Những trang nhật ký từ máu lửa chiến tranh

Bộ sách "Nhật ký thời chiến Việt Nam" vừa được ra mắt bạn đọc cả nước nhân kỷ niệm ngày Thương binh - Liệt sĩ 27-7-2020.

Tính nhân văn sâu sắc

"Nhật ký thời chiến Việt Nam" của nhiều tác giả - do nhà văn cựu chiến binh Đặng Vương Hưng chủ biên, Quỹ "Mãi mãi tuổi 20" và CLB "Trái tim người lính" tổ chức bản thảo, NXB Hội Nhà văn cấp phép ấn hành - gồm 4 tập, mỗi tập dày hơn 1.000 trang.

Đây là lần đầu tiên những tác phẩm "Nhật ký thời chiến Việt Nam" hay nhất, nổi tiếng nhất một thời cùng đứng chung trong một bộ sách, với 30 tác phẩm của 30 tác giả. Ngoài nhật ký "Mãi mãi tuổi hai mươi" và "Nhật ký Đặng Thùy Trâm", còn có hàng chục cuốn nhật ký đầy máu lửa chiến trường khác như: "Gửi lại mai sau" của Nguyễn Hải Trường (liệt sĩ Nguyễn Minh Sơn), "Nhật ký chiến tranh" của anh hùng - nhà văn - liệt sĩ Chu Cẩm Phong, "Nhật ký chiến trường" của liệt sĩ - nhà văn Dương Thị Xuân Quý, "Những ngày trong vòng vây" của nhà báo - nhà văn Trần Mai Hạnh, "Nhật ký vượt Trường Sơn" của TS Phạm Quang Nghị, "Nhật ký Bê trọc" của nhà văn - TS Phạm Việt Long và "Nhật ký đi B" của cố nhà văn Triệu Bôn. Bạn đọc còn được tiếp cận những trang viết hiếm hoi mang đầy chất văn hóa tâm linh trong nhật ký "Trở về trong giấc mơ" của liệt sĩ Trần Minh Tiến - chàng cầu thủ bóng đá có mối tình đẫm nước mắt với cô văn công xung kích xứ Hà Đông xưa; hoặc nhật ký "Tài hoa ra trận" đầy chất văn chương lãng mạn của liệt sĩ Hoàng Thượng Lân - chàng họa sĩ bạn cùng lứa với họa sĩ Thành Chương và họa sĩ Lê Trí Dũng…

Bộ sách “Nhật ký thời chiến Việt Nam”

Trung tướng, Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân Đoàn Sinh Hưởng (nguyên Tư lệnh Binh chủng Tăng - Thiết giáp, nguyên Tư lệnh Quân khu 4), Chủ tịch Quỹ "Mãi mãi tuổi 20", đánh giá: "Đây là công trình có giá trị cao về nội dung tư tưởng, mang thông điệp về cái đẹp và mang tính nhân văn sâu sắc".

Tuổi xuân dành cho Tổ quốc

Thật xúc động khi những trang viết trong tập sách này đã nhuốm màu thời gian, "mới nhất" cũng đã 45 năm. Nhiều bản gốc là những trang giấy đã bay màu mực, nét chữ nhòe mờ theo năm tháng. Nhưng sau từng trang sách là ký ức sống động, những con người của một thời hào hùng hiện lên. Họ sống và chiến đấu, nhớ thương, mong đợi cùng đủ mọi cung bậc cảm xúc của con người. Nhưng hơn tất cả là lòng yêu nước, cứ ngời sáng giữa nơi sống chết cận kề, là khát vọng hòa bình của người Việt Nam sau bao chiến tranh máu lửa…

Với "Nhật ký đi B" của Triệu Bôn, chặng đường vào Nam đầy gian nan cùng những con người trên đường vào ra các binh trạm, giọt nước mắt của tướng Chu Huy Mân vì thương lính ăn uống kham khổ; tình cảm của anh cần vụ với thủ trưởng của mình; những trận bom đổ xuống, cách đối xử với tù binh… Trong những ngày gian lao ấy, nhà văn vẫn viết: "Và tôi thoát cơn sốt ngày hôm nay. Yêu đời! Yêu cuộc sống chiến đấu gian khổ vô ngần".

Trần Duy Chiến lại đem đến cho bạn đọc những dòng nhật ký "Tây tiến viễn chinh" khi anh cùng đồng đội chiến đấu trên đất Campuchia đánh quân Pol Pot. Cuốn nhật ký của người lính quê Quảng Nam mở ra ngày 7-10-1978 khi anh mới nhập ngũ và khép lại vào ngày 25-6-1980 trước khi anh hy sinh gần 1 tháng tại mặt trận 479. Anh viết rất cảm động: "Mẹ đừng buồn đừng nhớ và đừng khóc nghe mẹ. Ngày mai đây, khi dân tộc mình đã thoát khỏi vòng điêu linh chết chóc, đất nước mình thoát khỏi nạn ngoại xâm. Lúc đó, con sẽ về bên mẹ, để mẹ được nhìn kỹ đứa con của mẹ sinh ra"…

Những di vật thiêng liêng

Rất nhiều những câu chuyện đẹp qua hàng ngàn trang nhật ký của những người lính năm xưa. Mỗi người mỗi vẻ, khắc họa nên một thời hoa lửa, những người đi không tiếc tuổi xuân cho tương lai đất nước hòa bình. Chiến tranh đã lùi xa, càng thêm yêu quý họ, những đóng góp máu xương của từng người cho đất mẹ Việt Nam.

Là chủ biên của bộ sách, nhà văn - cựu chiến binh Đặng Vương Hưng cho biết tất cả là những trang viết đáng tin cậy: "Những gì ta đọc được ở đây là sự thật, dù nó có thể thô tháp nhưng tươi ròng và sống động, bởi hoàn toàn là những con người thật, những địa chỉ thật, những sự việc thật và những tâm trạng rất thật"…

Điều đặc biệt là 2/3 tác giả góp mặt trong bộ sách này đã không còn nữa. Nhiều người đã ngã xuống ngoài chiến trường hoặc bị thương và vì di chứng chiến tranh nên đã mất sau khi trở về. "Ngoài sổ tay nhật ký (bản chính hoặc bản sao) mà thân nhân của các anh, chị đã tin tưởng, trân trọng chuyển cho chúng tôi, còn có cả những di ảnh, di bút của người đã khuất. Đó là những di vật thiêng liêng của gia đình" - nhà văn Đặng Vương Hưng viết

Đánh giá về bộ sách này, nhà văn Nguyễn Quang Thiều (Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, Phó Tổng thư ký thứ nhất Hội Nhà văn Á - Phi) khẳng định: "Không có gì mang tính chính xác về cuộc chiến tranh hơn những trang nhật ký của những người lính. Bởi họ viết những trang nhật ký này ngay tại chiến trường... Chỉ khi cái chết cận kề thì tiếng nói con người mới vang lên trung thực nhất. Và sự trung thực ấy đã minh chứng tình yêu đất nước, yêu độc lập tự do không hề khiếp sợ và sự dâng hiến trọn vẹn của họ cho đất nước.