Sau thương lượng, ngày 1-3, Công ty TNHH Giày R.S (huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa), đã chấp nhận yêu cầu của công nhân (CN) áp dụng mức lương tối thiểu (LTT) vùng 2 thay cho mức vùng 3, bằng với mức lương của người đang làm tại chi nhánh ở TP Thanh Hóa cùng hệ thống công ty.
Chưa sát thực tế
Tương tự, hơn 2.000 CN Công ty TNHH Giày A.D (tỉnh Thanh Hóa) cũng vừa được doanh nghiệp này đồng ý điều chỉnh lương từ 4,3 triệu đồng/tháng lên mức 4,9 triệu đồng/tháng. Điểm chung của yêu cầu trên là NLĐ cho rằng mức lương cơ bản mà DN áp dụng hiện nay chỉ tương ứng mức LTT vùng, chưa đáp ứng nhu cầu và công sức của NLĐ. Với mức lương này, NLĐ không đủ sống trong bối cảnh vật giá ngày một tăng.
Theo bà Trương Thị Lĩnh, Trưởng Phòng Nhân sự Công ty TNHH Wooyang Vina II (quận 12, TP HCM), không riêng tại các tỉnh trên, ở TP HCM, đa số DN hiện chỉ trả lương cơ bản của NLĐ bằng hoặc cao hơn một chút so với mức LTT vùng. Ở những nơi NLĐ có thu nhập cao hơn, chủ yếu là có thêm phần phụ cấp, trợ cấp, tiền làm thêm giờ…
Nếu chỉ tính theo lương cơ bản, thì thu nhập của gia đình có cả 2 vợ chồng làm CN, nuôi 2 con nhỏ ở độ tuổi ăn học và thuê trọ sẽ không đủ sống. "Tổng thu nhập 2 vợ chồng khoảng hơn 10 triệu đồng/tháng. Vì làm phải cả ngày thứ bảy và tăng ca vào ngày thường nên họ buộc gửi con ở trường tư.
Cộng thêm tiền sữa, tã... chi phí cho 2 con đã hết phần lương của 1 người. Phần lương còn lại trả chi phí nhà trọ, điện nước (từ 1,5-2,5 triệu đồng/tháng), sinh hoạt... có khi chưa đủ. Chưa kể khoản chi phát sinh khi ốm đau, hữu sự" - bà Lĩnh phân tích.
Lương tối thiểu vùng hiện nay chưa đáp ứng mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ. Ảnh: HUỲNH NHƯ
Từ thực tế này, bà Lĩnh cho rằng nên sớm điều chỉnh LTT vùng cho NLĐ, với mức tăng 500.000 đồng/tháng. Tuy nhiên, để giảm gánh nặng cho DN về khoản đóng bảo hiểm, nên chia một phần tăng vào lương cơ bản, một phần vào các khoản phụ cấp, trợ cấp khác.
Đề cập mức LTT vùng hiện nay, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thiện Nhân cho rằng chỉ đủ trang trải cho người hưởng lương, không thể nuôi thêm con. "Qua khảo sát các cặp vợ chồng tại TP HCM cho thấy họ phải có thu nhập từ 20 - 21 triệu đồng/tháng mới đủ chi tiêu cho 4 người, tức bình quân mỗi người phải đạt 10,5 triệu đồng/tháng. Trong khi đó, mức LTT vùng ở TP HCM chỉ 4,96 triệu/tháng. Như vậy, để đáp ứng mức sống tối thiểu của NLĐ, LTT vùng phải tăng gấp đôi" - ông Nhân nói.
Hài hòa lợi ích các bên
Theo ông Huỳnh Kim Khoa, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Fujiimpluse (KCX Linh Trung I, TP Thủ Đức, TP HCM), tình hình vật giá tăng nhanh khiến mức LTT vùng hiện nay chưa đáp ứng được mức sống tối thiểu của NLĐ.
Tuy nhiên, ở góc độ DN, ông Khoa cho hay trong 2 năm gần đây (2023 và 2024) là quãng thời gian cực kỳ khó khăn đối với DN khi nhiều loại chi phí tăng (thuế, môi trường, vận chuyển…) nhưng đơn giá không tăng. "Khách hàng của công ty tôi ở Nhật vừa yêu cầu giảm giá hàng xuất khẩu do đồng yen giảm sâu. Nhưng nếu giảm giá thành sản phẩm thì DN không biết tìm đâu khoản chi phí bù đắp vào" - ông Khoa cho hay.
Vì vậy, theo ông Khoa, nếu tình hình kinh tế khả quan hơn, DN có doanh thu tốt, Nhà nước có thể quyết định việc tăng LTT vùng vào cuối năm 2025 hoặc đầu năm 2026. Như vậy sẽ hài hòa lợi ích các bên.
Cùng góc nhìn, ông Nguyễn Ngọc Tráng, Chủ tịch Công đoàn Công ty CP Sản xuất Kinh doanh Sơn Kim (TP Thủ Đức, TP HCM), nhìn nhận việc tăng LTT sẽ giúp cải thiện thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống NLĐ. Tuy nhiên, tại các DN vừa và nhỏ, đặc biệt là hoạt động trong lĩnh vực may mặc, việc này đặt ra không ít thách thức.
Bởi lẽ, ngành may mặc ở Việt Nam lâu nay chủ yếu hoạt động theo mô hình gia công, có giá trị gia tăng thấp do phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu nhập khẩu và đơn hàng từ các thương hiệu nước ngoài. Những năm gần đây, giá gia công trong ngành gần như không thay đổi trong khi chi phí nhân công, nguyên vật liệu và vận hành không ngừng tăng, dẫn đến lợi nhuận mỏng.
Bên cạnh khó, việc điều chỉnh LTT vùng sẽ kéo theo tăng chi phí đóng BHXH của DN "Khi chi phí lao động tăng, DN buộc phải điều chỉnh giá thành sản phẩm, nhưng nếu giá gia công không được cải thiện, họ sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì sức cạnh tranh. Ngược lại, nếu không tăng lương, DN sẽ gặp khó trong việc giữ chân NLĐ. Trong bối cảnh đó, tôi cho rằng mức tăng LTT vùng 6% là hợp lý, hài hòa lợi ích NLĐ và DN" - ông Tráng nhận định.
Cần đồng bộ trong điều chỉnh
Bà Châu Thị Ngọc Liên, Chủ tịch Công đoàn Công ty Thái Sơn S.P (quận Bình Thạnh) cho rằng cần giữ và điều chỉnh LTT vùng hằng năm hoặc 2 năm/lần để cải thiện đời sống NLĐ. Tuy nhiên, theo bà Liên việc phân chia vùng để áp dụng LTT vùng hiện nay chưa hợp lý khi một số tỉnh, TP như TP HCM, TP Hà Nội có mức sống cao hơn hẳn các địa phương thuộc vùng I khác nhưng vẫn áp dụng chung một mức lương. Điều này khiến NLĐ có xu hướng lựa chọn địa phương có cùng mức lương nhưng chi phí sinh hoạt thấp hơn để làm việc, khiến DN ở TP HCM ngày càng khó tuyển lao động.
Mặt khác, LTT vùng đã điều chỉnh nhiều lần song mức giảm trừ gia cảnh giữ nguyên nhiều năm khiến NLĐ sau khi tăng lương lại phát sinh đóng thuế TNCN, khiến việc tăng lương không còn nhiều ý nghĩa. Do vậy, cần có sự đồng bộ trong việc điều chỉnh chính sách.
(Còn tiếp)
(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 3-3
và quét mã QR
Bình luận (0)