KHAN HIẾM LAO ĐỘNG SAU GIÃN CÁCH (*): Tạo cơ hội cho công nhân quay lại nhà máy

Dù đang trong giai đoạn thực hiện giãn cách theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ nhưng nhiều doanh nghiệp (DN) tại các KCN-KCN trên địa bàn TP HCM vẫn đang rầm rộ tuyển dụng vì lo thiếu lao động trước Tết nguyên đán Nhâm Dần, đồng thời đáp ứng tiến độ đơn hàng gấp. Tuy nhiên, để có thể vừa bảo đảm nguồn nhân lực cho DN thời điểm hiện tại và sau giãn cách xã hội vừa đáp ứng các tiêu chí theo Bộ tiêu chí đánh giá an toàn phòng chống dịch Covid-19 cũng là thách thức với DN.

Tạo điều kiện cho doanh nghiệp

Tại KCN Tân Tạo (quận Bình Tân, TP HCM), đến nay, Công ty CP Kinh doanh Thủy hải sản Sài Gòn đã thực hiện "3 tại chỗ" hơn 2 tháng để duy trì chuỗi sản xuất của DN.

Công nhân thực hiện “3 tại chỗ” tại Công ty CP Kinh doanh Thủy hải sản Sài Gòn đã được tiêm mũi 2 vắc-xin phòng chống Covid-19 .Ảnh: HỒNG ĐÀO

Ông Trương Tiến Dũng, Tổng giám đốc, cho biết DN cố gắng duy trì mô hình này đến ngày 30-9 nhưng nếu kéo dài sẽ gặp nhiều khó khăn. Quan trọng là công nhân (CN) rất muốn về nhà vì họ đã ở công ty hơn 2 tháng, ai cũng rất nhớ gia đình. Hiện hơn 400 CN tại công ty đã được tiêm mũi 2 vắc-xin. Do vậy, từ ngày 1-10, công ty rất mong thành phố có sự hướng dẫn cụ thể để áp dụng 4 "xanh". Đó là "người lao động (NLĐ) xanh" được đi bằng phương tiện cá nhân từ "nơi ở xanh" đến "DN xanh" trên một "cung đường xanh". "Tình hình dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp nên NLĐ và DN phải hợp tác chặt chẽ. Trong đó, NLĐ phải ý thức, tuân thủ nguyên tắc 5K, không tụ tập giao lưu khi về nhà trọ" - ông Dũng đề xuất.

Tương tự, suốt hơn 2 tháng qua, Công ty CP Dược phẩm An Thiên (KCN Hiệp Phước, huyện Nhà Bè) đã cố gắng thực hiện "3 tại chỗ" với khá nhiều áp lực. Ông Lê Đình Chi, Giám đốc hành chính nhân sự công ty, cho biết là đơn vị sản xuất hàng thiết yếu, nhất là các loại thuốc hỗ trợ điều trị Covid-19 tại các bệnh viện nên ban giám đốc vẫn cố gắng duy trì sản xuất với khoảng 140 CN (khoảng 30% lao động). Thời gian qua, DN bỏ ra chi phí khá lớn để duy trì sản xuất "3 tại chỗ", vừa cố gắng chăm lo tốt từ bữa ăn đến chỗ nghỉ ngơi cho NLĐ vừa phải bảo đảm các biện pháp phòng chống dịch. Tuy nhiên, trên thực tế việc thực hiện "3 tại chỗ" có nhiều mặt hạn chế do không có DN nào chuẩn bị trước cho tình huống này. Mặt khác, chỉ 30% NLĐ tham gia "3 tại chỗ", hiện DN còn rất đông lao động xin nghỉ không lương, nhiều người đã về quê; do đó, DN cũng rất lo lắng tình trạng thiếu lao động sau thời điểm giãn cách. Ông Chi cho biết thêm DN rất mong đến lúc có thể mở cửa đón toàn bộ NLĐ trở lại. Hiện toàn bộ CN tham gia "3 tại chỗ" được tiêm đủ 2 mũi vắc-xin và hầu hết NLĐ đã tiêm mũi 1. Tuy nhiên, khi nghiên cứu các tiêu chí để DN mở cửa trong thời gian tới, ông đã rất băn khoăn. "Dù các tiêu chí đã có nhưng đến nay chưa rõ ràng để DN có thể chuẩn bị. Đơn cử như việc phải sử dụng hóa chất nào để khử khuẩn nhà máy hay việc đơn vị nào sẽ đánh giá DN đủ tiêu chí để hoạt động hay sẽ giao cho DN tự đánh giá… Chỉ còn chưa tới 10 ngày nữa là sang tháng 10, DN cần được hướng dẫn chi tiết để chuẩn bị sẵn sàng cho việc tái sản xuất" - ông Chi đề đạt.

