Trị tiếng ồn trong khu dân cư: Dễ hay khó?: Nâng cao ý thức người dân

Việc xử lý hành vi gây ô nhiễm tiếng ồn ở khu dân cư, trong đó có hành vi sản xuất, kinh doanh, sinh hoạt gây ồn ào, mất an ninh trật tự, đã có những quy định pháp luật và chế tài xử lý.

Cụ thể, theo điều 6 Nghị định (NĐ) 167/2013/NĐ-CP, hành vi "gây tiếng động lớn, làm ồn ào, huyên náo tại khu dân cư, nơi công cộng trong khoảng thời gian từ 22 giờ ngày hôm trước đến 6 giờ sáng ngày hôm sau" có thể bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 - 300.000 đồng. Điều 17 NĐ 155/2016/NĐ-CP quy định mức phạt đối với hành vi vi phạm các quy định về tiếng ồn, có thể bị phạt cảnh cáo hoặc bị phạt tiền từ 1 triệu đến 160 triệu đồng.

Ý thức kém, mức phạt quá nhẹ

Tuy nhiên, xét quy định pháp luật, các chế tài đối với hành vi vi phạm quy định về bảo đảm sự yên tĩnh chung, vi phạm các quy định về tiếng ồn là chưa thỏa đáng, không đủ sức răn đe. Ví dụ, hành vi tụ tập đông người đêm khuya, hát hò… có ảnh hưởng rất lớn đến những người xung quanh nhưng mức phạt chỉ từ 100.000 - 300.000 đồng. Với mức phạt này, người vi phạm có thể chấp nhận nộp phạt để thỏa mãn nhu cầu cá nhân. Chưa kể, quy định tại NĐ 167/2013/NĐ-CP ra đời cách đây 7 năm nên mức phạt như trên là không còn phù hợp.

Đánh giá ở góc độ thực thi, những quy định này còn khá chung chung, chưa sát thực tế dẫn đến thiếu khả thi khi áp dụng. Đặc biệt đối với hành vi gây tiếng ồn do cá nhân trong khu dân cư gây ra thì việc xác định hành vi vi phạm để xử phạt là vấn đề còn nhiều bỡ ngỡ. NĐ 155/2016/NĐ-CP quy định từng mức phạt đối với từng hạn mức vượt quy chuẩn kỹ thuật về tiếng ồn. Để có căn cứ xác định mức ồn vượt quá giá trị tối đa cho phép, phải có đơn vị quan trắc đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động. Như vậy, NĐ này có thể áp dụng đối với các nhà máy, cơ sở sản xuất; còn đối với những điểm tụ tập ăn chơi tự phát, tại không gian chung của khu dân cư lại khó khả thi bởi cơ quan chức năng không thể kịp thời và đủ dụng cụ để đo tiếng ồn.

Hát karaoke là thú tiêu khiển lành mạnh nếu người hát biết chừng mực, không làm phiền người khác. (Ảnh chỉ có tính minh họa) Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Về công tác xử lý của các cơ quan chức năng đối với hành vi gây ô nhiễm tiếng ồn hiện chưa kịp thời, còn cả nể, ngại va chạm, chậm chạp trong tiếp nhận thông tin và đến nơi xử lý vi phạm. Điều này khiến người vi phạm thiếu ý thức về mức độ nghiêm trọng của hành vi; người bị ảnh hưởng trực tiếp thì không biết báo với ai. Hành vi vi phạm không được ngăn chặn kịp thời khiến người dân cho rằng việc phản ánh là không cần thiết vì không có kết quả. Mặt khác, pháp luật cho phép người dân có quyền khiếu nại các cơ quan chức năng khi không xử lý hành vi vi phạm trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình (điều 7 Luật Khiếu nại 2011) nhưng trong trường hợp này, quy định này cũng không có nhiều ý nghĩa.

Về ý thức của người dân, đây chính là yếu tố gốc rễ và cũng là điều khó thay đổi nhất nhưng quan trọng nhất để xóa bỏ nạn ô nhiễm tiếng ồn tại khu dân cư. Chỉ khi người dân có ý thức trong việc giữ gìn không gian sống yên tĩnh, nâng cao chất lượng cuộc sống, sự văn minh trong đô thị, tôn trọng mình và mọi người thì tình trạng này mới hoàn toàn chấm dứt. Còn nếu chỉ chăm chăm nâng mức chế tài, chỉ gây sự bất mãn và người dân sẽ tìm mọi cách để "lách luật".

Kết hợp nhiều biện pháp

Vậy làm thế nào để xử lý triệt để tiếng ồn trong khu dân cư?

Trước tiên vẫn là đẩy mạnh công tác tuyên truyền cho người dân. Đài phát thanh, truyền hình cần cập nhật những thông tin cần thiết liên quan đến ô nhiễm tiếng ồn và các quy định pháp luật để người dân nắm bắt, tạo ý thức tuân thủ pháp luật cho bản thân.

Bên cạnh đó, cần tăng mức xử phạt đối với hành vi tụ tập đông người, hát hò, gây ồn ào, mất trật tự. Như vậy, người dân có thể hình dung rõ hơn về mức độ nghiêm trọng của hành vi gây ô nhiễm tiếng ồn. Cũng cần quy định tăng nặng hơn đối với các hình thức tái phạm nhiều lần, giảm điểm thi đua của các khu phố thường xuyên bị xử phạt hành chính về vấn đề này.

Ngoài ra, các cơ quan chức năng cần có mặt kịp thời để xử lý, lắng nghe phản ánh của người dân về vấn đề này. Để đạt hiệu quả có thể xem xét các phương án như: tạo đường dây nóng để người dân có thể trực tiếp phản ánh tình hình tại nơi mình sinh sống, lập riêng một đội thường xuyên kiểm tra trong các khung giờ, kịp thời có mặt tại nơi có hành vi vi phạm để xử lý phản ánh của người dân.

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 18-2