Tuyển sinh đại học: Cần cải tiến nhiều hơn

 Cuối cùng thì các trường đại học (ĐH) cũng đã có thể công bố điểm chuẩn trúng tuyển sau khi phải lùi lại 2 ngày theo yêu cầu của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) để tăng thêm số lần lọc ảo và rà soát kết quả xét tuyển.

Thống kê từ nhiều trường ĐH cho thấy điểm chuẩn chỉ tăng, có nơi tăng vọt, ở những trường thu hút đông thí sinh đăng ký xét tuyển. Còn ở những trường ít thí sinh đăng ký xét tuyển thì điểm chuẩn chỉ ở mức trung bình như năm trước. Ví dụ, nhóm ngành công nghệ thông tin của Trường ĐH Khoa học Tự nhiên - ĐHQG TP HCM có điểm chuẩn rất cao (27-29), trong khi ở rất nhiều trường khác, điểm chuẩn nhóm ngành này chỉ dao động ở mức thấp (15-18).

Những nhóm ngành có điểm chuẩn cao cũng không nằm ngoài dự đoán, gồm: công nghệ thông tin, khoa học sức khỏe, báo chí, đào tạo giáo viên... Đặc biệt, nhóm ngành sư phạm có điểm chuẩn tăng vọt ở hầu hết các trường, với nhiều ngành có điểm chuẩn áp sát mức 30. Lý do rất đơn giản là vì chỉ tiêu tuyển sinh các ngành sư phạm rất ít, trong khi số thí sinh đăng ký xét tuyển lại đông do người học nhóm ngành này được miễn học phí, lại được cấp sinh hoạt phí theo Nghị định 116/2020.

Việc bỏ đăng ký xét tuyển sớm đã tác động lớn với thí sinh, thể hiện qua thực trạng tuy số thí sinh đăng ký không tăng nhiều (khoảng hơn 100.000 em) nhưng số nguyện vọng trung bình lại tăng gần gấp đôi (8,96 nguyện vọng). Hơn nữa, số nguyện vọng ưu tiên (từ 1 đến 3) tập trung ở các trường thu hút đông thí sinh. Chính điều này đã dẫn đến việc tăng điểm chuẩn của nhiều ngành ở các trường ĐH thu hút đông thí sinh đăng ký xét tuyển.

Một yếu tố khác cũng tác động đến kết quả tuyển sinh của các trường ĐH là quy định việc quy đổi điểm xét tuyển và điểm chuẩn trúng tuyển các phương thức khác nhau về cùng một thang điểm, thường là 30. Bộ GD-ĐT chỉ đưa ra quy định khung chung cho việc quy đổi, các trường ĐH phải cụ thể hóa bằng công thức theo cách riêng của mình. Điều này dẫn đến điểm sau quy đổi của các phương thức, tổ hợp môn xét tuyển có thể không giống nhau ở các trường.

Do vậy, nếu chỉ dựa vào thống kê điểm chuẩn thì không thể kết luận điểm chuẩn của các trường ĐH phía Nam cao hay thấp hơn các trường phía Bắc, hoặc điểm chuẩn của ngành A trường X cao hơn hay thấp hơn ngành A trường Y. Mục tiêu của việc quy đổi điểm là điểm chuẩn giữa các phương thức phải tương đương về mức độ đánh giá năng lực thí sinh. Song, với điểm chuẩn theo các phương thức mà các trường đã công bố, thật khó kết luận mục tiêu này có đạt được hay không, nếu không đạt thì trường có bị chế tài hay không?

Hiện nay, 2 thông tin quan trọng mà dư luận đang chờ Bộ GD-ĐT công bố để đánh giá hiệu quả các quy định mới trong tuyển sinh và kết quả kỳ tuyển sinh ĐH năm 2025. Đó là số lượng, tỉ lệ thí sinh trúng tuyển theo các phương thức xét tuyển và số lượng, tỉ lệ thí sinh xác nhận nhập học. Dù vậy, các kết quả được ghi nhận đến thời điểm này cho thấy kỳ tuyển sinh ĐH năm 2026 cần phải cải tiến nhiều hơn nữa. Trong đó, Bộ GD-ĐT cần phải giao quyền tự chủ tuyển sinh cho các trường ĐH nhiều hơn.