Ủy ban Văn hóa và Xã hội nói về kiến nghị lập cơ quan báo chí chủ lực địa phương

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh đã trình bày báo cáo tóm tắt giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi).

Theo báo cáo, đối với quy định về cơ quan báo chí, một số ý kiến đề nghị thí điểm mô hình tổ hợp hoặc tập đoàn báo chí chủ lực đa phương tiện tại thủ đô Hà Nội và TP HCM.

Về vấn đề này, Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội cho biết hiện nay, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch tổng kết Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí, dự kiến đề nghị cấp có thẩm quyền tiếp tục triển khai một số quan điểm của quy hoạch và bổ sung quan điểm mới, trong đó có nội dung về việc Hà Nội và TP HCM được thành lập cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện.

"Trên cơ sở chỉ đạo và phê duyệt của cấp có thẩm quyền, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch sẽ cụ thể hóa các nội dung này trong Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí, bảo đảm tính khả thi, đồng bộ và phù hợp với định hướng phát triển báo chí quốc gia" - Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội cho hay.

Trong quá trình thảo luận tại tổ và hội trường, một số ý kiến đề nghị cần có biện pháp ràng buộc pháp lý để yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới (như Google, Facebook, TikTok...) phải trả phí bản quyền và chia sẻ doanh thu với cơ quan báo chí Việt Nam.

Có ý kiến đề nghị việc bảo vệ bản quyền báo chí trên không gian mạng cần được quy định cụ thể hơn, tránh tình trạng sao chép trái phép, tràn lan trên mạng xã hội đang gây ảnh hưởng lớn đến quyền tác giả và tính minh bạch thông tin.

Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội cho rằng để bảo đảm quyền tác giả, quyền liên quan, dự thảo luật đã bổ sung khoản 2 điều 39 quy định: cơ quan, tổ chức, cá nhân sử dụng tác phẩm báo chí phải thỏa thuận với cơ quan báo chí theo quy định pháp luật.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội, một số ý kiến đề xuất cần có chính sách ưu đãi thuế và hỗ trợ tài chính cho báo chí thực hiện nhiệm vụ chính trị, công ích và cho việc đầu tư công nghệ số trong hoạt động báo chí hiện đại.

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban và cơ quan chủ trì soạn thảo đã chỉnh lý dự thảo luật theo hướng bổ sung quy định Nhà nước có chính sách ưu đãi thuế theo quy định của pháp luật. Ưu đãi về thuế cho báo chí được quy định tại Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, theo đó, báo chí được hưởng mức thuế suất là 10%.

Về đầu tư cho báo chí, khoản 2 điều 9 dự thảo luật quy định Nhà nước đầu tư phát triển báo chí, tập trung trọng tâm, trọng điểm trong các lĩnh vực: Đào tạo, bồi dưỡng nhân lực về chuyên môn, nghiệp vụ, phát triển nguồn nhân lực chuyển đổi số báo chí và quản lý hoạt động báo chí, nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ hiện đại cho các cơ quan báo chí; nền tảng số báo chí quốc gia; hạ tầng dữ liệu báo chí số; công cụ số để thực hiện giám sát hoạt động báo chí trên không gian mạng.

Về hỗ trợ tài chính cho báo chí thực hiện nhiệm vụ chính trị, công ích, khoản 3 điều 9 dự thảo luật quy định chính sách Nhà nước về giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu và hỗ trợ cước vận chuyển, chi phí đăng tải, truyền dẫn, phát sóng để báo chí phục vụ nhiệm vụ chính trị, an ninh, quốc phòng, văn hóa, thông tin tuyên truyền về tình trạng khẩn cấp, thông tin đối ngoại, truyền thông chính sách, phục vụ thiếu niên, nhi đồng, trẻ em, người khiếm thính, khiếm thị, đồng bào vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa, miền núi, biên giới, hải đảo và các nhiệm vụ trọng yếu khác.

Trước đó, tham gia thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), đại biểu Phan Thị Thanh Phương (đoàn TP HCM) đề nghị bổ sung khái niệm và cơ chế về "cơ quan báo chí - truyền thông chủ lực đa phương tiện cấp địa phương" vào Luật Báo chí (sửa đổi), đồng thời có điều khoản khung để Hà Nội và TP HCM được xây dựng mô hình này.

"Việc mạnh dạn tạo hành lang pháp lý đầy đủ để hình thành, phát triển các cơ quan báo chí - truyền thông chủ lực đa phương tiện tại 2 đô thị lớn không chỉ là yêu cầu của sự phát triển báo chí mà còn là yêu cầu của đất nước trước những biến động ngày càng phức tạp" - đại biểu Phương nêu quan điểm.

Theo đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP HCM), ở Hà Nội với hơn 8 triệu dân và TP HCM với hơn 14 triệu dân đang có những tờ báo mà thương hiệu và sự tín nhiệm đã vượt qua ranh giới của 2 thành phố này. "Các tỉnh, thành sau khi sáp nhập với dân số lớn chính là thị trường và nguồn lực của báo chí địa phương. Nếu không được kiến tạo cho phát triển thì phải chăng sẽ rất lãng phí?" - đại biểu đặt vấn đề.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa đề nghị quy định tại khoản 6 điều 16: Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có thể có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc. Một số tỉnh ủy, thành ủy có thể thành lập cơ quan báo chí theo mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện theo quy định tại khoản 5 điều này.