SÁT CÁNH BẢO VỆ CÔNG NHÂN (*): Chỗ dựa tin cậy

Trước tình trạng doanh nghiệp (DN) nợ BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) kéo dài gây thiệt thòi quyền lợi cho người lao động (NLĐ), mới đây, LĐLĐ quận Tân Bình, TP HCM đã quyết định tiếp nhận ủy quyền, đại diện công nhân (CN) khởi kiện Công ty TNHH Asia Garment ra tòa. Hay tin, vợ chồng chị Tô Thiên Trang rất mừng, chạy xe máy từ Bến Tre lên TP HCM từ sáng sớm để kịp nghe hướng dẫn làm hồ sơ khởi kiện.

Quyết liệt vào cuộc

Chị Trang và chồng là anh Nguyễn Văn Tâm cùng vào công ty làm việc từ tháng 9-2018. Đến tháng 3-2020, sức khỏe yếu vì mắc bệnh tim, chị Trang xin nghỉ việc về quê, anh Tâm cũng theo về chăm sóc vợ. Thế nhưng, sau 1 năm nghỉ việc, vợ chồng chị vẫn chưa được công ty chốt, trả sổ BHXH nên không được hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Không riêng vợ chồng chị Trang mà hơn 400 CN làm việc tại công ty này cũng bị thiệt thòi quyền lợi: không được hưởng trợ cấp ốm đau, thai sản, dưỡng sức, tai nạn lao động, chốt sổ BHXH khi nghỉ việc do DN đang nợ BHXH hơn 8,3 tỉ đồng từ cuối năm 2018 đến nay. "Để đòi quyền lợi, tôi buộc phải kiện DN ra tòa. Thế nhưng, do sức khỏe yếu, lại ở xa và không rành luật nên tôi khó có thể theo đuổi tới cùng. Do vậy, khi biết LĐLĐ quận Tân Bình sẵn sàng tiếp nhận ủy quyền khởi kiện, tất thảy CN rất phấn khởi" - chị Trang bộc bạch.

Cán bộ LĐLĐ quận Tân Bình, TP HCM (ngoài cùng bên trái) hướng dẫn thủ tục khởi kiện cho công nhân Công ty TNHH Asia Garment Ảnh: CAO HƯỜNG

Đây không phải lần đầu tổ chức Công đoàn (CĐ) TP HCM đại diện NLĐ khởi kiện đòi quyền lợi. Việc tiếp nhận ủy quyền, thay mặt NLĐ tham gia tố tụng tại tòa đã được CĐ cấp trên cơ sở LĐLĐ quận, huyện thực hiện nhiều năm trước.

Một trong những đơn vị tiên phong trong hoạt động này là LĐLĐ huyện Củ Chi, TP HCM, với vụ khởi kiện đòi lương cho 400 CN ở Công ty TNHH Sae Hwa Vina (100% vốn Hàn Quốc). Nhớ lại quãng thời gian 5 năm theo đuổi vụ kiện, ông Nguyễn Thanh Sang, nguyên Phó Chủ tịch LĐLĐ huyện Củ Chi, vẫn còn bồi hồi. "Đó là thời điểm cận Tết nguyên đán năm 2012, DN ngừng hoạt động, gần 700 CN bị nợ lương, mất Tết. Chứng kiến hoàn cảnh khốn khổ của NLĐ khi đó, chúng tôi quyết tâm khởi kiện, đòi bằng được quyền lợi cho CN. Do lần đầu thực hiện, chưa nắm rõ quy trình, thủ tục nên hồ sơ bị tòa trả về nhiều lần. Thêm vào đó, CN nghỉ việc tứ tán khắp nơi nên việc tập hợp để làm thủ tục ủy quyền cũng rất khó khăn. Dù rất nỗ lực nhưng chúng tôi cũng chỉ tập hợp được 400/677 đơn ủy quyền của NLĐ" - ông Sang nhớ lại.

Mất 3 năm kiên trì theo đuổi, vụ kiện được TAND tuyên thắng kiện, chỉ định thanh lý tài sản DN để lấy tiền trả nợ lương cho CN. Song, lúc này lại phát sinh trở ngại khác khi cơ quan thi hành án huyện Củ Chi thông báo không có thẩm quyền giải quyết tài sản của DN có vốn đầu tư nước ngoài. Không nản chí, LĐLĐ huyện lại tiếp tục đeo đuổi vụ việc cho đến khi Cục Thi hành án TP thụ lý, kết quả thanh lý tài sản được gần 4 tỉ đồng. Với nỗ lực này, ngoài tiền lương, hàng trăm CN còn được nhận cả tiền lãi trả chậm sau nhiều năm chờ đợi.

