Ba nhà nghiên cứu nhận Giải Nobel Kinh tế

Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển hôm 13-10 công bố Giải Nobel Kinh tế 2025 thuộc về các chuyên gia Joel Mokyr, Philippe Aghion và Peter Howitt. Theo AP, các chuyên gia này đã nghiên cứu về tác động của đổi mới sáng tạo đối với tăng trưởng kinh tế, cũng như cách các công nghệ mới thay thế những công nghệ cũ - một khái niệm kinh tế quan trọng được gọi là "hủy diệt mang tính sáng tạo". 

Ông Mokyr nhận một nửa giải thưởng "vì đã xác định các điều kiện cần thiết cho sự tăng trưởng bền vững thông qua tiến bộ công nghệ". Nửa giải thưởng còn lại được chia đều cho 2 ông Aghion và Howitt "vì lý thuyết về sự tăng trưởng bền vững thông qua sự hủy diệt mang tính sáng tạo".

Theo trang Nobelprize.org, trong 2 thế kỷ qua, lần đầu tiên trong lịch sử, thế giới đã chứng kiến sự tăng trưởng kinh tế bền vững. Điều này đã giúp rất nhiều người thoát khỏi đói nghèo và đặt nền móng cho sự thịnh vượng. Những người đoạt Giải Nobel Kinh tế năm nay đã chỉ ra cách đổi mới sáng tạo tạo ra động lực thúc đẩy sự tiến bộ hơn nữa. 

Ngoài ra, các chuyên gia này đã giải thích và đo lường rõ hơn khái niệm "hủy diệt mang tính sáng tạo", tức là khi các ý tưởng, công nghệ hoặc doanh nghiệp mới ra đời và phát triển, chúng sẽ thay thế và làm biến mất những cái cũ, nhờ đó nền kinh tế tiếp tục tiến lên.

Ông John Hassler, Chủ tịch Ủy ban Nobel Kinh tế, cho biết công trình của những người đoạt giải cho thấy tăng trưởng kinh tế không phải là điều hiển nhiên. "Chúng ta phải duy trì các cơ chế đứng sau tiến trình hủy diệt mang tính sáng tạo để không rơi trở lại tình trạng trì trệ" - ông Hassler nhận định.

Theo hãng tin AP, ông Aghion cho biết ông rất bất ngờ khi hay tin mình được nhận Giải Nobel Kinh tế. "Tôi không tìm được lời nào để diễn tả cảm xúc của mình" - ông nói qua điện thoại trong cuộc họp báo ở TP Stockholm - Thụy Điển. Ông cho biết sẽ đầu tư tiền thưởng vào phòng thí nghiệm nghiên cứu của mình.

Khi được hỏi về các cuộc chiến thương mại và chủ nghĩa bảo hộ đang diễn ra, ông Aghion cho biết không ủng hộ cách tiếp cận mang tính bảo hộ ở Mỹ vì điều đó không có lợi cho tăng trưởng và đổi mới sáng tạo trên toàn cầu. Chuyên gia này gần đây là đồng chủ tịch Ủy ban Trí tuệ nhân tạo, cơ quan hồi năm 2024 đã trình lên Tổng thống Pháp Emmanuel Macron một báo cáo gồm 25 khuyến nghị nhằm giúp nước này trở thành quốc gia đi đầu trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.

Giải Nobel Kinh tế có tên gọi chính thức là Giải thưởng của Ngân hàng Trung ương Thụy Điển dành cho khoa học kinh tế, được thành lập vào năm 1968 để tưởng nhớ ông Alfred Nobel. Giá trị Giải Nobel Kinh tế là 11 triệu krona Thụy Điển (gần 1,2 triệu USD). Giải này không nằm trong hệ thống 5 giải Nobel được lập theo di nguyện của nhà khoa học người Thụy Điển Alfred Nobel.

Giải Nobel Kinh tế cũng khép lại mùa giải Nobel năm nay. Lễ trao giải dự kiến diễn ra vào ngày 10-12, kỷ niệm ngày mất của ông Alfred Nobel. Trong số này, Giải Nobel Hòa bình được trao tại Na Uy trong khi các giải khác được trao ở Thụy Điển.