Xây dựng mô hình chính quyền đô thị phù hợp với TP HCM

Ngày 4-4, Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi chủ trì Hội thảo khoa học lấy ý kiến xây dựng Đề án xây dựng nền công vụ TP HCM hoạt động hiệu lực, hiệu quả giai đoạn 2024-2030.

Hội nghị có sự tham gia của nhiều chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực hành chính công cùng lãnh đạo các sở, ngành, địa phương.

Định hướng hội thảo, Chủ tịch UBND TP HCM khẳng định việc xây dựng một nền công vụ, nền hành chính tiên tiến, phục vụ người dân, kiến tạo phát triển là kim chỉ nam của thành phố hiện nay và thời gian tới.

Do đó, thành phố mong muốn học hỏi, tiếp thu kinh nghiệm trong nước, quốc tế để xác định mô hình về một nền công vụ phù hợp với một siêu đô thị. Trong đó, chuẩn hóa các quy trình, quy định để vận hành, đi liền với đó là tổ chức bộ máy, xây dựng đội ngũ cán bộ, hiện đại hóa nền công vụ và đảm bảo chính sách, điều kiện đi kèm.

Theo Chủ tịch UBND TP HCM, đề án này có những vấn đề luật chưa có, cần đầu tư và kiến nghị Quốc hội, Chính phủ.

Góp ý cho đề án, TS Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng tư vấn Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố, cho rằng nền công vụ cần được xây dựng trên 3 cấu phần là thể chế hành chính, tổ chức bộ máy và đội ngũ cán bộ thực thi công vụ. Nếu thiếu một cấu phần thì nền công vụ không thể hoạt động.

"Nền công vụ cần phân cấp, phân trách nhiệm, giải trình rõ ràng, hạn chế tới mức tối thiểu cơ chế xin - cho trong bộ máy"- ông Trần Du Lịch góp ý và kiến nghị Chính phủ nên sớm ban hành nghị định mở rộng phân cấp, phân quyền cho thành phố trong một số lĩnh vực quản lý Nhà nước, nhất là 5 lĩnh vực đã được quy định trong Nghị quyết 98.

Một đề xuất khác được TS Trần Du Lịch đề cập là nghiên cứu, xây dựng mô hình chính quyền đô thị phù hợp với vị trí, vai trò của TP HCM. Mô hình này cần gắn với việc tổ chức các đô thị trực thuộc TP HCM trong quá trình đô thị hóa 5 huyện.

Theo đó, nên thống nhất việc TP HCM có nhiều thành phố, đô thị trực thuộc. Mỗi thành phố trực thuộc sẽ là một cấp chính quyền tự chủ. Bộ máy hành chính cấp sở, ngành chủ yếu phục vụ, thanh, kiểm tra công vụ đối với 15 quận nội thành.

Trong khi đó, GS.TS Trần Ngọc Anh, Đại học Indiana (Mỹ), nhìn nhận TP HCM luôn đóng vai trò là đầu tàu kinh tế của cả nước. Đầu tàu khỏe sẽ kéo cả nước đi lên, đầu tàu yếu sẽ khiến cả nước bị ảnh hưởng.

Ông Trần Ngọc Anh cho rằng động cơ để đầu tàu này hoạt động chính là nền công vụ. Nền công vụ của TP HCM có tầm quan trọng không chỉ cho riêng thành phố mà cho cả nước. Đây là bản đề án có tính chiến lược quốc gia.

Cũng theo GS.TS Trần Ngọc Anh, nền công vụ của TP HCM và cả nước đang có 3 thách thức cần giải quyết. Đó là thu nhập của công chức, viên chức không đủ sống; tính giải trình trong bộ máy của từng đơn vị, từng cán bộ còn hạn chế; môi trường pháp lý còn nhiều cản trở.

Nếu không giải quyết được 3 thách thức này sẽ không xây dựng được nền công vụ hiệu lực, hiệu quả. 

Tuy nhiên, TP HCM không thể tự mình có thể giải quyết được 3 thách thức trên mà cần sự vào cuộc của Trung ương. "Đây chính là điểm mấu chốt"- GS.TS Trần Ngọc Anh nhấn mạnh.