"Chuyện con mèo dạy hải âu bay" - Đồng dao thời hiện đại

Kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát đến nay, biết bao sinh mạng trên thế giới đã bị đại dịch này cướp đi. Ngày 16-4 vừa qua, độc giả khắp nơi bàng hoàng nhận tin nhà văn người Chile, Luis Sepúlveda, qua đời sau thời gian dài chống chọi với virus SAR-CoV-2. Tiếc thương ông, độc giả nhớ lại những tác phẩm viết cho thiếu nhi xuất sắc của ông, trong đó phải kể đến truyện "Chuyện con mèo dạy hải âu bay" (Phương Huyên dịch).

Đầy ắp tình người

"Chuyện con mèo dạy hải âu bay" khởi sự bằng nước mắt, khi một cô hải âu bị mắc kẹt giữa lớp váng dầu trên biển, trong lúc hấp hối đã quyết định giao lại cho chú mèo mập ú quả trứng đang ấp của mình. Kể từ đây, chú mèo phàm ăn, vô lo bước vào một hành trình mà bản thân nó chưa hề được chuẩn bị trước: trở thành "mẹ" của chú chim hải âu đang còn trong trứng. Đồng thời, hứa với chim mẹ hải âu rằng sẽ dạy con nó biết bay.

Zorba là tên chú mèo đã nhận lãnh sứ mệnh đúng nghĩa "trên trời rơi xuống" ấy. Tên chú gợi nhắc đến nhân vật Alexis Zorba trứ danh của nhà văn tài ba người Hy Lạp - Nikos Kazantzaki (1883-1957) bởi tính phóng khoáng, tự do, tin theo trí tuệ bản năng và sống tận hiến như thể hôm nay là ngày cuối cùng còn trên mặt đất.

Bìa cuốn sách “Chuyện con mèo dạy hải âu bay”

Chính bản năng đó, bản năng của thương yêu và trách nhiệm đã giúp Zorba nuôi dạy chú chim non dẫu khác loài, thậm chí còn có thể xem là đối địch của nhau trong tự nhiên. Cùng với những người bạn mèo khác như Einstein và Scretario, Zorba đã vượt qua biết bao hiểm nguy từ lúc phải canh giữ quả trứng, ấp cho nó nở đến khi hải âu có thể bay và sống đúng với bản năng sinh tồn của mình.

Đối với Sepúlveda, phép mầu không được tạo thành từ sự đơn độc, mỗi cá nhân không thể làm được những hành trình phi thường của mình mà không có sự đồng hành của cá nhân khác. Zorba cũng thế. Nó được sự giúp sức của những người bạn, của chủ nhân của chính Zorba. Cùng nhau, họ đã giúp chú chim hải âu có thể lần đầu tìm lại chính mình trên bầu trời tự do.

Nhưng không chỉ mình chú hải âu học được cách bay, chính Zorba cũng đã học được cách "bay lượn" bằng chính tâm hồn của mình. Chỉ trên "đôi cánh" tự do đó, Zorba mới có thể bay thoát ra được những định kiến, vượt ra khỏi những quy luật tự nhiên để nuôi dạy một "đứa trẻ" khác loài. Thậm chí, phải chống lại chính đồng loại của mình, những con mèo hoang đòi lấy đi quả trứng, Zorba phải vượt qua được sự trêu chọc để giữ lời hứa của mình.

Cái mong manh của quả trứng trong tay chú cũng là cái mong manh của lời hứa mà chỉ một phút sơ sẩy, mọi điều sẽ tan biến, cả niềm tin, cả sinh mạng chú chim non và cả phép mầu đã làm nên câu chuyện đáng yêu với những nhân vật bốn chân nhưng đầy ắp tình người này.

Tác phẩm của mọi lứa tuổi

"Chuyện con mèo dạy hải âu bay" trở thành câu chuyện không chỉ dành cho trẻ con mà cả những ai đã từng là một đứa trẻ. Một đứa trẻ tin vào những điều mơ mộng, tin rằng nếu chỉ cần quyết tâm, cố gắng thì mọi kỳ tích đều có thể thực hiện được, như việc một con mèo dạy hải âu bay vậy.

Đây cũng là tác phẩm đầu tiên ông viết cho thiếu nhi, hình thành nên một loạt thương hiệu truyện đồng thoại hiện đại với những con vật được nhân cách hóa đã làm say mê bao độc giả trên thế giới. Chú mèo tên Zorba có "đôi mắt màu vàng của con mèo mun to đùng, mập ú... một con mèo tử tế, cao quý, một con mèo của bến cảng" trở thành nhân vật văn học thiếu nhi đáng nhớ trong lòng độc giả.

Làm được điều đó, không chỉ vì Sepúlveda đã truyền tải những thông điệp của tình thương yêu bất chấp những dị biệt, mà còn bởi "Chuyện con mèo dạy hải âu bay" đã thoát khỏi những giáo điều để kể lại một câu chuyện hấp dẫn, hài hước, tinh tế và thi vị.

Con hải âu mồ côi mẹ, được ấp bởi một con mèo đực và thực hiện chuyến bay đầu tiên trong một đêm mưa gió. Chú chim non ra khỏi vỏ trứng, gọi con mèo đực là "má". Người "má" sẽ đi hết cuộc đời của nó. Con hải âu được đặt cái tên Lucky không chỉ được gửi gắm hy vọng về những điềm lành của Zorba, rằng không chỉ hải âu non sẽ có cuộc đời tươi đẹp mà còn là sự may mắn cho chính Zorba, khi kể từ giây phút nhận quả trứng, chú đã trưởng thành hơn, biết được thứ tình cảm mà nhiều khi mất cả đời người mới nhận ra: Tình mẫu tử.

Luis Sepúlveda đã cho thấy mình là nhà văn có tâm hồn nhạy cảm, một người lớn mang tâm hồn trẻ con, đã nói cho chúng ta biết thế nào là tình thương yêu, niềm tin vào cuộc sống, sự trân trọng với thiên nhiên và nhất là trân trọng với những người xung quanh ta. Giờ đây, ở thế giới bên kia, ngỡ chừng linh hồn của ông đã tự do cất cao như đôi cánh chú hải âu Lucky.