Hiểm họa từ... chiếu sáng dân lập !

Sau vụ rò rỉ điện từ trụ đèn chiếu sáng công cộng trên đường Trần Hưng Đạo (quận 5-TPHCM) khiến em Cồ Quốc Duy thiệt mạng đêm 31-8, tìm hiểu về hệ thống chiếu sáng trên địa bàn TP, chúng tôi phát hiện nhiều bất cập trong cả quản lý và vận hành.

Sau vụ rò rỉ điện khiến em Cồ Quốc Duy thiệt mạng, nhân viên Công ty Chiếu sáng
công cộng tiến hành kiểm tra hàng loạt trụ đèn trên đường Trần Hưng Đạo. Ảnh: T.THẠNH

Mỗi nơi quản lý mỗi kiểu !

Theo thống kê của Công ty Chiếu sáng công cộng TPHCM, hiện toàn TP có khoảng 230.000 điểm chiếu sáng, trong đó gần 100.000 trụ đèn do Công ty Chiếu sáng công cộng quản lý, còn lại là các điểm sáng của hệ thống chiếu sáng dân lập.

Hệ thống chiếu sáng dân lập hoàn toàn tách bạch với hệ thống chiếu sáng công cộng từ kinh phí đến khâu quản lý. Kinh phí dành cho chiếu sáng đều do UBND TPHCM cấp nhưng nơi nhận tiền ngân sách để trang trải cho hệ thống chiếu sáng dân lập là các quận, sau đó phân lại cho các phường và từng phường sẽ quản lý hệ thống đèn chiếu sáng dân lập theo cách riêng của mình.

Trao đổi với UBND phường An Khánh (quận 2) về việc lắp đặt hệ thống chiếu sáng dân lập, cán bộ phường cho biết hệ thống đèn chiếu sáng dân lập ở phường được đấu nối trực tiếp vào dây điện hạ thế chứ không đấu nối vào dây điện dành riêng cho chiếu sáng công cộng. Nếu đấu nối vào dây điện chiếu sáng công cộng, hệ thống sẽ không phân chia được kinh phí phải trả hằng tháng của chiếu sáng công cộng và chiếu sáng dân lập.

Hệ thống chiếu sáng dân lập ở phường 8, quận Phú Nhuận cũng được đấu nối vào dây điện hạ thế của điện lực. Đó cũng là tình hình chung của các phường trên địa bàn quận Phú Nhuận. Ở quận Bình Thạnh cũng vậy, điển hình là hệ thống chiếu sáng dân lập trên địa bàn phường 1, quận Bình Thạnh cũng được nối trực tiếp với đường dây điện hạ thế.

Trong khi đó, nhận xét về việc hệ thống chiếu sáng dân lập khi được đấu nối vào dây điện hạ thế, đại diện Sở Công Thương TPHCM cho biết việc đấu nối trên không an toàn vì dễ xảy ra chạm hoặc rò điện ở các mối nối. Vả lại, điện áp của đường dây hạ thế không ổn định, thường xuyên tăng hoặc hạ áp nên nguy cơ xảy ra sự cố là rất cao, nhất là khi người dân trực tiếp sử dụng, tự kéo cầu dao để bật – tắt đèn và tự quản lý hệ thống.

Trong trường hợp mỗi trụ đèn chiếu sáng dân lập đều có CB (thiết bị ngắt tự động) nhưng khi xảy ra chạm điện thì CB mới hoạt động, còn nếu chỉ rò điện thì CB vẫn bị “điếc”. Lúc này, tai nạn hoàn toàn có thể xảy ra!

Lắp đặt, bảo trì: Tất cả đều thuê

Theo UBND phường 8, quận Phú Nhuận, khi người dân thực sự có nhu cầu lắp đặt đèn chiếu sáng trong hẻm, phường sẽ thuê đơn vị tư nhân tiến hành khảo sát và lắp đặt. Tương tự, các phường khác cũng thuê đơn vị tư nhân làm. Điều đó khiến cho hệ thống chiếu sáng dân lập ở mỗi phường mỗi khác.

Minh chứng cho tình trạng mỗi nơi mỗi kiểu là việc gắn CB trong trụ đèn. Phường An Khánh, quận 2 gắn CB riêng cho mỗi trụ đèn chiếu sáng. Phường 8, quận Phú Nhuận cũng gắn CB riêng ở từng trụ đèn.

Bà Nguyễn Thị Thu Thảo, Chủ tịch UBND phường 8, quận Phú Nhuận, cho biết: “Tình trạng trên đã tồn tại từ trước đến nay. Tuy nhiên, sau này chúng tôi sẽ chuyển sang dùng CB tổng để bảo đảm an toàn hơn. Nhiều khi tôi thấy đèn vẫn sáng vào ban ngày do không ai tắt, nếu dùng CB tổng thì dễ quản lý và tránh lãng phí điện”.

Chỉ riêng phường 1, quận Bình Thạnh là xài CB tổng. Cán bộ phụ trách về chiếu sáng của phường 1 tỏ ra rất ngạc nhiên: “Phường nào xài CB riêng cho từng trụ là quá... giàu!”.

Trao đổi với chúng tôi, một cán bộ phường An Khánh, quận 2 cho biết mỗi khi người dân có nhu cầu lắp đặt đèn chiếu sáng trong hẻm, Điện lực Thủ Thiêm và Công ty Chiếu sáng công cộng sẽ xuống tận nơi để lắp đặt và hỗ trợ kỹ thuật. Mỗi khi đèn bị hư, phường sẽ liên hệ với những người có chuyên môn xuống kiểm tra ngoài giờ làm việc.

Tuy nhiên, theo tìm hiểu của chúng tôi, Công ty Chiếu sáng công cộng không tham gia lắp đặt và hỗ trợ kỹ thuật đối với hệ thống chiếu sáng dân lập. Vì thế, không còn cách nào, các nhân viên có chuyên môn về điện và chiếu sáng mà phường thuê về để sửa chữa các hư hỏng của hệ thống chiếu sáng cũng là người quen biết và thường làm việc ngoài giờ.