Khai mạc Đại hội XI Công đoàn Việt Nam: Đoàn kết, đổi mới để lớn mạnh

Phóng viên: 5 năm của nhiệm kỳ X đã qua. Chủ tịch tâm đắc điều gì nhất của nhiệm kỳ 2008-2013?

- Ông Đặng Ngọc Tùng: Nhìn lại nhiệm kỳ qua, phong trào CNVC-LĐ và hoạt động Công đoàn (CĐ) đã đạt được những thành tựu to lớn. Trong đó, nổi bật nhất là việc tham gia có hiệu quả của tổ chức CĐ trong xây dựng chính sách, pháp luật liên quan đến CNVC-LĐ và tổ chức CĐ. Song song đó, công tác giám sát, kiểm tra việc thực hiện chính sách pháp luật nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của CNVC-LĐ cũng là thành quả nổi bật.

Trong thực tế, khi thắc mắc về chế độ chính sách, khi quyền lợi bị xâm phạm, khi xảy ra tranh chấp, bao giờ người lao động (NLĐ) cũng nghĩ đến tổ chức CĐ trước tiên, thông báo cho CĐ trước tiên và cán bộ CĐ cũng là những người có mặt trước tiên để cùng công nhân đấu tranh bảo vệ quyền lợi. Điều đó nói lên rằng tổ chức CĐ đã tạo được niềm tin và có chỗ đứng nhất định trong suy nghĩ, tình cảm và hành động của NLĐ.

Nhiệm kỳ qua, những khó khăn của nền kinh tế đã tác động không ít đến phong trào CNVC-LĐ và hoạt động CĐ. Tổ chức CĐ đã đối diện và giải quyết vấn đề đó như thế nào?

- Đúng là nhiệm kỳ qua, không chỉ công nhân mà cả CĐ đều gặp rất nhiều khó khăn do sản xuất thu hẹp, NLĐ mất việc; tiền lương, thu nhập, phúc lợi chưa thay đổi cơ bản; tình trạng vi phạm pháp luật lao động gia tăng... Trước thực tế này, CĐ đã đồng hành, chia sẻ khó khăn cùng doanh nghiệp. Thậm chí, ở nhiều nơi, CĐ đã tăng cường tuyên truyền, vận động để NLĐ hiểu, chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp, thi đua nâng cao năng suất- chất lượng lao động, chấp nhận giảm lương, giảm thưởng, nghỉ việc luân phiên...

Tuy vậy, CĐ rất kiên định đối với những vấn đề mang tính nguyên tắc trong vai trò đại diện của mình. Đơn cử, những quy định liên quan đến NLĐ trong Bộ Luật Lao động sửa đổi như tiền lương tối thiểu, hợp đồng lao động, bảo hiểm xã hội, thời giờ làm việc - nghỉ ngơi, chính sách thai sản... đã được các cấp CĐ, trong đó có các đại biểu Quốc hội là cán bộ CĐ, đấu tranh đến cùng để Quốc hội thông qua những quy định có lợi nhất cho NLĐ. Trong hoạt động thực tiễn, các cấp CĐ, nhất là CĐ cấp trên cơ sở, không khoan nhượng trước các hành vi vi phạm thô bạo quyền lợi NLĐ, luôn kề vai sát cánh với NLĐ cho đến khi đòi được quyền lợi, thậm chí sẵn sàng cùng NLĐ ra tòa. Điều này có thể thấy rất rõ ở các tỉnh, thành phố lớn hay ở nơi có các khu công nghiệp tập trung như TP HCM, Đồng Nai, Bình Dương, Hà Nội, Đà Nẵng, Bắc Ninh...

Trong khó khăn cũng đã nổi lên những cách làm hay, năng động, sáng tạo của các ngành, địa phương như việc tổ chức Tháng Công nhân, Mái ấm Công đoàn, mở rộng phạm vi hoạt động trợ vốn của Quỹ CEP, Chương trình Tấm vé nghĩa tình; vận động chủ nhà trọ, nhà trẻ tư nhân không tăng giá... Tất cả những việc làm đó cho thấy sự chuyển biến trong đổi mới nội dung, phương thức hoạt động CĐ: Từ giải quyết tranh chấp chuyển sang chủ động phòng ngừa bằng thương lượng để thiết lập cơ sở pháp lý; từ thụ động ngồi chờ NLĐ tìm đến chuyển mạnh sang hướng về cơ sở, đưa CĐ đến với từng NLĐ...

Ông vừa đề cập vấn đề hướng mạnh hơn nữa về cơ sở. Điều đó có thể được hiểu đây chính là “mặt trận” chiến lược của tổ chức và hoạt động CĐ; cũng chính là nơi sẽ thực hiện mục tiêu phát triển thêm 2 triệu đoàn viên để đến năm 2018, cả nước có 10 triệu đoàn viên?

- Nói đến hoạt động CĐ, trước tiên phải nói đến hoạt động ở cơ sở, bởi tất cả quyết sách của CĐ thành công hay thất bại đều được chứng minh ở đó. Mặt khác, đối tượng của CĐ là NLĐ cụ thể trong một đơn vị, doanh nghiệp cụ thể chứ không phải là đối tượng chung chung nào đó. Cơ sở chính là “trận địa” của tổ chức và hoạt động CĐ.

Chúng ta đều biết trong mọi cuộc chiến đấu, muốn giành thắng lợi thì phải chiếm lĩnh và làm chủ trận địa. Hiện nay, các thế lực thù địch đang ra sức chia rẽ NLĐ với tổ chức CĐ, âm mưu tách rời tổ chức CĐ khỏi sự lãnh đạo của Đảng. Do vậy, hơn lúc nào hết, xây dựng CĐ cơ sở, phát triển đoàn viên là nhiệm vụ sống còn của tổ chức CĐ. Hơn 10 triệu đoàn viên sẽ là lực lượng hùng mạnh cùng với Đảng bảo vệ sự nghiệp xây dựng Tổ quốc, thực hiện thành công cuộc công nghiệp hóa- hiện đại hóa đất nước.

Đây có phải là một trong những lý do quan trọng nhất mà tổ chức CĐ và chính ông đã kiến nghị giữ điều 10 về vai trò CĐ trong sửa đổi Hiến pháp 1992?

- Đúng như vậy. Cần phải có một điều riêng về CĐ trong Hiến pháp là bởi không có tổ chức chính trị- xã hội nào có chức năng đặc thù như tổ chức CĐ: Chức năng đại diện. Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập quốc tế, khi quan hệ lao động giữa NLĐ và giới chủ ngày càng phức tạp thì chức năng đại diện càng cần thiết hơn bao giờ hết.

Mặt khác, chúng ta đều biết rằng Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp công nhân (CN) Việt Nam, mà CĐ chính là tổ chức đại diện của CN và NLĐ. Xét về bản chất, CĐ liên hệ máu thịt với Đảng nên bảo vệ CĐ cũng chính là bảo vệ Đảng.

Đại hội XI diễn ra trong bối cảnh đất nước còn nhiều khó khăn song cũng không ít thuận lợi. Ông kỳ vọng gì vào nhiệm kỳ này?

- Đan xen trong thách thức bao giờ cũng có cơ hội. Đây chính là cơ hội để tổ chức CĐ chứng minh vai trò, sức mạnh của mình. Tôi kỳ vọng vào một đội ngũ đủ mạnh, đoàn kết, tâm huyết, có trình độ, bản lĩnh. Có thể khẳng định rằng nếu cán bộ CĐ vì cái chung thì luôn nhận được sự nể trọng, ủng hộ của cả doanh nghiệp lẫn NLĐ.