
Thảm họa tràn dầu gây hậu quả vô cùng nghiêm trọng vì mấy tháng này là mùa đánh bắt hải sản sôi động nhất, thuận lợi nhất trong năm. “Chúng tôi phải làm cả ngày lẫn đêm”- ông Kinh kể lại với giọng buồn bã.
Theo Sở Ngư nghiệp bang Louisiana, thảm họa đã ảnh hưởng tới 13.000 ngư dân có giấy phép khai thác thương mại hải sản trong vùng. Đó chưa kể lao động thời vụ và thuyền viên. 1/3 trong số đó là dân Nam Á như ông Kinh, những người không biết tiếng Mỹ hoặc biết rất ít.
Gia đình ông Kinh đến bang Louisiana từ năm 1975. Tất cả bắt đầu từ hai bàn tay trắng. Năm 2005, gia đình ông lại gần như trắng tay vì “siêu bão” Katrina. Và bây giờ là thảm họa tràn dầu BP.
Tàu đánh tôm của ngư dân Việt nằm bờ ở Venice Marina vì thảm họa tràn dầu. Ảnh: Reuters
Không cầm được nước mắt
Thien Nguyen, 49 tuổi, cũng là chủ tàu ở Đông New Orleans. Ông than thở: “Kể từ vụ tràn dầu, chúng tôi chết đứng, không có việc gì làm. Thỉnh thoảng, tôi đăng ký với BP làm việc hốt dầu trên biển kiếm vài chục đô nhưng tôi rất lo. Tôi lo cho cả đời tôi”.
Ông Thien cho biết đã nhận được tiền bồi thường đợt đầu là 5.000 USD nhưng tiền “sở hụi” hằng tháng của ông lên đến 9.000 USD. Đó là ông còn may vì là chủ tàu. Những người khác như tài công hay lao động thời vụ, thuyền viên lãnh được ít hơn nhiều hoặc chưa lãnh được đồng nào.
Ông Thien còn tiền tiết kiệm nhưng không nhiều, “chỉ có thể sống tối đa ba tháng”. Sau đó, ông chưa hình dung nổi cuộc sống của gia đình ông sẽ như thế nào.
Nhat Tran, 48 tuổi, ở Westwego, nói ông đang sống nhờ sự giúp đỡ của bạn bè. Là dân lao động thời vụ, ông chỉ được BP bồi thường đợt đầu 1.000 USD. Không đủ đâu vào đâu. Ông phải vay tiền bạn bè để sống qua ngày.
Cô Jennifer Linh Vu, trợ lý kiêm thông dịch viên của ông Joseph Cao, người Mỹ gốc Việt đầu tiên làm nghị sĩ hạ viện Mỹ, cho biết tương lai mờ mịt đang tác động mạnh tới ngư dân người Mỹ gốc Việt.
Cô kể: “Những người Việt lớn tuổi rất hiếm khi bộc lộ cảm xúc vì lòng tự hào và vì văn hóa Việt là như thế. Nhưng tôi đã chứng kiến nhiều người không cầm được nước mắt. Họ bảo không biết lấy tiền ở đâu ra để trả các khoản chi phí liên quan đến tàu, học phí cho các con và để nuôi gia gia đình”.
Suýt tự tử
Hong Le, 58 tuổi, là lao động thời vụ trên tàu đánh bắt cá ngừ đại dương. Đáng lẽ ông lênh đênh ngoài biển cả thả lưới và dây câu thì giờ đây ông nằm đó mắt mở thao láo nhìn lên trần căn phòng mà ông mướn với giá 300 USD/tháng.
Ông Hong đến New Orleans năm 1979. Cách đây 9 năm, ông về Phan Thiết thăm nhà rồi cưới một người phụ nữ địa phương. Ông hứa sẽ đưa vợ qua Mỹ. Trong khi chờ đợi, ông cung cấp cho vợ, đứa con trai 8 tuổi và đứa con gái 6 tuổi, mỗi năm 5.000 USD.
Giờ đây, Hong Le bảo vợ ráng tự xoay xở tiền bạc để nuôi con. Ông được BP bồi thường đợt đầu 1.200 USD, không đủ cho cuộc sống bản thân ông.
Vợ ông gọi điện thoại qua bảo ông tìm việc khác mà làm. Khỏi cần vợ nhắc, ông đã xin hai nhà hàng Việt cho làm bất cứ việc gì nhưng không ai mướn.
Hằng ngày, Hong Le đến Công ty Mary Queen phát triển cộng đồng người Việt (MQVN), một tổ chức công giáo phi vụ lợi ở New Orleans, để xin được giúp đỡ về vật chất và tinh thần.
Các nhà tư vấn của công ty cho biết nhiều ngư dân đến công ty trong tình trạng suy sụp tinh thần. Tuan Nguyen, phó giám đốc công ty, giải thích: “Rất nhiều người không có kỹ năng gì khác ngoài nghề đi biển. Họ không thích xin của bố thí vì lòng tự trọng. Khi họ đến đây tức là họ đã bị dồn đến bước đường cùng”.
MQVN cho biết từ ngày 1-5 đến nay, đã có 1.593 người đến công ty với những dấu hiệu rối loạn thần kinh. Nghị sĩ Cao cho biết thêm có hai ngư dân ở Plaquemines Parish thú thật với ông từng có ý định tự tử.
Kỳ tới: Nỗi khổ dốt tiếng Mỹ
và quét mã QR
Bình luận (0)