Thỏa thuận bảo mật thông tin (NDA) là một dạng thỏa thuận giữa người sử dụng lao động (NSDLĐ) và người lao động (NLĐ), trong đó NLĐ cam kết không tiết lộ các bí mật, thông tin kinh doanh với bất kỳ ai nếu không được sự đồng ý của NSDLĐ. Mục đích của thỏa thuận này là nhằm bảo vệ bí mật kinh doanh, lợi thế về thương mại có tính độc quyền… mà NSDLĐ đã bỏ công sức và chi phí để xây dựng. Hiện nay, việc ký thêm NDA khi thực hiện ký kết hợp đồng lao động (HĐLĐ) với NLĐ đang được các doanh nghiệp (DN) thực hiện khá phổ biến. Tuy nhiên, do vẫn chưa được quy định cụ thể trong luật nên một số điều khoản thỏa thuận trong NDA liên quan đến việc hạn chế quyền làm việc của NLĐ sau khi chấm dứt HĐLĐ, thẩm quyền giải quyết tranh chấp phát sinh… vẫn gây nhiều tranh cãi trong quá trình thực hiện.
Thẩm quyền của ai?
Phiên họp yêu cầu hủy phán quyết trọng tài về giải quyết tranh chấp giữa Công ty TNHH Recess (viết tắt là Recess - quận 1, TP HCM) và bà Đỗ Thị Mai Trang liên quan đến NDA diễn ra tại TAND TP HCM mới đây đã thu hút khá nhiều luật sư, giảng viên luật và những người nghiên cứu luật tham dự nhằm tìm lời giải cho các khúc mắc nêu trên.
Đại diện của bà Đỗ Thị Mai Trang trình bày ý kiến tại tòa
Trình bày tại tòa, ông Trần Văn Trí, đại diện theo ủy quyền của bà Trang, cho biết: ngày 10-10-2015, bà Trang ký HĐLĐ xác định thời hạn 12 tháng với Recess ở vị trí trưởng bộ phận tuyển dụng. Tiếp đó, ngày 21-10-2015, bà Trang ký tiếp NDA với Recess. Trong thỏa thuận này có điều khoản quy định trong thời gian 12 tháng sau khi chấm dứt tuyển dụng hoặc kết thúc việc làm với Recess, không xét đến nguyên nhân chấm dứt HĐLĐ, NLĐ không được làm những công việc tương tự ở các DN có cùng lĩnh vực kinh doanh, các đối thủ cạnh tranh hoặc những đơn vị liên kết, đối tác của công ty, nếu vi phạm, NLĐ sẽ phải bồi thường. Ngày 1-11-2016, bà Trang ký tiếp HĐLĐ xác định thời hạn 12 tháng với công ty và nghỉ việc vào ngày 18-11-2016.
Đến ngày 2-10-2017, phát hiện bà Trang đang làm việc cho một DN kinh doanh cùng lĩnh vực, công ty đã lập vi bằng và khởi kiện bà Trang tại Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC), yêu cầu bồi thường 3 tháng tiền lương vì vi phạm thỏa thuận NDA. Sau đó, VIAC đã ra Phán quyết số 75/17 ngày 19-2-2018 buộc bà Trang bồi thường cho công ty hơn 205 triệu đồng. Cho rằng NDA là một phần không thể tách rời của HĐLĐ nên tranh chấp về NDA là tranh chấp lao động và sẽ do tòa án giải quyết, không thuộc thẩm quyền giải quyết của VIAC. Hơn nữa, thỏa thuận trong NDA hạn chế quyền được tự do lựa chọn việc làm của NLĐ, tức vi phạm điều cấm của pháp luật Việt Nam nên bà Trang đã gửi đơn ra tòa yêu cầu hủy phán quyết của trọng tài.
Bút sa gà chết
Sau khi xem xét vụ việc, tòa đã bác toàn bộ yêu cầu của bà Trang. Cụ thể, khi đề cập thẩm quyền giải quyết vụ việc của VIAC, tòa cho rằng trong NDA, 2 bên đã thỏa thuận chọn VIAC là nơi giải quyết khi có tranh chấp, mâu thuẫn phát sinh. Hơn nữa, Recess đang hoạt động thương mại, mà theo quy định của Luật Trọng tài Thương mại, tranh chấp phát sinh giữa các bên, trong đó ít nhất một bên có hoạt động thương mại thì thuộc thẩm quyền giải quyết của trọng tài. Do vậy, việc VIAC thụ lý giải quyết vụ việc là đúng quy định.
Bên cạnh đó, tòa cũng nhận định NDA không vi phạm điều cấm của pháp luật Việt Nam (điều 35 của Hiến pháp, điều 49 Bộ Luật Dân sự, điều 5 của Bộ Luật Lao động và điều 9 Luật Việc làm) về quyền làm việc, quyền lựa chọn nghề nghiệp, việc làm và nơi làm việc, tự do làm việc cho bất kỳ NSDLĐ nào của NLĐ. Bởi tại điều 3.2 Bộ Luật Dân sự quy định: "Các bên có quyền tự do thỏa thuận không trái với các quy định của pháp luật, thuần phong mỹ tục và đạo đức xã hội để xác lập các quyền và nghĩa vụ của các bên trong hoạt động thương mại. Nhà nước tôn trọng và bảo hộ các quyền đó". Tại thời điểm ký kết NDA, bà Trang có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, hoàn toàn tự nguyện và không bị ép buộc. Đồng thời, nội dung NDA cũng không vi phạm điều cấm của pháp luật, không trái đạo đức xã hội nên theo nguyên tắc tự nguyện, tự do cam kết, thỏa thuận NDA có hiệu lực và phải được các bên tuân thủ.
ThS NGUYỄN THỊ HỒNG, giảng viên Khoa Luật Trường ĐH Tôn Đức Thắng:
Nên có quy định riêng về NDA
Theo tôi, thỏa thuận hạn chế quyền làm việc của NLĐ không thể xem là một quan hệ dân sự thông thường vì nó xuất phát từ mối quan hệ giữa NLĐ và NSDLĐ. Hơn nữa, NLĐ vốn yếu thế trong quan hệ lao động, do đó đôi khi họ chưa thực sự tự nguyện khi ký kết NDA chứ chưa nói đến việc thỏa thuận này liệu có trái với các quy định của pháp luật về quyền tự do làm việc của NLĐ. Tranh chấp liên quan đến NDA là một dạng tranh chấp đặc thù trong quan hệ lao động cần được giải quyết bởi những cá nhân, tổ chức có thẩm quyền đặc biệt để bảo đảm được quyền làm việc, quyền mưu sinh của NLĐ. Như vậy, việc VIAC giải quyết vụ việc trên liệu có hợp tình và hợp lý? Việc tòa chấp nhận tính pháp lý của NDA trong trường hợp này liệu đã cân nhắc đến quyền lợi của NLĐ khi mà vì bảo vệ bí mật kinh doanh cho DN, NLĐ bị đẩy vào thế khó khăn trong việc tìm kế sinh nhai? Tôi nghĩ nhà nước cần sớm ban hành quy định về loại thỏa thuận này để các DN và NLĐ thuận lợi hơn trong quá trình thực hiện cũng như bảo đảm được quyền lợi cho cả 2 phía.
và quét mã QR
Bình luận (0)