Bộ trưởng Bộ VH-TT-DL Nguyễn Văn Hùng: Khơi dậy khát vọng xây dựng đất nước

Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT-DL) Nguyễn Văn Hùng đã có cuộc trao đổi với báo chí trước thềm hội nghị quan trọng này.

.Phóng viên: Xin Bộ trưởng cho biết ý nghĩa của việc tổ chức Hội nghị Văn hóa toàn quốc 2021?

- Bộ trưởng NGUYỄN VĂN HÙNG: Năm 2021 là năm đất nước có rất nhiều sự kiện chính trị hết sức quan trọng. Đây là năm đầu tiên triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 13, cụ thể hóa chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đất nước 10 năm mà Nghị quyết Đại hội đã xác định.

Tại Đại hội 13, Đảng đã hoạch định đường lối phát triển đất nước đến năm 2030 nhân 100 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, đến năm 2045 kỷ niệm 100 năm ngày khai sinh nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.

Đồng thời, ngoài ý nghĩa là năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết của Đảng, chúng ta cũng nhìn thấy tình hình trong nước và thế giới có những thuận lợi và thách thức đan xen. Đất nước phải đối mặt với đại dịch Covid-19 mà đợt dịch bùng phát từ tháng 4-2021, đã gây ra nhiều thiệt hại rất lớn, trong đó có ngành VH-TT-DL. Nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng, có thể nói, từ lời hiệu triệu của Tổng Bí thư, đến Nghị quyết của BCH Trung ương, Nghị quyết của Quốc hội và các chương trình cụ thể của Chính phủ, cùng sự đồng lòng, đồng sức của nhân dân, đến thời điểm này, chúng ta đã từng bước kiểm soát được dịch bệnh để đưa đất nước vào trạng thái bình thường mới theo hướng thích ứng an toàn, kiểm soát linh hoạt, hiệu quả.

Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa (thứ 4 từ trái sang), Bộ trưởng Bộ VH-TT-DL Nguyễn Văn Hùng (thứ 3 từ trái sang) tham quan triển lãm “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”, ngày 16-11, tại Hà Nội .Ảnh: THANH TÙNG

Một đặc điểm thứ ba của năm 2021 là trong quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội gắn liền với các sự kiện chính trị quan trọng của đất nước. Trong đó, năm 2021, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta kỷ niệm 75 năm ngày Bác Hồ tổ chức Hội nghị Văn hóa toàn quốc lần thứ nhất. Chính vì vậy, một yêu cầu đặt ra là Bộ VH-TT-DL tham mưu cho các cấp có thẩm quyền, sau đó, được Ban Bí thư giao nhiệm vụ cho các ban Đảng, các tổ chức có liên quan tích cực thực hiện các hoạt động nhằm triển khai sớm Nghị quyết của Đảng về lĩnh vực văn hóa.

Chúng ta tổ chức Hội nghị Văn hóa toàn quốc với mục tiêu quan trọng xuyên suốt là triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 13 về văn hóa. Đây cũng là một trong những nhiệm vụ của tất cả tổ chức Đảng dưới sự điều hành lãnh đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.

.Bộ trưởng có thể chia sẻ cụ thể những nội dung quan trọng của hội nghị này?

- Việc tổ chức hội nghị cho thấy sự quan tâm rất lớn của Đảng, Chính phủ, Quốc hội, nhất là sự quan tâm của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về văn hóa. Do đó, quy mô của hội nghị khá lớn, mang tính chất toàn quốc khi được tổ chức tại hội trường Diên Hồng với sự tham dự của gần 600 đại biểu là lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các bộ, ngành, văn nghệ sĩ, tổ chức chính trị - xã hội. Bên cạnh đó, hội nghị còn được kết nối trực tuyến đến tất cả điểm cầu của 63 tỉnh, thành trong cả nước.

Còn nội dung trọng tâm xuyên suốt của hội nghị chính là dẫn luận, hệ thống lại các quan điểm của Đảng, tư tưởng của Bác Hồ về văn hóa. Dựa trên đường lối của Đảng ta, đặc biệt là tinh thần của chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề văn hóa được Đảng ta xác định là kim chỉ nam cho hành động, chúng ta nhìn lại một cách sâu sắc hơn 35 năm dưới sự đổi mới của Đảng về văn hóa đã đạt được thành tựu, khó khăn, yếu kém gì? Từ đó rút ra được những nguyên nhân, bài học kinh nghiệm, để có nhận thức đúng đắn. Khi có nhận thức đúng sẽ có hành động đẹp.

