Giải tỏa vướng mắc cho người lao động

Sáng 25-10, BHXH TP HCM phối hợp với Báo Người Lao Động tổ chức giao lưu trực tuyến "Quyền lợi của người lao động (NLĐ) khi tham gia BHXH". Tại chương trình, hơn 200 câu hỏi của bạn đọc liên quan đến chính sách BHXH, BHYT, bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, bảo hiểm thất nghiệp, dự thảo Luật BHXH (sửa đổi)… đã được ông Trần Dũng Hà, Phó Giám đốc BHXH TP HCM, cùng đại diện các phòng ban chuyên môn của BHXH TP giải đáp cặn kẽ.

Nóng với chính sách BHXH một lần

Tại buổi giao lưu, 2 phương án rút BHXH một lần được đề xuất trong dự thảo Luật BHXH sửa đổi được nhiều NLĐ quan tâm.

Bạn đọc Trần Văn Quyến chia sẻ nếu Luật BHXH sửa đổi chọn thực hiện phương án chỉ cho NLĐ rút BHXH một lần là 50% thời gian đóng, phần còn lại phải chờ đến khi đủ tuổi hưu mới được hưởng thì ông sẽ nghỉ việc để rút BHXH một lần. Theo ông Quyến, đa số NLĐ hiện nay phải ngưng đóng BHXH sớm do doanh nghiệp (DN) ít sử dụng lao động lớn tuổi, lao động mất việc khó tìm việc làm mới nên không thể tiếp tục đóng BHXH bắt buộc, đồng thời NLĐ cũng gặp khó khi tham gia BHXH tự nguyện vì phải tự đóng 100% chi phí nên không đủ điều kiện hưởng lương hưu. "Trong khi đó, thời gian chờ đến tuổi nghỉ hưu để rút 50% còn lại quá dài. Vậy liệu đề xuất này có hợp lý không?" - ông Quyến đặt vấn đề.

Cũng liên quan đến chế độ BHXH một lần quy định tại dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), nhiều bạn đọc thắc mắc về thời điểm áp dụng của Luật BHXH sửa đổi, NLĐ tham gia BHXH trước ngày luật sửa đổi có hiệu lực thì sau khi nghỉ việc và có đủ 12 tháng không tham gia BHXH sẽ được nhận 50% hay toàn bộ chế độ BHXH một lần…

Ông Dương Văn Quang, Phó Tổng Biên tập Báo Người Lao Động (bên phải), tặng hoa cho ông Trần Dũng Hà, Phó Giám đốc BHXH TP HCM

Giải đáp các thắc mắc nêu trên, ông Trần Dũng Hà cho hay dự kiến Luật BHXH (sửa đổi) sẽ có hiệu lực từ ngày 1-7-2025. Các phương án BHXH một lần vẫn đang được lấy ý kiến để Quốc hội xem xét thông qua. Do đó, thời điểm này chưa thể xác định được phương án nào sẽ được chọn. Song, dù phương án nào được thông qua thì chế độ của NLĐ cũng được tính toán để bảo đảm quyền lợi và các chế độ an sinh lâu dài. Ông Hà cũng cho hay thông tin từ tháng 7-2024, NLĐ sẽ không được rút BHXH một lần là không đúng. Theo quy định Luật BHXH năm 2014 vẫn còn hiệu lực thì NLĐ vẫn được rút BHXH một lần nếu thỏa điều kiện theo điều 60 Luật BHXH 2014 và Nghị quyết 93/2015/QH13.

Đối với phản ánh của NLĐ về thời gian chờ đợi giải quyết chế độ BHXH lâu, gây khó khăn cho NLĐ thời gian qua, ông Hà cho biết hiện nay NLĐ muốn rút BHXH một lần có thể nộp hồ sơ tại bất kỳ cơ quan BHXH nào trên cả nước, không phân biệt nơi cư trú. Riêng tại TP HCM, BHXH TP đang thiếu biên chế và quá tải do NLĐ đến nộp hồ sơ quá đông, dẫn đến NLĐ gặp khó khăn khi nộp hồ sơ hưởng BHXH một lần. "Có ý kiến cho rằng việc chậm giải quyết hồ sơ là để hạn chế số người hưởng BHXH một lần. Tuy nhiên, thông tin này hoàn toàn sai, cơ quan BHXH không hạn chế việc rút BHXH một lần của NLĐ vì pháp luật BHXH hiện hành vẫn cho phép NLĐ thực hiện quyền này" - ông Hà khẳng định.

Băn khoăn với chế độ hưu trí

Cùng với chính sách BHXH một lần, chế độ hưu trí cũng được NLĐ quan tâm đặt câu hỏi.

Bạn đọc tên Bằng yêu cầu cơ quan BHXH giải thích rõ về quy định tại khoản 2, điều 73 dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) hay khoản 3, điều 56 Luật BHXH năm 2014. Theo đó, cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định, tỉ lệ hưởng hưu của NLĐ sẽ bị giảm 2%. Theo cách hiểu của NLĐ thì trong thời gian bảo lưu thời gian đóng BHXH chờ đến tuổi nghỉ hưu thì cứ mỗi năm chờ họ sẽ bị giảm 2% lương hưu. 

