Lắng nghe người dân hiến kế: Bàn về điều chỉnh quy hoạch thoát nước cho TP HCM

Quy hoạch tổng thể hệ thống thoát nước TP HCM đến năm 2020 được Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định 752/QĐ-TTg ngày 19-6-2001 (viết tắt Quy hoạch 752). Đến năm 2008, Thủ tướng tiếp tục phê duyệt Quyết định 1547 về quy hoạch thủy lợi chống ngập úng khu vực TP HCM (Quy hoạch 1547). TP đang trình Thủ tướng phê duyệt chủ trương lập đồ án điều chỉnh cho cả 2 quy hoạch này.

Hai quyết định về quy hoạch

Tháng 2-2019, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có văn bản nêu rõ: Do Luật Quy hoạch đã có hiệu lực từ ngày 1-1-2019 và Luật Quy hoạch, Luật Thủy lợi không quy định quy hoạch thủy lợi chống ngập úng TP, UBND TP HCM cần báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép rà soát Quy hoạch 1547 làm cơ sở để tiếp tục triển khai xây dựng cấp bách các hạng mục chống ngập úng và tích hợp vào quy hoạch TP theo quy định tại Luật Quy hoạch.

Như vậy, đối với Quy hoạch 752 là rà soát và điều chỉnh, đối với Quy hoạch 1547 là rà soát và tích hợp.

Trước đây, các nội dung bao đê, lắp đặt van đóng mở một chiều để ngăn triều của Quy hoạch 1547 đã được tích hợp vào đồ án điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng TP HCM đến năm 2025, được Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định số 24/QĐ-TTg ngày 6-1-2010 (Quy hoạch 24) nhưng chỉ giới hạn trong phạm vi giai đoạn I của Quy hoạch 1547 (chống ngập cho khu vực bờ hữu sông Sài Gòn - Nhà Bè).

Việc tích hợp quy hoạch được Luật Quy hoạch quy định như sau: "Tích hợp quy hoạch là phương pháp tiếp cận tổng hợp và phối hợp đồng bộ giữa các ngành, lĩnh vực có liên quan đến kết cấu hạ tầng, sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường trong việc lập quy hoạch trên một phạm vi lãnh thổ xác định nhằm đạt được mục tiêu phát triển cân đối, hài hòa, hiệu quả và bền vững".

Kiến trúc sư Trương Nam Thuận nói: "Quy hoạch là để thực hiện và cho phép sửa sai", "Quy hoạch tạo ra một phạm vi cái không nên xây dựng". Pháp luật quy định: cho đến khi chưa được điều chỉnh thì thực hiện theo quy hoạch đã được duyệt.

Vì vậy, khi đang rà soát, nếu thấy có "cái không nên xây dựng" thì không nên cứng nhắc thực hiện theo quy hoạch đã được duyệt mà phải nghĩ ngay đến chuyện "sửa sai", tạm dừng triển khai chúng cho đến khi đồ án điều chỉnh quy hoạch được phê duyệt.

Ngập nước ở TP HCM luôn là vấn đề thời sựẢnh: Lê Phong

Một số nội dung cần rà soát

Vì đồ án điều chỉnh Quy hoạch 752 là một nội dung của đồ án điều chỉnh Quy hoạch 24 lần này nên phạm vi của đồ án phải phù hợp với phạm vi của đồ án điều chỉnh Quy hoạch 24 hoặc với phạm vi được quy định trong đó. Việc tích hợp Quy hoạch 1547 vào đồ án điều chỉnh Quy hoạch 752 cũng phải tuân thủ nguyên tắc đó (sẽ không bao gồm phần lãnh thổ của Long An thuộc vùng I hoặc bất kỳ phần lãnh thổ của tỉnh, thành nào khác ở vùng II, vùng III của Quy hoạch 1547).

Về nội dung, cần nghiên cứu biện pháp chống ngập đối với phần diện tích phía Nam của TP HCM nhưng nằm ngoài dự án giải quyết ngập do triều 10.000 tỉ đồng. Rà soát sự cần thiết phải đầu tư các kênh rạch có tên trong Quy hoạch 1547 nằm trong phạm vi dự án giải quyết ngập do triều (do nhiệm vụ chuyển nước xuống phía Nam TP không còn như trước). Rà soát nhiệm vụ và sự cần thiết đầu tư cống Vàm Thuật, cống Rạch Nước Lên sau khi có dự án giải quyết ngập do triều. Nghiên cứu biện pháp chống lũ đối với phần diện tích từ Rạch Tra trở lên. Rà soát biện pháp chống ngập đối với phần diện tích thuộc giai đoạn II của Quy hoạch 1547.

Quy hoạch 752 được duyệt trước khi Luật Quy hoạch đô thị ra đời (năm 2009), bao gồm cả 2 đối tượng quy hoạch hạ tầng kỹ thuật đô thị là cao độ nền + thoát nước mặt đô thị và thoát nước thải đô thị, trong khi Luật Quy hoạch đô thị quy định: đồ án quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật được lập cho từng đối tượng hạ tầng kỹ thuật. Đây có thể là vấn đề cần báo cáo khi trình Thủ tướng cho phép về chủ trương hoặc khi trình Thủ tướng phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch điều chỉnh.

Quy hoạch 752 được duyệt đã 20 năm, đến nay hết hạn nhưng ngập nước ở TP vẫn đang là vấn đề thời sự. Cuộc rà soát, điều chỉnh lần này thay đổi cả về thời hạn, phạm vi thực hiện quy hoạch cộng với tầm nhìn về tác động của biến đổi khí hậu, nước biển dâng, vấn đề sụt lún nền cùng với các bài học kinh nghiệm trong thời gian qua nên đồ án điều chỉnh còn được gọi là quy hoạch mới, hy vọng sẽ mở ra một trang sử mới về thoát nước ở TP HCM.

Đơn vị đồng hành: