Bỏ việc lương cao về quê khởi nghiệp trồng nấm công nghệ cao

Anh Nguyễn Văn Tú (SN 1984, ở xã Phú Thịnh, huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên), người được bình chọn là 1 trong 100 Nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2023, cho biết trước khi quyết tâm khởi nghiệp với nghề trồng nấm, anh đã từng kinh qua nhiều công việc khác nhau. Từng là một kỹ sư xây dựng, anh Tú đã có những năm tháng lăn lội với các công trình xây dựng. Sau đó, anh về làm vị trí quản lý của một doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu rau củ quả với mức lương khá cao.

Khởi nghiệp từ nấm công nghệ cao

Trong quá trình làm quản lý, anh Nguyễn Văn Tú nhận ra giá trị lớn nhất là phải độc lập và tự chủ. Từ đó, anh đã muốn tạo ra một sản phẩm của riêng mình, mang lại giá trị thực cho cộng đồng và cho chính quê hương mình. Trong thời gian làm quản lý của doanh nghiệp xuất khẩu rau củ, anh có cơ hội đi đến nhiều địa phương và biết đến nhiều mô hình nông nghiệp hiệu quả. Trong đó, anh đặc biệt ấn tượng với mô hình trồng nấm.

"Với khát khao làm giàu ngay chính quê hương mình bằng nghề trồng nấm, năm 2009, tôi từ bỏ công việc quản lý trở về quê xây dựng mô hình trồng nấm. Dù có nền tảng quản lý tốt, việc chuyển sang nông nghiệp là một thử thách hoàn toàn mới. Mọi thứ đều bắt đầu từ con số 0. Tôi phải đối mặt với hai vấn đề lớn nhất: Kiến thức chuyên môn và vốn đầu tư"- Anh Tú chia sẻ.

Anh Nguyễn Văn Tú cho biết đã dành hàng tháng trời để nghiên cứu sâu về các giống nấm, đặc tính sinh trưởng, quy trình nuôi cấy và kỹ thuật kiểm soát môi trường, và không ngừng học hỏi từ các chuyên gia. Anh đi tham quan các mô hình thành công tại Việt Nam và nước ngoài. Về vốn, anh đã mạnh dạn dồn hết số tiền tiết kiệm và kêu gọi thêm sự hỗ trợ từ gia đình, vay vốn ngân hàng để đầu tư vào cơ sở hạ tầng.

Khác với mô hình trồng nấm truyền thống, mô hình của anh Tú yêu cầu một sự đầu tư rất lớn vào công nghệ như: Hệ thống nhà xưởng khép kín, vô trùng; Hệ thống điều hòa không khí, tạo độ ẩm và ánh sáng tự động; Hệ thống kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm chính xác bằng cảm biến; Dây chuyền sản xuất phôi nấm hiện đại.

Tổng diện tích ban đầu của trang trại nấm là hơn 2,2 ha, tập trung trồng các loại nấm có giá trị kinh tế cao và nhu cầu lớn trên thị trường như nấm sò, nấm rơm, rồi chuyển sang nấm dược liệu như: nấm linh chi, đông trùng hạ thảo, nấm đầu khỉ.

Sự khác biệt lớn nhất trong mô hình của anh Tú chính là việc ứng dụng công nghệ 4.0 vào từng khâu sản xuất. Tất cả các nhà trồng nấm đều được điều chỉnh nhiệt độ, độ ẩm và nồng độ $ ext{CO}_2$ theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt. Hệ thống máy tính trung tâm giúp quản lý và giám sát mọi thông số 24/7. Điều này giúp nấm sinh trưởng ổn định, cho năng suất cao và chất lượng đồng đều, không phụ thuộc vào điều kiện thời tiết bên ngoài. Ví dụ, việc kiểm soát độ ẩm chính xác là rất quan trọng vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ phát triển và cấu trúc của nấm.

Thay vì nhập phôi nấm không rõ nguồn gốc, anh Tú đầu tư xây dựng một phòng thí nghiệm và khu sản xuất phôi nấm riêng. Việc này đảm bảo nguồn giống sạch, chất lượng cao ngay từ đầu, giảm thiểu rủi ro bệnh tật và tăng tỷ lệ thành công của các mẻ nấm. Quy trình này đòi hỏi sự vô trùng gần như tuyệt đối, một yếu tố then chốt để nấm không bị nhiễm khuẩn.

"Ở ngoài nhìn vào tưởng nghề trồng nấm màu hồng, nhưng khi bắt tay vào làm mới thấy không hề đơn giản. Nghề trồng nấm gặp nhiều yếu tố rủi ro, mẻ thì thành công, mẻ thì thất bại. Không nản chí, từ chính những thất bại, tôi đúc kết kinh nghiệm để hoàn thiện quá trình sản xuất" - anh Tú tâm sự.

Anh đã chủ động tìm hiểu, tiếp cận, nghiên cứu nhiều nguồn thông tin từ sách, báo và mạng internet, tranh thủ thời gian để đi tham quan, học hỏi các mô hình đã làm từ trước cho hiệu quả kinh tế cao trong vùng. Ngoài việc tích cực tham gia các lớp tập huấn kỹ thuật trồng nấm do Hội Nông dân tổ chức, anh Tú còn trực tiếp đến Viện Di truyền Nông nghiệp để học hỏi quy trình kỹ thuật nuôi trồng các loại nấm một cách bài bản.

Sau khi học hỏi, tham khảo được nhiều kiến thức bổ ích, anh Tú đã thiết kế và xây dựng nhà trồng nấm phù hợp với điều kiện khí hậu tại địa phương, có hệ thống cửa giúp thông thoáng, sạch sẽ, tránh gió lùa trực tiếp, ánh sáng vừa phải, tỏa đều để nấm phát triển đều khắp. Kế đến là cách sắp xếp các bịch phôi nấm sao cho vững vàng, không bị ngã đổ.

Quyết tâm mở rộng thị trường tiêu thụ

Năm 2018, với quyết tâm mở rộng thị trường, anh Tú đã thành lập doanh nghiệp Đầu tư sản xuất và thương mại phát triển Nấm sạch Việt Tú. Ngay sau đó, doanh nghiệp đã đăng ký chứng nhận VietGAP trong quy trình sản xuất, sơ chế và tạo thành phẩm.

Nhận thức vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm đang là nỗi lo thường trực trong mỗi gia đình, với phương châm "Sức khỏe là cốt lõi của cuộc sống", doanh nghiệp xác định là làm ra sản phẩm cho chính mình và cộng đồng để có một nền nông nghiệp sạch, không có hóa chất…

Phát huy niềm đam mê với nấm, anh Tú tiếp tục tìm tòi, nghiên cứu về nấm đông trùng hạ thảo, loại nấm dược liệu vốn được coi là quý hiếm nhưng khó tính nhất trong các loại nấm. Đầu năm 2020, doanh nghiệp tiếp tục đầu tư xây dựng 6 phòng lạnh cùng nhiều trang thiết bị hiện đại để nuôi trồng nấm đông trùng hạ thảo.

Áp dụng công nghệ cao, nắm chắc kỹ thuật và đầu tư bài bản nên mô hình trồng nấm đông trùng hạ thảo của anh cho thành công ngay từ ban đầu. Cộng thêm với việc đầu tư 5 tỉ đồng KHCN vào các loại máy móc, thiết bị hiện đại để phục vụ quy trình sản xuất nấm.

Nhờ đầu tư mô hình sản xuất nấm công nghệ cao, việc trồng nấm của doanh nghiệp không phụ thuộc vào thời tiết từ khâu sản xuất đến sơ chế, bảo quản và tạo thành phẩm. Sử dụng công nghệ sản xuất hiện đại, sản phẩm an toàn, doanh nghiệp được cấp chứng nhận VietGAP và tem truy xuất nguồn gốc. Để mở rộng thị trường tiêu thụ, anh Tú xây dựng thêm chiến lược đẩy mạnh xây dựng thương hiệu, bao bì, mẫu mã, kết hợp bán hàng online và offline.

Với quy mô diện tích sản xuất 2,2 ha, mỗi năm Nấm sạch Việt Tú do anh Nguyễn Văn Tú làm giám đốc cung cấp ra thị trường hơn 3 tấn nấm linh chi với giá bán 800.000 đồng/kg nấm linh chi; 2-3 tạ nấm đầu khỉ với giá 1,2 triệu đồng/kg. Mỗi tháng, cơ sở xuất bán ra thị trường từ 35-45/kg, với giá nấm đông trùng hạ thảo loại 1 là 25 triệu đồng/kg, loại 2 dao động từ 12-15 triệu đồng/kg.

Từ mô hình trồng nấm công nghệ cao, anh Tú có doanh thu 6-7 tỉ đồng/năm, trừ chi phí còn thu lợi nhuận 1,5 tỉ đồng/năm. Với quy mô sản xuất doanh nghiệp hiện tại anh Tú làm giám đốc đang tạo việc làm ổn định cho hơn 21 lao động trong vùng với thu nhập khoảng trên 6 triệu đồng/tháng. Hiện tại, cơ sở sản xuất của Tú đã có 4 sản phẩm đạt Chứng nhận OCOP 3 sao; 01 sản phẩm đạt OCOP 4 sao của tỉnh Hưng Yên.

Với những nỗ lực trong phát triển kinh tế, những năm qua, anh Nguyễn Văn Tú đã nhận được nhiều khen thưởng của các cấp, các ngành, như: Giải thưởng Lương Định Của năm 2015 của Trung ương Đoàn; năm 2019 được nhận Bằng khen của Bộ Nông nghiệp và PTNT về có thành tích xuất sắc trong đổi mới phát triển nâng cao kinh tế tập thể; năm 2020 được nhận Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh Hưng Yên về có thành tích trong phong trào thi đua yêu nước giai đoạn 2015-2020...