Ăn đúng cách để khỏe mạnh: Thức ăn chính là thuốc!

Dinh dưỡng hợp lý là nguyên tắc sống cần thiết để giữ gìn sức khỏe, sự bền bỉ, dẻo dai trong lao động và ít mắc các bệnh mạn tính khi đã có tuổi. Đó là lời khuyên của TS-BS Đỗ Thị Phương Hà, Viện Dinh dưỡng quốc gia.

Bảo đảm nguyên tắc dinh dưỡng hợp lý

Theo đó, người lao động cả trí óc và chân tay đều cần thực hiện các nguyên tắc dinh dưỡng hợp lý. Cụ thể, trong khẩu phần ăn cần có 10%-15% năng lượng do protein cung cấp, lao động càng nặng thì lượng protein cũng cần tăng theo. Chất đạm cung cấp các thành phần thiết yếu để xây dựng nên cơ thể, bảo đảm cơ thể tăng trưởng và duy trì hoạt động sống, tăng cường sức đề kháng của cơ thể để chống lại bệnh tật. Tuy nhiên, nếu ăn nhiều thịt đỏ lại làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, ung thư, gout... Do đó, nên tăng cường ăn các loại thịt gia cầm (như gà, vịt, ngan, chim...) và ăn ít nhất 3 bữa cá mỗi tuần. Các loại cá nhỏ nấu nhừ ăn cả xương, tôm và tép ăn cả vỏ và cua là nguồn cung cấp canxi rất tốt cho cơ thể.

Cũng theo TS-BS Đỗ Thị Phương Hà, không nên ăn quá nhiều các món xào, rán, nướng; nên tăng cường ăn các món luộc, hấp để giảm mất mát các chất dinh dưỡng và không làm biến đổi thực phẩm thành các chất có thể gây hại cho sức khỏe. Dầu, mỡ để rán chỉ lấy một lượng vừa đủ, dùng một lần rồi đổ bỏ, không dùng lại nhiều lần. Hạn chế ăn đồ nướng vì làm tăng nguy cơ gây ung thư. Thực phẩm chế biến sẵn có nhiều chất béo chuyển hóa (trans fat) cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

"Nên cân đối thức ăn ra các bữa sáng, trưa, tối, bảo đảm sự cân đối trong từng bữa ăn. Bữa ăn tối cần ăn trước khi đi ngủ từ 2-3 giờ. Uống đủ nước sạch hằng ngày (trung bình khoảng 1,5-2 lít) cũng cần thiết để có cơ thể khỏe mạnh, nhất là trong những ngày nắng nóng" - TS-BS Đỗ Thị Phương Hà tư vấn.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, không nên ăn quá nhiều các món xào, rán, nướng.Ảnh: Tấn Thạnh

Kết hợp 8 nhóm thực phẩm

Theo PGS-TS-BS Nguyễn Thị Lâm, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia, chế độ ăn uống khoa học cho một người bình thường là bảo đảm đủ những nguồn dinh dưỡng như chất bột, đường (glucid), chất đạm (protein), chất béo (lipid), vitamin và khoáng chất. Để có đủ các chất dinh dưỡng kể trên, cần ăn kết hợp 8 nhóm thực phẩm từ 4 nguồn như: Nguồn cung cấp chất bột, đường (có gạo, ngô, khoai, sắn...); nguồn cung cấp chất đạm (có trong các loại hạt đậu, đỗ, vừng, lạc...; sữa và các sản phẩm từ sữa; thịt các loại, cá, tôm, cua, ốc, hến...; trứng các loại); nguồn cung cấp vitamin, chất khoáng và chất xơ (nhóm củ quả có màu vàng, da cam, đỏ hoặc rau màu xanh thẫm và rau quả khác); nguồn cung cấp chất béo (dầu, mỡ).

Lấy ví dụ về việc chế độ ăn uống có liên quan mật thiết đến sức khỏe người bệnh, một bác sĩ cho biết người bệnh đái tháo đường, ung thư, bệnh thận... cần được quan tâm đặc biệt về chế độ dinh dưỡng. Nếu để người đái tháo đường, đang chạy thận ăn dù chỉ một trái chuối, nếu không cấp cứu kịp thời có thể chết ngay do hàm lượng kali trong chuối. "Thức ăn là thuốc, thuốc là thức ăn", dinh dưỡng điều trị cho bệnh nhân tại bệnh viện chiếm vai trò quan trọng trong điều trị toàn diện cho bệnh nhân, chế độ điều trị bằng dinh dưỡng để điều trị bệnh.