Rất nhiều bất ngờ cho giải Nobel Văn chương năm nay, khiến người trong giới lẫn công chúng khá ngỡ ngàng bởi kết quả trái ngược hẳn với các phỏng đoán trước đó.
Một tên tuổi vĩ đại
Giải Nobel Văn chương 2016 công bố vào ngày 13-10 đã tôn vinh nghệ sĩ Bob Dylan bởi vai trò nhà thơ, nhà văn, đặc biệt bởi sự biểu đạt trong thơ ca của ông đóng góp cho văn hóa - theo nhận định của đại diện Viện Hàn lâm Thụy Điển.
Bob Dylan được hàng triệu công chúng trên khắp thế giới biết đến với các ca khúc bất hủ, sống mãi với thời gian nhờ ca từ kết hợp phức tạp giữa tính chính trị, xã hội, triết học và cả văn học, khác hẳn với các ca từ của nhạc pop thông thường. Bob Dylan cũng từng được trao giải Pulitzer báo chí hồi năm 2008 cho những đóng góp đặc biệt của ông cho âm nhạc và văn hóa, chủ yếu với những ca từ phức tạp kết hợp với sức mạnh đặc biệt của thi ca.
Bob Dylan là ca sĩ, nhạc sĩ, diễn viên, họa sĩ, nhà văn và nhà biên kịch người Mỹ. Ông được xem là một trong những nhân vật có ảnh hưởng nhất thế kỷ XX. Ca từ của Bob Dylan mượt mà, sâu lắng và khác biệt, độc đáo bởi triết lý nhân sinh và màu sắc chính luận trong đó. Với ca từ đầy chất thơ trong ca khúc “Blowin’ in the wind” (Thoảng bay theo gió), ông đã đưa hàng triệu người nghe đến với lối âm nhạc phản kháng khác, qua lời ca tiếng hát tìm cách đánh thức lương tâm của giới quyền lực và kêu đòi chấm dứt tình trạng bất công và bất nhân trong xã hội.
Sau 40 năm sáng tác và đã thu hút được hàng chục triệu người nghe khắp thế giới, ca từ của “Blowin’ in the wind” vẫn còn nguyên giá trị thời đại. Sara Danils, thư ký thường trực Viện Hàn lâm Thụy Điển, mô tả Bob Dylan là một “hình mẫu tuyệt vời” và rằng: “Trong suốt 54 năm qua, ông đã luôn tái tạo bản thân”.
Cuốn tự truyện kể về cuộc đời của Bob Dylan là một trong những cuốn sách bán chạy nhất trên toàn cầu. Bob Dylan cũng là một trong số các nhạc sĩ có đĩa bán chạy nhất mọi thời đại, trong vai trò nhạc sĩ, ông đã bán được ít nhất là 100 triệu đĩa nhạc. Dylan cũng đoạt vô số danh hiệu và giải thưởng, có thể kể tới như giải Grammy, Quả Cầu Vàng, Oscar… Tên của Bob Dylan được vinh danh tại đại sảnh Rock and Roll, đại sảnh Danh vọng nhạc sĩ… Ông được tạp chí Rolling Stone bình chọn là nghệ sĩ vĩ đại nhất mọi thời đại, chỉ sau ban nhạc The Beatles. Tháng 5-2012, Bob Dylan được Tổng thống Mỹ Barack Obama trao tặng Huân chương Tự do.
Khác biệt và rộng mở
Năm ngoái, Nobel Văn chương gọi tên nữ nhà báo người Belarus Svetlana Alexievich với những tác phẩm văn học phi hư cấu, năm nay, giải thưởng văn chương lại gọi tên một nghệ sĩ với đa dạng tác phẩm nhưng được đề cao tính văn học và tính thơ ca một cách khác biệt trong các tác phẩm của mình. Điều này cho thấy, biên độ của giải thưởng Nobel Văn học đang dần rộng mở hoặc cũng có thể hiểu rằng tiêu chí của giải thưởng vốn là ghi nhận thành tựu cống hiến cả đời của tác giả chứ không phải chỉ là một vài tác phẩm.