Từ nhận thức có tính chất hệ thống về các quan điểm của Đảng, thực tiễn qua 35 năm đổi mới của Đảng ta, ở góc độ văn hóa, yêu cầu đặt ra là phải xác định phương hướng, nhiệm vụ trong thời gian tới trên trục xuyên suốt là phát triển văn hóa, con người Việt Nam, trọng tâm là khơi dậy khát vọng xây dựng đất nước hùng cường.

.Phát triển văn hóa là một nhiệm vụ chiến lược lớn hướng đến các mục tiêu căn bản là phát triển xã hội. Chiến lược văn hóa trong giai đoạn 2021 - 2030 của Bộ VH-TT-DL là gì, thưa Bộ trưởng?

- Trên cơ sở chiến lược phát triển kinh tế - xã hội từ nhận thức, quan điểm của Đảng về văn hóa và kế thừa những kết quả đã đạt được qua các chiến lược trước đây, lần này chúng tôi không có tham vọng vượt ra ngoài mà chỉ cố gắng tìm kiếm, tháo gỡ những vấn đề khó khăn để đưa chiến lược vào hoạt động.

Đầu tiên là nâng cao nhận thức một cách đầy đủ nhất về các quan điểm của Đảng để tuyên truyền, xây dựng, phát triển văn hóa. Phải chuyển hóa được nhận thức trong nhân dân thì chúng ta mới có điều kiện để thực hành văn hóa, vì nhân dân là chủ thể.

Nhiệm vụ thứ hai, thay vì làm văn hóa, chúng ta chuyển sang quản lý nhà nước về văn hóa. Muốn làm được như vậy thì phải hoàn thiện về thể chế, chính sách và khuôn khổ pháp lý. Cụ thể, ngành văn hóa phải rà soát lại toàn bộ các văn bản quy phạm pháp luật đã thể hiện quan điểm, đường lối của Đảng để xem ở lĩnh vực nào đang thiếu, cần phải bổ sung, hoàn thiện; phát hiện những điểm nghẽn trong đó để xây dựng những quy định, cụ thể hơn là các luật, nghị định, thông tư… Xây dựng luật không phải chỉ là công cụ quản lý mà tạo ra động lực phát triển.

Nhiệm vụ thứ ba là xây dựng môi trường văn hóa để tạo ra động lực phát triển cho đất nước và khả năng hội nhập, vừa toàn diện nhưng phải có điểm nhấn.

Thứ tư, cần nâng cao chất lượng, hiệu quả của các hoạt động văn hóa, bao gồm cả hoạt động của văn học nghệ thuật với tư cách bồi dưỡng, xây dựng những giá trị chân thiện mỹ để hướng con người đi theo một quy luật riêng. Phải tôn trọng, giữ gìn, phát huy bản sắc riêng của dân tộc, của cộng đồng 54 dân tộc anh em, phong phú đa dạng nhưng trong một chỉnh thể thống nhất. Phải nâng cao chất lượng của các đoàn nghệ thuật, trung tâm nghệ thuật quốc gia. Suy rộng ra, có những vấn đề nghệ thuật mang tính hàn lâm cần được phổ biến nhưng cũng phải chú ý đến văn hóa quần chúng. Đó là các phong trào để bổ sung, làm phong phú thêm cho văn hóa và hoạt động nghệ thuật.

Nhiệm vụ tiếp theo, chúng ta phải có trách nhiệm tôn trọng, giữ gìn, phát huy những di sản văn hóa Việt Nam. Làm được như vậy, các di sản văn hóa sẽ tác động ngược lại đến con người, nối con người từ quá khứ đến hiện tại, góp phần xây dựng văn hóa từ nguồn cốt của dân tộc.

Kế đến, chúng ta phải hội nhập, tăng cường giao lưu, quảng bá hình ảnh của đất nước, con người Việt Nam ra nước ngoài mà lâu nay chúng ta đã làm. Nhưng lần này trong quan điểm hội nhập, chúng tôi nhấn mạnh nhiều hơn những kiều bào Việt Nam, bởi chính họ mới là chủ thể và thông qua con người Việt Nam cụ thể ở đấy. Đồng thời cũng phải biết tiếp thu, chọn lọc những giá trị tinh hoa của nhân loại. Quan điểm của Đảng nói rất rõ là xây dựng con người sáng tạo, đủ kỹ năng để hội nhập quốc tế và hội nhập nhưng không hòa tan.

Một điểm tiếp theo là tạo nguồn nhân lực. Để làm văn hóa phải có đội ngũ, bao gồm người quản lý văn hóa, nhà văn hóa, văn nghệ sĩ… Xét lại đội ngũ cơ cấu thì chúng ta chưa hoàn thiện, tất nhiên không chỉ văn hóa mà tất cả lĩnh vực khác. Vì vậy chúng ta phải nỗ lực xây dựng, nâng cao chất lượng đào tạo, tập trung thực hành tốt công việc.