Theo ông Hà, cách hiểu của NLĐ như trên là chưa đúng. Bảo lưu BHXH là trường hợp NLĐ có quá trình đóng BHXH nhưng khi nghỉ việc chưa đủ điều kiện để hưởng lương hưu hoặc chưa hưởng chế độ BHXH một lần theo quy định… Khi người bảo lưu BHXH đủ điều kiện hưởng chế độ hưu trí (đủ tuổi và đủ năm đóng BHXH theo quy định) thì thời gian đóng BHXH bao nhiêu sẽ được hưởng tỉ lệ lương hưu tương ứng, không bị giảm tỉ lệ lương hưu. 

Việc trừ tỉ lệ lương hưu chỉ áp dụng đối với những người hưởng chế độ hưu trí trước độ tuổi quy định do bị suy giảm khả năng lao động, không phân biệt trong hay ngoài nhà nước, đang bảo lưu hay đang tham gia BHXH, trừ trường hợp có thời gian làm trong môi trường nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm từ đủ 15 năm trở lên.

Lãnh đạo các phòng, ban chuyên môn của BHXH TP HCM giải đáp thắc mắc cho bạn đọc tại chương trình giao lưu trực tuyến Ảnh: TẤN THẠNH

Giải đáp về sự chênh lệch tỉ lệ lương hưu giữa lao động nam và nữ (cùng 15 năm đóng BHXH, lao động nữ được tính tỉ lệ hưu là 45% mức bình quân tiền lương đóng BHXH, còn lao động nam sẽ được hưởng tỉ lệ 33,75%) nếu đề xuất giảm điều kiện số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm tại dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) được thông qua mà bạn đọc nêu, đại diện BHXH TP HCM lý giải: Mức hưởng lương hưu tại dự thảo được kế thừa quy định của Luật BHXH các năm 2006, 2014. Theo đó, tại Luật BHXH năm 2006 quy định NLĐ có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên được hưởng lương hưu; tỉ lệ hưu được tính cho cả lao động nam và nữ là 45% tương ứng với 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH thì tính thêm 2% đối với nam và 3% đối với nữ, mức tối đa bằng 75%. 

Luật BHXH năm 2014 là kết quả việc sửa luật năm 2006, đã có sự điều chỉnh: Với lao động nữ vẫn giữ nguyên cách tính tỉ lệ hưu 45% cho 15 năm đóng BHXH, riêng với lao động nam phải đóng BHXH 20 năm mới được tính tỉ lệ hưởng 45%. Do đó, khi giảm năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm nhưng cách tính vẫn giữ nguyên thì tỉ lệ hưởng lương hưu của lao động nam và nữ có sự chênh lệch.

Ông DƯƠNG VĂN QUANG, Phó Tổng Biên tập Báo Người Lao Động:

Ông DƯƠNG VĂN QUANG

Giúp NLĐ hiểu đúng, đủ về chính sách

Chính sách BHXH, BHYT là hai chính sách nhân văn, ưu việt của Đảng và Nhà nước ta, giữ vai trò trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội quốc gia. Thời gian qua, những vấn đề được đặt ra trong dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) đã được các cơ quan, ban ngành, đoàn thể, tổ chức góp ý, thảo luận đã nhận được sự quan tâm rất lớn của người lao động - đối tượng của Báo Người Lao Động.

Kỳ họp Quốc hội thứ 6 khóa XV khai mạc lần này sẽ đưa ra xem xét, cho ý kiến liên quan 8 dự án luật, trong đó có dự án Luật BHXH (sửa đổi). Điều đó cho thấy Đảng, Nhà nước đặc biệt coi trọng chính sách an sinh cho NLĐ. Đặt ra chủ đề giao lưu hôm nay, chúng ta sẽ cùng trao đổi, tư vấn cho NLĐ quyền lợi khi tham gia BHXH. Qua đó, truyền thông sâu sắc hơn đến các đối tượng tham gia BHXH tự nguyện và bắt buộc.

Ông TRẦN DŨNG HÀ, Phó Giám đốc BHXH TP HCM:

Ông TRẦN DŨNG HÀ

Thông tin chuẩn xác, khách quan, đa chiều

Buổi giao lưu trực tuyến "Quyền lợi của người lao động khi tham gia BHXH" do BHXH TP HCM và Báo Người Lao Động phối hợp tổ chức, đã nhận được hơn 200 câu hỏi từ NLĐ, tập trung vào các vấn đề như: điều kiện tham gia BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện, BHXH một lần, lương hưu, 2 phương án rút BHXH một lần. Về cơ bản, các câu hỏi của bạn đọc gửi đến chương trình đã được giải đáp đầy đủ, thỏa đáng. Tôi mong chương trình sẽ được tổ chức định kỳ để truyền thông rộng khắp đến tất cả mọi người những thông tin chuẩn xác, khách quan, đa chiều.

Nội dung dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) lần này có nhiều vấn đề mới rất đáng quan tâm như: Xây dựng chế độ hưu trí đa tầng; mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc; tăng chế tài xử lý vi phạm BHXH, đầu tư, bảo toàn tăng trưởng quỹ… Trong đó, dự luật tập trung chủ yếu vào 2 nội dung chính đang nhận được sự quan tâm của dư luận là quy định chế độ hưu trí và 2 phương án rút BHXH một lần. Tôi tin Quốc hội sẽ xem xét thảo luận và chốt phương án khả thi nhất để bảo đảm an sinh bền vững cho NLĐ.

Huỳnh Như