Chị Nguyễn Thị Nguyệt, CN Công ty TNHH Sae Hwa Vina, chia sẻ: "Khi công ty đóng cửa, ngoài hỗ trợ khởi kiện, LĐLĐ huyện còn hỗ trợ tiền Tết và giới thiệu việc làm mới cho chúng tôi. Sự tận tâm, nhất là tinh thần vào cuộc hết sức quyết liệt của tổ chức CĐ khiến chúng tôi cảm kích".

Đòi quyền lợi chính đáng cho công nhân

Ngoài LĐLĐ huyện Củ Chi, hiện nay việc tiếp nhận ủy quyền, đại diện NLĐ khởi kiện cũng đã được nhiều LĐLĐ quận, huyện tại

TP HCM thực hiện có hiệu quả như các LĐLĐ quận 10, Bình Tân, Gò Vấp, Thủ Đức, huyện Bình Chánh và huyện Hóc Môn…, giúp hàng ngàn NLĐ đòi được quyền lợi chính đáng.

Trong đó, vụ kiện để lại nhiều ấn tượng nhất với cán bộ CĐ và NLĐ có lẽ là vụ LĐLĐ huyện Hóc Môn đại diện NLĐ khởi kiện đòi lương Công ty TNHH Keo Hwa Vina vì số lượng CN bị ảnh hưởng quyền lợi lên đến gần 1.000 người. Trước đó, vào thời điểm tháng 9-2015, chủ DN người Hàn Quốc của công ty này đột ngột bỏ trốn, để lại khoản nợ lương hơn 6 tỉ đồng khiến tập thể CN khốn đốn. LĐLĐ huyện Hóc Môn đã đứng ra nhận ủy quyền tham gia tố tụng tại tòa nhằm bảo vệ quyền lợi cho NLĐ. Sau hơn nửa năm theo đuổi vụ kiện, 936 hồ sơ được tòa tuyên thắng kiện, hơn 5,6 tỉ đồng từ thanh lý tài sản đã được chuyển trả cho NLĐ.

Tương tự, tại quận Gò Vấp, sau hơn 2 năm chủ DN bỏ trốn, vừa qua 25, CN Công ty TNHH SX-XNK Hưng Phú (100% vốn Hàn Quốc) cũng đã nhận được tiền lương là mồ hôi công sức của mình. Ông Phạm Văn Tài, Phó Chủ tịch LĐLĐ quận Gò Vấp, cho biết sau Tết nguyên đán 2018, tập thể CN của công ty này trở lại làm việc nhưng xưởng đóng cửa, chủ DN không liên lạc được. Khi đó DN đang nợ hơn 560 triệu đồng tiền lương và BHXH của NLĐ. Thấy có dấu hiệu chủ DN bỏ trốn, LĐLĐ quận lập tức phối hợp tổ công tác liên ngành quận và đại diện NLĐ thống kê tài sản DN, cử người trông coi để tránh thất thoát, đồng thời hướng dẫn hồ sơ, thủ tục để CN khởi kiện ra tòa. Tháng 8-2018, 25 CN khởi kiện, được tòa tuyên thắng kiện và đến tháng 4-2020 cơ quan thi hành án hoàn tất thủ tục thanh lý tài sản, chi trả 243 triệu đồng tiền lương cho NLĐ. Từ lúc sự việc diễn ra đến lúc CN nhận được tiền lương kéo dài hơn 2 năm.

Vài năm trở lại đây, ngoài công tác tư vấn pháp luật, hỗ trợ pháp lý về tố tụng, tiếp nhận ủy quyền khởi kiện, LĐLĐ TP còn cử cán bộ Trung tâm Tư vấn pháp luật LĐLĐ TP tham gia phiên tòa với vai trò người bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng cho NLĐ. Sự chủ động này đã giúp NLĐ nhận được các khoản bồi thường có giá trị từ hàng chục đến hàng trăm triệu đồng. Điển hình như trường hợp chị Nguyễn Thị Thêm được bồi thường 400 triệu đồng.

"Hoạt động đại diện bảo vệ quyền lợi cho NLĐ tại tòa của tổ chức CĐ TP rất ý nghĩa và rất cần được đẩy mạnh. Thông qua việc bảo vệ quyền lợi chính đáng của NLĐ cũng thể hiện tính răn đe, buộc DN phải điều chỉnh hành vi, tuân thủ pháp luật" - chị Thêm nói. 

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 17-3

Kỳ tới: Vì lợi ích lâu dài của đoàn viên