Phân biệt giữa tuổi nghề và tuổi nghỉ hưu

Tại cuộc họp báo của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội diễn ra mới đây, trả lời câu hỏi của phóng viên liên quan đến tăng tuổi nghỉ hưu nhất là lĩnh vực, ngành nghề nào tăng, ngành nghề nào về hưu trước tuổi, Thứ trưởng Doãn Mậu Diệp cho biết, theo dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi), lộ trình nâng tuổi nghỉ hưu nữ lên 60 và nam lên 62 với hai phương án. Những người làm việc ở môi trường nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, các công việc đặc thù có thể nghỉ hưu sớm hơn. Tại kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XIV, các đại biểu đề xuất tại kỳ họp thứ 8 khi Quốc hội thảo luận thông qua Bộ luật Lao động sửa đổi phải có danh mục nhóm ngành nghề nghỉ hưu sớm.

Về vấn đề này, Bộ LĐ-TBXH đã xin ý kiến các Bộ, ngành về danh mục các các công việc độc hại, nguy hiểm, đồng thời tham vấn các cơ quan đại diện cho người lao động, các tổ chức đại diện người sử dụng lao động vì ngay cả các tổ chức đại diện người lao động cho rằng họ đã nỗ lực cải thiện tình hình lao động, an toàn vệ sinh lao động, các việc nguy hiểm nay được thay thế bằng máy móc.

"Còn về tuổi nghỉ hưu và thời điểm nghỉ hưu sẽ được quy định chi tiết hơn tại Luật Bảo hiểm xã hội dự kiến sẽ sửa đổi một số điều vào năm 2020 để phù hợp với Luật Lao động sửa đổi" - Thứ trưởng Doãn Mậu Diệp cho biết.

Theo Thứ trưởng Doãn Mậu Diệp, hiện có nhiều ngành nghề đặc thù như giáo viên mầm non, tiểu học, diễn viên múa, vận động viên thể thao . Bộ lắng nghe ý kiến của các đại biểu nhưng không chỉ Việt Nam có lao động đặc thù. Chính vì vậy cần phân biệt giữa tuổi nghề và tuổi nghỉ hưu. Trong luật pháp các nước quy định tuổi nghỉ hưu là tuổi tối thiểu để được nhận chế độ hưu trí. Ví dụ, quy định 60 tuổi nghỉ hưu với nữ và 62 tuổi nghỉ hưu với nam  thì người lao động có thể nghỉ hưu bất cứ ở tuổi nào nhưng để đủ điều kiện nhận chế độ hưu trí thì phải đến 60 hoặc 62.

Trước đó, chia sẻ tại tọa đàm về sửa đổi Bộ luật Lao đông, ông Mai Đức Thiện, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội dẫn một nghiên cứu đã được công bố tại Việt Nam của Viện Y học lao động Phần Lan (FIOSH) về chỉ số khả năng làm việc (WAI) với điều kiện Việt Nam nhằm đánh giá khả năng lao động của người Việt Nam ở một số ngành nghề và ở các nhóm tuổi khác nhau, thì nhóm tuổi 21 - 30 có điểm WAI cao nhất. Tuy nhiên, nhóm tuổi 51 - 60 vẫn còn 53,3% đối tượng có chỉ số WAI loại rất tốt và tốt.

Ông Thiện thông tin, theo nghiên cứu của Viện Khoa học - Lao động và Xã hội năm 2014, cứ thêm 1% số lao động lớn tuổi làm việc sẽ giúp tăng 0,068% GDP của Việt Nam. Tăng tuổi nghỉ hưu là giải pháp vĩ mô, mang tính chiến lược nhân lực để chủ động thích ứng với thời kỳ già hóa dân số, tránh tình trạng khủng hoảng nguồn nhân lực như một số nước từng trải qua. Đây là vấn đề có tính quy luật, nhiều nước trên thế giới đã và đang điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu lên 65 tuổi hoặc 67 tuổi và tất nhiên nước ta không thể nằm ngoài quy luật đó

Kinh nghiệm các nước như Bỉ, Canada, Đan Mạch, Pháp, Đức, Nhật Bản, Mỹ... cho thấy, người trẻ có thêm việc làm khi người lớn tuổi vẫn làm việc, không phải điều ngược lại như nhiều người lo. Cụ thể, cứ mỗi người lao động lớn tuổi còn làm việc sẽ có thêm 1,05 việc làm cho lao động trẻ. Tăng tuổi nghỉ hưu cũng là hành động giáo dục cho thế hệ trẻ hăng say làm việc hơn. Hạn chế tác động tài chính của Quỹ hưu trí, trong khi mức đóng và tuổi nghỉ hưu không thay đổi thì khi tuổi thọ tăng lên sẽ đồng nghĩa với việc thời gian hưởng lương hưu cũng tăng lên, theo đó sẽ tác động tiêu cực đến yếu tố tài chính của quỹ hưu trí.

Ông Thiện cũng cho rằng cần phân biệt rõ giữa tuổi nghề và tuổi làm việc. Trong Bộ luật Lao động đang quy định một mốc tuổi, đó là điều kiện để hưởng lương hưu. Hiện nay trên thực tiễn thị trường lao động, những người đã nghỉ hưu đang hưởng lương hưu, họ tham gia vào thị trường lao động không làm việc này thì làm việc khác.

"Qua số liệu thống kê chúng tôi thấy có 42% những với người lao động đang hưởng hưu trí hàng tháng người ta vẫn làm việc. Như vậy thị trường có rất nhiều dạng công việc mà những người này có thể làm được. Nếu như những người ở trong lĩnh vực chế biến như đánh bắt thủy hải sản,… nhưng khi hết tuổi nghề đó họ có thể hoàn toàn tham gia vào công việc khác trên thị trường để tiếp nối thời gian đóng bảo hiểu và đủ tuổi quy định để nghỉ hưu", ông Thiện chia sẻ.