Kết nối du lịch TP HCM và ĐBSCL: Chấm dứt phong trào, đẩy mạnh thực chất

Thật lòng mà nói, dù đã có rất nhiều cuộc phát động cũng như tổng kết bài bản nhưng nền du lịch Việt Nam nói chung, TP HCM và các tỉnh ĐBSCL nói riêng, vẫn chưa thể phát triển xứng tầm. Có rất nhiều nguyên nhân nhưng nguyên nhân chính yếu vẫn là chưa nhìn thẳng vào sự thật để đưa ra các quyết sách mang tính căn cơ.

Ba điểm yếu cần loại bỏ

Sự liên kết du lịch vùng chưa hiệu quả có 3 nguyên nhân chính. Nguyên nhân của mọi nguyên nhân là sự nhập nhằng giữa tư duy kinh doanh. Hãy nhớ, hiệu quả du lịch phải được đo bằng doanh thu, lợi nhuận và tỉ lệ khách quay trở lại chứ không phải gom tất cả người tham gia các lễ hội, hành hương chốc lát, tham quan vài tiếng thành lượng khách to đùng để báo cáo. Tôi đã đọc báo cáo tổng kết của ngành du lịch một số tỉnh, thành, trong đó có nơi liệt kê phát được bao nhiêu tờ rơi, treo bao nhiêu khẩu hiệu, kể lể từ tập huấn tới ký kết đủ thứ, chỉ thiếu số liệu chứng minh hiệu quả. Nhìn chung, báo cáo đa phần cứ năm nay tốt hơn năm trước, phần đánh giá nguyên nhân hạn chế rất chung chung, không có địa chỉ rõ ràng. Vì vậy, có người cực đoan bảo "du lịch Việt Nam vẫn phát triển mà không cần quản lý ngành" nên cứ làm du lịch kiểu phong trào, chạy theo số lượng và bắt chước nhau một cách khiên cưỡng.

Nguyên nhân thứ hai là hệ quả của thói quen "gắp đồ ăn cho khách" - tức làm du lịch nhưng cứ áp đặt ý muốn chủ quan của mình cho du khách. Theo đó, nhiều thứ mình thích, lãnh đạo địa phương khoái nhưng du khách thờ ơ. Lý do có thể xuất phát từ việc "khoái" hội thảo, hội nghị, thích nghe các "chuyên gia phòng lạnh" vẽ vời. Mấy chuyên gia thực tế thường hay nói thẳng, "trung ngôn nghịch nhĩ". Chưa có dịp đi hết tỉnh, thành trong nước, nói chi nước ngoài, lại ít chịu đọc nên cứ nghĩ "sản phẩm quê mình là nhất" mà quên rằng "Ra đường chán vạn kẻ giòn hơn ta". Phải biết rõ mình đang ở đâu mới có thể xác định mục tiêu và đích đến chính xác để thực hiện.

Muốn du lịch ở ĐBSCL “cất cánh” thì các địa phương phải ngồi lại với nhau để tránh sản phẩm du lịch bị trùng lắp Ảnh: TẤN THẠNH

Nguyên nhân tiếp theo là "Chưa yêu quê mình đủ để thuyết phục khách đến". Nghe có vẻ vô lý nhưng thực tế là rất nhiều cán bộ ngành du lịch không rõ về tài nguyên du lịch quê mình. Thậm chí nhiều người còn không biết. Nếu thật sự yêu quê thì sẽ tìm hiểu, sẽ tìm ra được những yếu tố khác biệt và thu hút mà nơi khác không có hoặc không bằng. Nếu chưa hay thì nghĩ cách chung tay làm cho hấp dẫn hơn. Đẹp và ngon là những đánh giá tương đối, theo chủ quan từng người nhưng lạ thì chung nhất và ai cũng muốn biết. "Một gam của lạ hơn nửa tạ của quen" là vậy.

Kiến giải từ thực tế

Khi đã tìm ra nguyên nhân thì khắc phục không khó. Chỉ là thật sự muốn và có dám hay không. Việc đầu tiên là phải thay đổi tư duy quản lý du lịch. Từ việc thống kê số liệu (du lịch là phải có lưu trú) cho đến phân tích, xác định nguyên nhân và biện pháp khắc phục. Làm gì cũng phải tính hiệu quả, dù là tiền nhà nước, doanh nghiệp hay từng hộ dân. Đoạn tuyệt với những cách làm tốn kém lâu nay. Đặc biệt là việc chạy theo lượng khách để tự sướng. Thống kê phải phân tích thị phần, doanh thu khách và tỉ lệ quay lại.

Việc tiếp theo là xác định phân khúc thị trường để định hướng đầu tư phù hợp. Phải biết rõ nhu cầu du khách từng thị phần để tìm cách đáp ứng. Biến những thứ mình có thành cái mà khách cần. Tìm cho ra của lạ để đãi khách. Phải có sản phẩm đặc thù từng địa phương thì mới tính chuyện liên kết được. Bằng không chỉ "liên" trên môi và "kết" cửa miệng. Mỗi tỉnh, thành cần chọn ra một số món ngon "độc", lạ để đặt tên và đăng ký bảo hộ, nếu trùng lắp thì ngồi lại thống nhất. Theo đó, du khách phải đi một vòng miền Tây mới ăn hết món ngon "chính chủ".

Cuối cùng, riêng các tỉnh ĐBSCL nên xem xét thấu đáo bộ sản phẩm du lịch đặc thù được các chuyên gia thực tiễn hỗ trợ cùng địa phương chọn lọc theo tiêu chuẩn độc, lạ. Theo bộ sản phẩm này, Long An là "Tắm rừng dược liệu" và dùng thực phẩm sạch tại "Cánh đồng bất tận" Mộc Hóa. Đồng Tháp là "Làm bá hộ ở làng Hòa An xưa" (cách giáo dục truyền thống cách mạng mới và hiệu quả), là đền thờ vợ chồng chủ chợ Cao Lãnh (di tích quốc gia, chủ chợ duy nhất cả nước được thờ trang trọng), là Nam Phương linh từ... Bạc Liêu là đồng hồ Thái Dương (thế giới có 2 chiếc, 1 ở London - Anh), là nhãn tím, là muối tiêu chanh khô, là nhà công tử Bạc Liêu. Bến Tre là uống nước bông dừa, làm và thưởng thức đường dừa; đốt trái cây điếc thành than hoạt tính để khử mùi và đuổi côn trùng (mô hình ở Amphawa, Sammut Songkhram của Thái Lan). Trà Vinh là dừa sáp, ao Bà Om (quy hoạch lại) và nghi thức "Thiep" của người Khmer. Sóc Trăng là chùa Đất Sét (phải sắp xếp lại); tự làm và thưởng thức bánh pía, mè láo...