Không nên cứng nhắc

Theo Bộ tiêu chí đánh giá an toàn phòng chống dịch Covid-19 trong hoạt động sản xuất, kinh doanh thương mại mà UBND TP HCM ban hành thì NLĐ muốn tham gia sản xuất phải đáp ứng các điều kiện có "thẻ xanh" Covid-19 (xét nghiệm SARS-CoV-2 âm tính, đã tiêm ít nhất 1 mũi vắc-xin hay từng mắc Covid-19 và khỏi bệnh, không tiếp xúc gần F0 trong vòng 14 ngày…).

Ông Lê Trần Thanh Hải, Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH May mặc Triple Việt Nam (huyện Củ Chi), cho biết công ty tạm ngưng hoạt động để chống dịch hơn 2 tháng rồi nên cả DN và NLĐ đều mong mỏi sớm sản xuất trở lại. "Tuy nhiên, qua tham khảo các tiêu chí để DN hoạt động trở lại, tôi thấy NLĐ khó đáp ứng và DN gặp nhiều khó khăn, có khả năng sẽ thiếu lao động. Lý do là NLĐ ở rải rác, trong đó nhiều khu vực thuộc "vùng cam", "vùng đỏ" nên nơi ở không đáp ứng tiêu chí "xanh". Một vấn đề khác là đa số CN chỉ mới được tiêm 1 mũi vắc-xin, chưa biết khi nào được tiêm đủ 2 mũi. Đối với DN, bên cạnh một số tiêu chí an toàn nghiêm ngặt, việc test Covid-19 định kỳ cho hơn 2.000 lao động cũng sẽ là gánh nặng về chi phí" - ông Hải chia sẻ.

Theo GS-TS Nguyễn Trọng Hoài, Tổng Biên tập tạp chí Nghiên cứu kinh tế kinh doanh châu Á, việc áp dụng "thẻ xanh" nhằm mục tiêu tạo cơ hội cho NLĐ trở lại làm việc nhưng nếu quy định quá nghiêm ngặt sẽ khiến việc tiếp cận việc làm và thu nhập của NLĐ gặp khó khăn. Cụ thể, tại các KCX-CN TP HCM, khi đợt dịch lần thứ 4 bùng phát, có khoảng 20% NLĐ tiếp tục làm việc theo phương án "3 tại chỗ", 50% NLĐ chọn cách về quê tránh dịch và 30% nghỉ chờ việc tại nhà. Khi áp dụng bộ tiêu chí thì hơn 50% NLĐ về quê tránh dịch nếu quay lại thành phố rất khó tuân thủ được điều kiện "nơi ở xanh". Mặt khác, đến nay, mới hơn 40% NLĐ ở các KCN hoàn thành 2 mũi vắc-xin nên có thể phải mất ít nhất 2 tháng, thậm chí là đến cuối năm mới bao phủ hết. Như vậy sẽ xảy ra nghịch lý là DN thiếu lao động, trong khi nhiều NLĐ không đáp ứng điều kiện sẽ phải tiếp tục chờ việc, sinh kế sẽ tiếp tục khó khăn. Ngoài ra, các quy định về "3 tại chỗ" và xét nghiệm định kỳ cũng khiến DN gặp nhiều khó khăn. Từ những vấn đề trên, ông Hoài cho rằng không nên quá cứng nhắc trong việc áp dụng các tiêu chí "xanh" cho NLĐ và DN vì hiện nay, tiêu chí phòng chống dịch cũng đã thay đổi theo hướng làm sao giảm số ca nhập viện hay tử vong chứ không thể giảm F0. Nên chăng giao việc quản trị an toàn NLĐ cho DN theo quy định chung, thay vì có những quy định khó thực hiện như hiện nay. 

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 21-9