Nghịch lý nhà văn hóa phường

Theo Thông tư số 14/2016/TT-BVHTTDL quy định tiêu chí của trung tâm văn hóa - thể thao phường, thị trấn (còn gọi là nhà văn hóa - NVH) thì nơi đây tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, TDTT theo kế hoạch hằng năm đã được UBND phường, thị trấn duyệt; tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, TDTT... đáp ứng nhu cầu vui chơi, giải trí cho trẻ em trên địa bàn. Tuy nhiên, hiện rất hiếm hoi NVH phường thực hiện được điều này.

Không có gì để chơi

Tìm đến NVH phường 14 (quận Bình Thạnh), chúng tôi ghi nhận nơi đây đang trong tình trạng cửa đóng then cài, phía trước rác thải vứt bừa bãi. Một thanh niên trong nhóm ngồi ở quán cà phê cạnh bên cho biết: "Sáng nào tôi cũng ngồi ở đây mà có bao giờ thấy mở cửa đâu". Còn một hộ dân bên cạnh NVH sau một hồi cố nhớ lại cũng chỉ liệt kê được vài lần nơi đây có tổ chức hội họp, thỉnh thoảng mới có người đến treo băng-rôn tuyên truyền và dọn dẹp.

NVH phường 2 (quận 3) cũng thường xuyên vắng vẻ, bên trong lỉnh kỉnh đồ đạc chất hai bên. Nơi đây gần như không có hoạt động gì ngoài CLB thẩm mỹ nữ kèm lớp yoga có dán bảng thông báo trước cửa.

Quận 10 có 9 NVH trên tổng số 15 phường nhưng nhiều nơi hoạt động èo uột, thậm chí sai chức năng. NVH phường 14 khá khang trang, hiện có một CLB thể hình ở lầu 2 và lớp học võ aikido ở lầu 4. Những hoạt động học tập hay sinh hoạt cộng đồng thỉnh thoảng diễn ra. NVH phường 4 trước đây có nhiều lớp năng khiếu, dạy nhạc, dạy múa… nhưng do ít người đăng ký nên dần thu hẹp, hiện chỉ còn lác đác vài lớp học. "Giờ chỉ còn lớp dạy khiêu vũ, còn sinh hoạt cộng đồng này nọ thì hầu như chẳng có" - một hộ dân sống cạnh NVH cho biết.

Một phần mặt tiền Nhà Văn hóa phường 1, quận 10, TP HCM cho cửa hàng bán hoa thuê Ảnh: Sỹ Đông

Còn tại quận Thủ Đức, NVH phường Hiệp Bình Chánh dù có diện tích rộng nhưng trong khuôn viên chỉ lèo tèo vài ghế đá và một sân khấu ngoài trời trên phần sân bê tông xi măng bị sụt lún. Theo người dân địa phương, NVH không có hoạt động nào đáng kể, muốn vô chơi nhưng bên trong không có gì để chơi.

Ông Trần Minh Tú, Chủ tịch UBND phường Hiệp Bình Chánh, cho biết phường đã tổ chức nhiều chương trình ca nhạc "cây nhà lá vườn" văn nghệ quần chúng nhưng người dân không mặn mà tham gia do NVH nằm ở khu dân cư mới, ít người và vị trí không thuận lợi. Bên cạnh đó, hiện còn nhiều rào cản, thiếu cơ chế để phường chủ động tổ chức các chương trình văn hóa, vui chơi cho người dân.

"NVH không có tư cách pháp nhân do phường quản lý, ban chủ nhiệm và các nhân viên theo chế độ kiêm nhiệm. Cụ thể, phó chủ tịch phụ trách văn hóa - xã hội kiêm chủ nhiệm NVH, các công chức lĩnh vực văn hóa kiêm nhiệm, ngay cả bảo vệ cũng phải luân phiên chứ không đủ lực lượng bảo vệ cả ngày lẫn đêm. Không có tư cách pháp nhân nên NVH không được thực hiện các giao dịch kinh tế, như cho thuê mặt bằng, thu tiền học viên… Hơn nữa, muốn cho thuê thì phòng ốc phải phù hợp, phải có bảo vệ để giữ gìn tài sản, phải có dịch vụ đi kèm… Nói chung, khó đủ đường" - ông Tú dẫn chứng.

Hoạt động sai chức năng

Cũng tại quận Thủ Đức, NVH phường Hiệp Bình Phước có bảng thông báo các hoạt động bao gồm sân tập thể dục đa năng, các lớp năng khiếu (bơi lội, võ thuật, yoga) và các CLB đội nhóm (dưỡng sinh, nhảy hiện đại và CLB truyền thống kháng chiến). Tuy nhiên, nơi này cũng có "dịch vụ văn hóa" cho thuê sân bãi biểu diễn nghệ thuật, tổ chức hội nghị, đãi tiệc cưới, liên hoan, sinh nhật.

Tương tự, tại NVH phường Thảo Điền (quận 2), ngoài các lớp học năng khiếu đang chiêu sinh thì tận dụng mặt bằng để cho thuê mở salon tóc. Một bảo vệ của quán cà phê gần đó cho hay: "Nhìn vậy chứ ít ai tới đây lắm. Khu này nhà giàu nhiều, họ toàn sinh hoạt, giải trí bên ngoài chứ vô đây chi. Tôi thấy có đông cũng là vô salon tóc thôi!".

Thừa nhận NVH phường 1 (quận 10) hiện có 2 cửa hàng bán hoa, bà Trần Nguyễn Phương Minh, Phó Chủ tịch UBND phường 1, cho biết trong 2 cửa hàng này thì cửa hàng của HTX Phương Đông xuất phát từ đặc thù chợ hoa Hồ Thị Kỷ; cửa hàng còn lại hình thành theo chính sách tạo điều kiện cho người thân của CB-CNV làm việc tại phường có hoàn cảnh khó khăn. Ngoài ra, các CLB, đội nhóm hoạt động trong NVH đều theo mô hình liên kết, trong đó có bản ghi nhớ sẽ miễn phí cho các lớp hè dành cho thiếu nhi, đoàn thanh niên, phụ nữ. Ngoài ra, NVH còn gánh luôn nhiệm vụ hỗ trợ địa điểm tổ chức hội họp của các tổ chức mặt trận, đoàn thể phường. Mới đây, NVH còn là nơi tổ chức tiệc cưới của các gia đình thuộc diện hộ nghèo và cận nghèo với mức phí từ 200.000-500.000 đồng.

Cũng theo bà Minh, năm 2016, tổng thu của NVH phường là 704 triệu đồng, chi 755 triệu đồng. Nguồn thu chủ yếu từ cho thuê mặt bằng và hoạt động liên kết với các thầy cô đứng lớp.