Trước đây, những ứng cử viên nặng ký theo xu hướng tìm tòi văn chương thuần túy thường được kỳ vọng và những tên tuổi được chờ đợi nhiều nhất ở các nhà cái thường thắng giải. Hồi năm 2011, nhà thơ Thụy Điển Tomas Transtromer trở thành chủ nhân giải Nobel Văn học sau khi được đặt cược với tỉ lệ 4/6 (đặt 6 ăn 4). Năm 2009, nhà văn Đức Herta Muller được đặt cược với tỉ lệ 3/1 và đã đoạt giải. Còn năm 2008, nhà văn Pháp J.M.G Le Clézio được đặt cược với tỉ lệ 2/1.
Thế nhưng, gần đây, có thể thấy xu hướng trao giải Nobel Văn chương càng lúc càng trở nên khác biệt và khiến công chúng khó dự đoán về những ứng viên của giải thưởng và người được vinh danh.
Bob Dylan cũng là niềm hy vọng của phần lớn công chúng sẽ thắng giải năm nay nhưng trước đó tên ông chỉ được cược ở tỉ lệ 50/1. Phải tận ngày trao giải, cái tên Bob Dylan mới được đẩy lên tỉ lệ 15/1. Theo các năm trước, rất khó có ứng viên đạt tỉ lệ cá cược trên 10/1 mà được vinh danh. Và năm nay, tình thế đã đảo ngược.
Hằng năm, Viện Hàn lâm Thụy Điển sẽ gửi các đề nghị đề cử những tác giả theo họ là xứng đáng nhận giải Nobel Văn học. Ngoài các viện sĩ của Viện Hàn lâm Thụy Điển, thành viên của các hội và viện hàn lâm văn học, giáo sư văn học và ngôn ngữ, những người từng được trao giải thưởng này và chủ tịch các hiệp hội nhà văn cũng được quyền đề cử. Tuy nhiên, họ không được quyền đề cử bản thân mình.
Viện Hàn lâm Thụy Điển không bao giờ tiết lộ bất cứ thông tin gì về việc họ cân nhắc nhà văn nào để trao giải trước khi công bố người đoạt giải. Danh sách đề cử rút gọn sẽ được công bố sau 50 năm. Như vậy có nghĩa là những nhà văn được cân nhắc cho giải Nobel Văn học năm nay phải đến năm 2066 công chúng mới được biết.
Những tên tuổi lớn tiếp tục chờ
Nhà văn Nhật Bản Haruki Murakami - nổi tiếng với những tác phẩm văn chương đương đại xoáy sâu vào nỗi cô đơn của con người như “Rừng Na Uy”, “Kafka bên bờ biển”, “Biên niên ký chim vặn dây cót”… dù không muốn nhưng 5 năm gần đây năm nào tên ông cũng đứng trong tốp 5 nhân vật được cho là có cơ hội nhận giải Nobel Văn chương cao nhất theo đánh giá của công chúng, với tỉ lệ cược từ Hãng Ladbrokes - Anh 5/1 (đứng vị trí thứ hai).
Được kỳ vọng ở vị trí số một là nhà văn người Kenya - Ngugi Wa Thiong’o - đứng đầu trên bảng cá cược với tỉ lệ cược 4/1, với các tác phẩm đa dạng phong phú bao gồm truyện ngắn, tiểu thuyết, kịch, tiểu luận (viết bằng tiếng Anh và tiếng bản địa) phản ánh cuộc sống và con người của Kenya trong thời kỳ thuộc địa và đấu tranh giành độc lập. Tên tuổi của Wa Thiong’o có những năm liền đứng trên top cao nhất được chờ đợi nhận giải. Tuy nhiên, giải thưởng cao quý này vẫn chưa “bén duyên” với ông.
và quét mã QR
Bình luận (0)