Phản ánh đến Báo Người Lao Động mới đây, ông Nguyễn Hoàng Hà, nhân viên giữ xe tại một công ty hoạt động trong lĩnh vực y tế (quận 11, TP HCM), cho hay vừa bị giám đốc cho nghỉ việc đột ngột. Khi nghỉ, ông không được bồi thường hay hưởng bất cứ quyền lợi gì về BHXH, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).
Đủ kiểu né tránh
Ông Hà làm việc cho công ty từ năm 2019, ký hợp đồng dịch vụ 3 tháng một lần và không được tham gia BHXH, BHYT, BHTN. Tuy nhiên, hợp đồng chỉ có một bản, sau khi ký, công ty giữ lại không đưa cho ông. Công việc của ông Hà là giữ xe và hướng dẫn khách vào khám bệnh tại phòng khám của công ty, lương trả bằng tiền mặt, khoảng 8 triệu đồng/tháng.
Cuối tháng 3-2025, giám đốc đột ngột yêu cầu ông bàn giao công việc và nghỉ việc ngay hôm sau mà không có lý do, bức xúc nên ông khiếu nại đến cơ quan chức năng. Trao đổi với cơ quan chức năng, bà T.T.S, giám đốc công ty, cho rằng công ty không ký hợp đồng lao động (HĐLĐ) mà chỉ ký hợp đồng dịch vụ với ông Hà để giữ xe cho phòng khám của công ty nên không tham gia BHXH, BHYT, BHTN cho ông.
Do hợp đồng hết hạn và công ty không còn nhu cầu sử dụng tiếp dịch vụ nên hai bên kết thúc hợp tác. Khẳng định là vậy, nhưng sau đó công ty đã đề nghị hỗ trợ ông Hà 10,5 triệu đồng và yêu cầu ông rút đơn khiếu nại.
Tương tự, hơn 1 năm trước, bà Hồ Thị Hoa được một công ty tại quận Tân Bình, TP HCM tuyển vào làm nhân viên vệ sinh văn phòng. Khi vào làm, bà và công ty ký hợp đồng dịch vụ làm vệ sinh văn phòng theo giờ, 4 giờ/ngày, 3 buổi/tuần.
Bà Hoa thuộc quản lý của phòng tổ chức - hành chính và tiền lương sẽ trả căn cứ vào thời gian thực tế làm việc, hơn 4 triệu đồng/tháng (nếu làm đủ công trong tháng). Nhưng với lý do lao động dịch vụ, làm việc bán thời gian, bà Hoa không được tham gia BHXH, BHYT, BHTN, phải tự bỏ tiền túi mua BHYT để phòng thân.
Cán bộ BHXH quận Tân Bình, TP HCM giải đáp về chính sách cho người lao động
Ông Nguyễn Quốc Thanh, Phó Giám đốc BHXH Khu vực XXVII (TP HCM), cho biết hiện có nhiều doanh nghiệp (DN) lợi dụng việc ký hợp đồng khoán, cộng tác viên, thử việc ngắt quãng, học việc, hợp đồng dưới 14 ngày nhiều tháng liên tục để không tham gia BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động (NLĐ)...
Căn cứ dữ liệu thuế năm 2023 do BHXH Việt Nam cung cấp, TP HCM có 7.912/57.345 đơn vị chưa tham gia BHXH cho 47.790 lao động và 49.433 đơn vị tham gia BHXH chưa đầy đủ cho 1.426.149 lao động. Trong số đơn vị tham gia chưa đầy đủ, số lao động có khấu trừ BHXH là 77.304 người và số không có khấu trừ BHXH là 1.348.845 người (gồm NLĐ làm việc theo hợp đồng khoán việc, hợp đồng thử việc, hợp đồng cộng tác viên, làm việc dưới 14 ngày...).
Kiên quyết ngăn chặn, xử lý
Nhằm hạn chế tình trạng lách luật nêu trên, từ đó bảo đảm quyền tham gia, thụ hưởng chính sách BHXH, BHYT, BHTN của NLĐ, thời gian qua, cơ quan BHXH đã thực hiện nhiều giải pháp, nhất là thực hiện có hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra.
Trong năm 2024 và 4 tháng đầu năm 2025, toàn hệ thống BHXH Việt Nam đã thực hiện thanh tra, kiểm tra tại 22.928 đơn vị. Qua đó, yêu cầu truy thu tiền đóng của 17.464 lao động thuộc đối tượng phải tham gia BHXH, BHYT, BHTN nhưng chưa tham gia hoặc đóng thiếu thời gian với số tiền là 130,7 tỉ đồng; 38.957 lao động đóng thiếu mức đóng quy định với số tiền phải truy đóng là 127,3 tỉ đồng; ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành 1.948 quyết định xử phạt vi phạm hành chính về đóng các loại bảo hiểm với tổng số tiền là 61,1 tỉ đồng.
Để nâng cao hiệu quả của công tác thanh tra, kiểm tra, BHXH Việt Nam đã chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin vào việc rà soát, phân tích dữ liệu, từ đó phát hiện các dấu hiệu vi phạm, khoanh vùng và lựa chọn đối tượng thanh tra, kiểm tra.
"Việc ứng dụng công nghệ thông tin đã giúp rà soát được 100% hồ sơ nghiệp vụ kể cả với các DN có hàng ngàn lao động hoặc cơ sở y tế có hàng triệu lượt khám chữa bệnh BHYT. Qua đó, số tiền thu hồi về quỹ và số hành vi bị xử phạt vi phạm hành chính trong năm 2024 so với năm 2023 đều tăng" - BHXH Việt Nam thông tin.
Tại TP HCM, cơ quan BHXH đang đẩy mạnh việc kiểm tra, đối chiếu thu tại các đơn vị có số lao động từ 50 lao động trở lên; tập trung kiểm tra đối chiếu tại các đơn vị hoạt động trong lĩnh vực xây dựng, giao thông vận tải, dịch vụ. Đồng thời, tăng cường thanh tra, kiểm tra về lao động, HĐLĐ, thang bảng lương, từ dữ liệu thuế tại các DN, để kịp thời chấn chỉnh và kiên quyết xử phạt vi phạm hành chính; lập hồ sơ đề nghị khởi tố theo quy định đối với những DN cố tình trốn đóng, nợ tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN.
Bên cạnh đó, cơ quan BHXH cũng tiếp tục đẩy mạnh liên thông, kết nối, chia sẻ dữ liệu quản lý DN, quản lý lao động giữa các cơ quan liên quan để xác định chính xác số DN, NLĐ thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, BHYT, BHTN để yêu cầu đóng đầy đủ theo quy định của pháp luật; thực hiện tốt việc đôn đốc, giảm chậm đóng, tăng cường đối chiếu thu tại đơn vị nhằm thu đúng, thu đủ, bảo đảm quyền lợi cho NLĐ.
Quy định chặt chẽ
Nhằm thống nhất với Bộ Luật Lao động 2019 và hạn chế tình trạng DN lách luật về HĐLĐ để né đóng BHXH cho NLĐ, Luật BHXH 2024 (hiệu lực từ ngày 1-7-2025) đã quy định chặt chẽ hơn về đối tượng đóng.
Theo đó, người làm việc theo HĐLĐ không xác định thời hạn hay xác định thời hạn có thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên, kể cả trường hợp NLĐ và người sử dụng lao động thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên; NLĐ làm việc không trọn thời gian, có tiền lương trong tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.
và quét mã QR
Bình luận (0)