Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói về kiến nghị bỏ thi tốt nghiệp THPT

Ngày 4-12, tại phiên họp thứ 52, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu và chỉnh lý các dự thảo luật, gồm: Luật Giáo dục (sửa đổi), Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) và các dự thảo nghị quyết liên quan đến lĩnh vực giáo dục - đào tạo.

Các nhóm quy định về sách giáo khoa tiếp tục là nội dung được các đại biểu Quốc hội quan tâm, thảo luận tại kỳ họp thứ 10. Các đại biểu thống nhất chủ trương Nhà nước ban hành một bộ SGK thống nhất toàn quốc, áp dụng từ năm học 2026 - 2027. Tuy nhiên, nhiều ý kiến đề nghị làm rõ phạm vi áp dụng của bộ sách này là bộ sách giáo khoa bắt buộc duy nhất, hay chỉ là bộ sách giáo khoa chuẩn để các trường lựa chọn.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) Nguyễn Kim Sơn cho biết dự thảo luật đã điều chỉnh theo hướng tiếp thu ý kiến đại biểu, bỏ quy định Chính phủ quyết định xã hội hóa sách giáo khoa.

Thay vào đó giao Bộ GD-ĐT quyết định một bộ sách giáo khoa thống nhất trên phạm vi cả nước. "Quy định này cho phép linh hoạt giữa phương án biên soạn mới hoặc lựa chọn, chỉnh lý các bộ sách hiện hành"- Bộ trưởng nói.

Theo Chính phủ, trong giai đoạn hiện nay, việc xác định ngay trong luật phương thức biên soạn là Nhà nước trực tiếp làm hay xã hội hóa là chưa khả thi do phương án cụ thể vẫn đang được xem xét.

Việc thiết kế theo hướng mở giúp bảo đảm tính bền vững của luật, tránh những ràng buộc cứng khi chủ trương còn trong quá trình đánh giá tác động. Khi được trao thẩm quyền, Bộ GD-ĐT có thể lựa chọn phương án phù hợp nhất với điều kiện thực tế tại từng thời điểm.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, Chính phủ đã giao Bộ GD-ĐT xây dựng báo cáo chi tiết về phương án tổ chức một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc từ năm học 2026 - 2027.

Báo cáo phải bảo đảm công khai, minh bạch, khách quan và tiết kiệm, đồng thời kế thừa tối đa ưu điểm của các bộ sách giáo khoa đang lưu hành. Việc chuyển đổi phải hạn chế tối đa xáo trộn hoạt động dạy học, tránh gây áp lực cho giáo viên và học sinh.

Cùng với đó, Bộ sẽ nghiên cứu, chắt lọc những điểm mạnh của nhiều bộ sách đang sử dụng để làm nền tảng xây dựng hoặc lựa chọn bộ sách giáo khoa thống nhất, bảo đảm cả chất lượng chuyên môn và tính kế thừa.

Về kỳ thi tốt nghiệp THPT, đa số ý kiến đề nghị tiếp tục duy trì kỳ thi để vừa đánh giá chuẩn đầu ra của chương trình giáo dục phổ thông, vừa cung cấp dữ liệu tin cậy cho các cơ sở giáo dục đại học sử dụng trong tuyển sinh.

Tuy nhiên, các đại biểu cho rằng cần cải tiến quy trình ra đề, chấm thi, phân tích kết quả để phản ánh đúng chất lượng dạy và học, giảm áp lực không cần thiết cho học sinh.

Một số ý kiến đề xuất không tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT, chỉ giữ lại một kỳ thi đại học có tính phân hóa cao. Tuy vậy, Chính phủ nhận định hai kỳ thi có mục tiêu khác nhau và không thể thay thế.

Cụ thể, kỳ thi tốt nghiệp bảo đảm tính thống nhất trong đánh giá đầu ra và công nhận tốt nghiệp trên phạm vi toàn quốc; đồng thời tạo dữ liệu chuẩn để so sánh chất lượng giáo dục giữa các địa phương.

Trong khi đó, tuyển sinh đại học là hoạt động mang tính phân hóa cao và thuộc quyền tự chủ của từng trường, có thể sử dụng nhiều phương thức khác nhau, trong đó có kết quả kỳ thi tốt nghiệp.

Theo Chính phủ, duy trì kỳ thi tốt nghiệp THPT trong giai đoạn hiện nay là cần thiết để bảo đảm khách quan, công bằng và kỷ cương trong hệ thống giáo dục. Bộ GD-ĐT được giao tiếp tục hoàn thiện quy trình ra đề, chấm thi, tăng cường ứng dụng công nghệ và giảm tải cho học sinh.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhắc lại ý kiến đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga (đoàn Quảng Trị) tại phiên thảo luận sáng cùng ngày về áp lực thi vào lớp 10 hiện nay. Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần nghiên cứu tổng thể mô hình thi cử, trong đó cân nhắc quản lý chặt đầu vào hoặc đầu ra.